بدون شمع‌خانه اما همیشه نورانی
نام: سقاخانه حاج‌نایب‌آقا
موقعیت: میدان وحدت اسلامی، خیابان شهید فروزش، کوچه شهید محمودیان
زیر سقف یکی از بازارچه‌های تاریخی تهران، سقاخانه حاج‌نایب‌آقا، هم‌نام با بازارچه، همچنان پابرجاست. این سقاخانه یکی از سقاخانه‌های قدیمی تهران به‌شمار می‌رود و به روایت ساکنان و اهالی قدیمی محل بیش از یک قرن قدمت دارد. نصرالله حدادی، تهران‌پژوه درباره شکل‌گیری این سقاخانه که زیر بازارچه نایب‌آقا در میدان وحدت اسلامی، خیابان شهید فروزش، کوچه شهید محمودیان در زیرگذر و مجاورت نانوایی قرار دارد، روایتی خواندنی را نقل می‌کند: «فضای داخلی این سقاخانه دکانی‌شکل است و در قدیم سنگاب ساده‌ای داشت که منبع آب آن بود؛ هرچند امروز اثری از آن نیست و به جای آن شیر آبی که متصل به آب لوله‌کشی شهری است، تشنگان زیر این بازارچه را سیراب می‌کند. برخلاف برخی از سقاخانه‌ها که در آن شمع روشن می‌کردند، این سقاخانه شمع‌خانه نداشت و افرادی که نذر شمع کرده بودند، شمع‌های خود را روی سکوی جلوی پنجره که با نرده‌های زیبا آراسته شده بود، می‌افروختند. اکنون هم به رسم گذشته در ماه‌های محرم و صفر فضای داخلی این سقاخانه با پارچه‌های سیاه و کتیبه پوشانده می‌شود.» اهالی قدیمی محل به این سقاخانه ارادت قلبی عمیقی دارند و برای برآورده‌شدن حاجتشان به این سقاخانه می‌آیند و نذر می‌کنند. نذرهای مردم بیشتر به‌صورت نقدی است که در داخل سقاخانه ریخته و هرچند وقت یک‌بار توسط تولیت جمع‌آوری و این مبالغ صرف مرمت و دیگر مخارج این سقاخانه و افراد نیازمند می‌شود. اطلاع دقیقی درباره بانی سقاخانه وجود ندارد و اکنون هم کاسبان محل تولیت و نگهداری از این سقاخانه را عهده‌دار هستند. بازارچه نایب‌آقا با بیش از یک قرن عمر یکی از دیدنی‌های تهران است که از اواخر دوران قاجار در خیابان فروزش به جای مانده است. این بازارچه تمام ویژگی‌های یک بازار در دوران قاجار را دارد؛ از نشانه‌های آن می‌توان به طاق‌های ضربی در چهارسوق این بازار اشاره کرد. بازارچه نایب‌آقا با چوب نخل ساخته شده است و اهالی محل می‌گویند در گذشته مرسوم بود در زیرگذر نانوایی، مسجد، سقاخانه و... بسازند و این سقاخانه هم از همان دوران نخست شکل‌گیری بازارچه و گذر بنا شده است.
