خرید مستقیم از طبیعت

محمود مولایی-روزنامه‌نگار

بازارهای محلی روستاهای کشور قدمت زیادی دارد و از راه‌اندازی نخستین بازار محلی در روستاها زمان زیادی می‌گذرد؛ بازارهایی که به مرور زمان شکل بهتری پیدا کرده‌اند و حالا چندسالی است که ساماندهی این بازارها شکل جدی‌تری به ‌خود گرفته و در قالب طرحی به نام «روستابازار» گنجانده شده است. سازمان مرکزی تعاون روستایی کشور به‌دنبال راه‌اندازی500روستابازار در سال1403 است و این روستابازارها اغلب جایی احداث می‌شوند که دسترسی به آن برای روستاییان و شهری ها آسان‌تر باشد تا محصولات روستایی به سادگی عرضه شود و مشتری‌ها از تولید به مصرف بتوانند آنها را خریداری کنند. سازمان مرکزی تعاون روستایی کشور درصدد است تا سال1407 تعداد روستابازارها را به حدود 2هزار مرکز برساند. در این گزارش به چند بازار محلی که پیش از شکل‌گیری روستابازارها محبوبیت پیدا کرده‌اند و شیوه سنتی همین طرح هستند، نگاهی داشته‌ایم.

نوبندیان

روستای نوبندیان در سیستان و بلوچستان یکی از پررونق‌ترین بازارهای محلی محسوب می‌شود که مؤسس آن حاج دادکریم بادکوست که حدود 50سال پیش این بازار را راه‌اندازی کرد. این را دهیار نوبندیان می‌گوید و به همشهری توضیح می‌دهد: «روستای نوبندیان را بیشتر به‌عنوان کراچی کوچک می‌شناسند. در واقع اگر کسی به نوبندیان بیاید، دیگر لازم نیست به کراچی پاکستان سفر کند. در کراچی بازاری هست که عمده کالاهای کشور پاکستان در آنجا عرضه می‌شود.» «جنید جهانبانی» با بیان اینکه رونق این بازار محلی با حدود 800مغازه از 30سال پیش شروع شده است، توضیح می‌دهد که این روستا تنها روستایی است که 4بانک فعال دارد و قرار است 2بانک دیگر هم در این روستا شروع به‌کار کند؛ زیرا نوبندیان تقریبا بازار 300روستای اطراف محسوب می‌شود و رونق خوبی دارد. به‌گفته او، جمعیت شب نوبندیان صفر است؛ ولی در روز جمعیتی حدود 15هزار نفر دارد و این منطقه به نوعی یک بارانداز تجاری در سیستان و بلوچستان محسوب می‌شود.

کفشگیری

بازار محلی روستای کفشگیری، یکی از قدیمی‌ترین بازارهای محلی است که در دهستان روشن‌آباد و در فاصله 13کیلومتری غرب گرگان در مسیر جاده قدیم گرگان به کردکوی واقع شده است.  بازار محلی کفشگیری یکی از زیباترین بازارهای محلی به‌حساب می‌آید.  در این روستا چند رشته قنات و بناهای تاریخی ثبت شده و از همه جالب تر، بقایای سنگفرش کوچه‌ها از زمان قاجار تا‌کنون هنوز باقی مانده است؛ به همین دلیل، اقامتگاه بومگردی هم در این روستا دیده می‌شود.  درحالی‌که بازار محلی کفشگیری به واسطه عرضه محصولات کشاورزی، پوشاک و... شهرت  زیادی دارد.  در زمستان1402 جشنواره بازی‌های بومی محلی با عنوان روستا آباد نیز در روستای کفشگیری برگزار شد.

انجیلو

اهالی روستای انجیلو بر این باورند که انجیلو یک روستابازار است؛ درحالی‌که اغلب، انجیلو را به عنوان یک بازار محلی مناسب می‌شناسند. در این بازار، سیاست‌های یک روستابازار اجرا می‌شود؛ به این ترتیب که محصولات باکیفیت و طبیعی از روستاییان استان گلستان بی‌واسطه خریداری و در انجیلو عرضه می‌شود. یکی از اهالی روستای انجیلو می‌گوید: «ما قرار است با معرفی محصولات محلی روستاییان، دسترسی به این محصولات سالم و با کیفیت را هموار کنیم. ما از طبیعت زیبایی که درختان انجیلو ایجاد می‌کنند، الهام گرفته ایم تا مجموعه‌ای راه‌اندازی کنیم که افراد زیادی را به هم پیوند می‌دهد.» به‌گفته او، انسان‌ها در این مجموعه حکم شاخه‌های درخت را دارند و هدف این بازار هم این است که بین تولیدکننده‌های محصولات طبیعی در روستاها و مصرف‌کننده‌های شهری پیوند ایجاد شود و شاخه‌های درخت از هم دور نمانند.