ناگهان طبیعت پر از خرس و پلنگ شد

مجید جباری-روزنامه‌نگار

از پاییز سال گذشته موارد متعدد مشاهده حیوانات حیات وحش مثل خرس و پلنگ در جنگل‌ها و زیستگاه‌ها به دفعات ثبت شده است. رویت حیات وحش در عرصه‌های طبیعی و زیستگاه‌های ایران توسط مردم، رویداد نادری است، اما در چند ‌ماه اخیر انتشار تصاویر جالب از آب‌تنی خرس قهوه‌ای در سمنان، تصاویر ثبت شده از آب خوردن یک پلنگ در پارک ملی صیدوا و ... در فضای مجازی و رسانه‌ها، مردم، طبیعت‌گردان و حتی کارشناسان حیات وحش را شگفت‌زده و این سؤال را مطرح کرده که آیا افزایش مشاهده بیشتر حیوانات در عرصه‌های طبیعی با کاهش شکار، زادآوری بیشتر و افزایش جمعیت این گونه‌ها در ارتباط است؟ کارشناسان  و مسئولان حیات‌وحش در گفت‌وگو با همشهری در این‌باره توضیح دادند.

مشارکت مردم و تجهیزات نوین
جمشید محبت‌خانی، رئیس یگان حفاظت محیط‌ زیست: اینکه در چند‌ ماه اخیر به ‌ویژه از ابتدای سال، مشاهده حیوانات حیات وحش در جنگل‌ها و طبیعت افزایش پیدا کرده است، به عقیده من چند دلیل دارد. تجهیز محیط‌بانان به تجهیزات نوین و افزایش انگیزه محیط‌بانان، هوشمند‌سازی‌ 30درصد مناطق چهارگانه محیط‌زیست و 10برابر شدن تعداد همیاران محیط‌بان در 2 سال گذشته در بیشتر شدن رویت حیات وحش بی‌تأثیر نیست. همچنین مهم‌ترین مقوله محیط‌زیست و حیات وحش بالارفتن آگاهی مردم، اهمیت محیط‌زیست و مشارکت مردم در حفاظت از محیط ‌زیست است و این موضوع می‌تواند یکی از دلایل این اتفاق باشد.

مشاهده پلنگ، لزوما خوب نیست
مرضیه موسوی، کارشناس دفتر حفاظت حیات وحش سازمان محیط‌زیست: دیده شدن پلنگ توسط انسان بستگی به نوع منطقه‌ای دارد که این گونه در آن رویت شده است. اگر پلنگ بیشتر در اطراف مناطق مسکونی مانند روستا مشاهده ‌شود، نشان‌دهنده وجود تعارض بین انسان و پلنگ است. زمانی که گونه‌ای به دلایلی مانند کمبود طعمه از زیستگاه خود خارج و به مناطق مسکونی نزدیک می‌شود، امکان رویت آن بیشتر می‌شود. گاهی اوقات پلنگ پیر شده و در این شرایط توان شکار طعمه قوی را ندارد؛ بنابراین امکان دارد به زیستگاه‌های انسانی نزدیک شود، اما رویت و ثبت بیشتر پلنگ در مناطق حفاظت شده به منزله روند افزایشی این گونه است. جمعیت پلنگ در برخی مناطق حفاظت شده افزایش یافته است. ازجمله آنها می‌توان به پارک‌های ملی گلستان، تندوره، تنگ صیاد و دنا اشاره کرد که نشان‌دهنده حفاظت فیزیکی مطلوب و جمعیت خوب طعمه در این مناطق است.

تأثیر باران و آب و هوا بر حیات‌وحش
علیرضا شهرداری پناه، کارشناس حیات‌وحش: رویت حیوانات حیات‌وحش در طبیعت و عرصه‌های طبیعی لزوما نشانه زادآوری بیشتر و افزایش جمعیت حیواناتی مثل خرس و پلنگ نیست. بنابراین اینطور می‌توان گفت که بهبود شرایط دما و آب وهوای امسال مناطق، ساعت فعالیت حیوانات را در طبیعت افزایش داده و شانس دیده‌شدنشان هم بیشتر شده است. بر این باورم که از زمانی که موبایل‌ها و دوربین‌ها به شکل امروزی آمد و طبیعت گردی بیشتر شد، افراد بیشتری وارد طبیعت شدند و حیوانات بیشتری دیده می‌شوند، اما در مورد اینکه بعضا عنوان می‌شود 2سال دوره همه‌گیری بیماری کرونا و آرامش طبیعت به زادآوری بیشتر کمک کرده است، به عقیده من درست نیست. آرامش نسبی طبیعت در دوره کرونا فقط می‌تواند شانس زنده ماندن توله‌های به دنیا آمده حیوانات را بیشتر کند. به باور من، مشاهده بیشتر حیوانات به‌دلیل افزایش علاقه‌مندان طبیعت و تعداد چشم‌هایی است که شانس دیدن آنها را دارند. ضمن اینکه به‌روز شدن تجهیزات نیز باعث شده تصاویر بیشتری از حیوانات ثبت و منتشر شود.