تاب‌آوری در برابر تغییرات اقلیمی

علی سلاجقه، رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست

دولت سیزدهم عزم خود را برای همکاری با کشورها در زمینه مقابله با گردوغبار به‌عنوان یکی از عوامل مؤثر بر خشکسالی و بیابان‌زایی جزم کرد که منجر به تبدیل ادبیات ملی به ادبیات منطقه‌ای شد و در ادامه یک ادبیات بین‌المللی به‌وجود آمد. بدین‌ترتیب پدیده نوظهوری به نام گردوغبار در کلیدواژه‌های سازمان ملل جای گرفت.
در حال حاضر خشکسالی و بیابان‌زایی در قالب یک مقوله کلی با عنوان تغییر اقلیم به جهان و کشور ما تحمیل شده است. بیابان‌زایی البته خود متأثر از خشکسالی است. با این حال باید اعتراف کرد که آمادگی ایران برای مقابله با تغییرات اقلیمی دیر آغاز شد. در حال حاضر تغییر اقلیم را به‌عنوان یک مقوله اثبات‌شده و واقعی پذیرفته‌ایم بنابراین باید سمت و سوی همه سیاستگذاری‌ها به‌نحوی باشد که به این موضوع توجه شود. موضوع تغییر اقلیم و مقابله با آن به سازمان محیط‌زیست سپرده شده و این سازمان اکنون مرجع ملی تغییر اقلیم است.
براساس برنامه هفتم توسعه، سازمان حفاظت محیط‌زیست مکلف است هماهنگی بین دستگاه‌های مسئول و تأثیرگذار در 2بعد اصلی فرهنگسازی و سازگاری در زمینه موضوع تغییر اقلیم را محقق کند. سیاست‌های کلی نظام و رویکردهای میدانی دولت نیز به این سمت است و همه دستگاه‌ها تغییر اقلیم را به‌عنوان یک واقعیت پذیرفته‌اند.
پدیده گردوغبار در بسیاری از نقاط جهان به‌گونه‌ای است که ساکنان این نقاط زندگی بدون این پدیده را نمی‌توانند تصور کنند. بدین‌ترتیب سبک زندگی برای سازگاری با تغییر اقلیم باید از منزل تا مدیریت کلان کشور با توجه به کاهش منابع آب، افزایش درجه حرارت، افزایش شدت بارش و محدودیت بارش برف، مدیریت شود. برای دستیابی به این هدف نیز در سیاستگذاری و ارائه برنامه و اجرا، نباید کشت‌ محصولات پرآب‌بر داشت. باید از سوخت پاک استفاده کرد و از آب‌های زیرزمینی به‌گونه‌ای بهره‌ برد که فرسایش به حداقل و احیای طبیعت به حداکثر برسد.
مسائل محیط‌زیستی مانند موضوع حقابه و گردوغبار در بسیاری از کشورهای همسایه یا در اولویت قرار ندارد یا در اولویت‌‌ چندم است. برخی از آنها از نظر امنیتی و اقتصادی و... مشکل دارند و بنابراین به موضوعات محیط‌زیستی فکر نمی‌کنند. دولت اما عزم خود را جزم و نشست‌های دوجانبه و چندجانبه‌اي با کشورهای همسایه برای مقابله با گردوغبار برگزار کرد. در ششمین مجمع محیط‌زیست ملل متحد نیز موفق شدیم قطعنامه جمهوری اسلامی ایران در زمینه گردوغبار را به اتفاق آرا تصویب کنیم و در حال حاضر کشورها، نسبت به اجرای این قطعنامه متعهد شده‌اند.