پایش حریم تهران با «سپاس»

تهران شهری بزرگ با 615کیلومترمربع مساحت و 5917کیلومتر مربع حریم شهری است. پایش حریم به این وسعت قطعا کار آسانی نیست. علاوه بر نیروهای حریم‌بان و شهربان که با دقت این حریم را زیرنظر دارند، برای پوشش حداکثری این محدوده، نیاز به پایش دقیق‌ با استفاده از ابزار روز دارد. این حریم وسیع این روزها با تصاویر ماهواره‌ای پایش می‌شود. با این رصد نقاط تغییر کرده در حریم پایتخت، در اسرع وقت شناسایی می‌شود.
اواخر سال گذشته طرح جامع راهبردی حریم پایتخت ابلاغ و مشخص شد که حریم تهران ۵۹۱۷کیلومترمربع است؛ چیزی حدود ۹برابر تهران که در محدوده جنوب از پایین فرودگاه امام خمینی(ره) تا حریم شهرستان دماوند در شمال تهران جزو حریم پایتخت محسوب می‌شود. براساس قانون تقسیمات کشوری، حریم شهرها با توجه به قانون تعاریف، نباید از مرز تقسیمات کشوری عدول کند، یعنی به‌عبارت دیگر شهر تهران نباید از مرز تقسیمات کشوری خارج شود، ولی استاندار با توجه به اختیارات قانونی که داشته این طرح را ابلاغ کرده است.
علی‌اکبر فسایی، مدیرکل حریم شهرداری تهران در این‌باره می‌گوید: تاکنون بخش عمده‌ای از صیانت و پایش حریم تهران به‌صورت فیزیکی و براساس بازدید میدانی بوده است، اما هم‌اکنون در مرحله انعقاد 2 قرارداد با یکی از دانشگاه‌های معتبر و همچنین سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح در حوزه استفاده از تصاویر ماهواره‌ای و نظارت هوشمند برای پایش حریم هستیم.
 سازمان جغرافیایی سامانه‌ای دارد که با توجه به رصد ماهواره‌ای هر 2 هفته یک‌بار تصاویر خود را به‌روزرسانی می‌کند. با استفاده از این تصاویر می‌توان نقاطی را که در حریم تهران تغییر و افراد اقدام به ساخت‌وساز کرده‌اند، در اسرع وقت شناسایی کرد و همین مسئله سبب می‌شود که نظارت نیروهای شهربان و حریم‌بان به‌صورت هوشمند باشد و ناظر شهرداری با اطلاع و آگاهی بیشتر به محل تخلف برود.
در مورد آمار ساخت‌وسازهای غیرمجاز در حریم پایتخت در این دوره مدیریت شهری بیش از ۱۷هزار مورد تخریب و جلوگیری از ساخت‌وساز در حریم داشتیم که ۱.۵برابر بیشتر از ساخت‌وسازهای غیرمجاز و تخریب در ۱۰سال گذشته بوده است. همچنین از ابتدای این دوره مدیریت شهری تاکنون اعتبارات حریم بیش از ۱۰۰۰درصد رشد داشته است.
بودجه اداره کل حریم ۳۰میلیارد تومان بود؛ اما حالا به ۴۰۰میلیارد تومان ارتقا یافته که به شهرداری کمک می‌کند نسبت به ارتقای خدمت‌رسانی به شهروندان اقدام کند.

مکث
رصد با سپاس
با توجه به وسعت بسیار زیاد حریم شهر تهران، از زمانی که مدیریت کل این محدوده به شهرداری محول شده است، تلاش‌هایی برای هوشمندسازی صیانت از حریم پایتخت انجام شده که ازجمله آن می‌توان به مذاکره با سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح اشاره کرد. این سازمان، سامانه‌ای با عنوان «سپاس» را در اختیار دارد که تهیه تصاویر ماهواره‌ای را انجام می‌دهد که این تصاویر در بازه‌های زمانی مشخصی به‌روزرسانی می‌شود. «سامانه سپاس» امکان انجام نظارت ماهواره‌ای بر حریم پایتخت را فراهم می‌کند. اکنون مرحله نهایی قرارداد استفاده از برخی امکانات این سامانه توسط شهرداری تهران با سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح درحال طی شدن است و پس از انعقاد این قرارداد، شهرداری می‌تواند با مقایسه تصاویر ماهواره‌ای برداشت‌ شده از نقاط مختلف حریم شهر تهران، متوجه آخرین تغییرات ناشی از انجام تخلفات احتمالی در این محدوده شود و به‌صورت هوشمند و هدفمند با تخلفات این حوزه برخورد کند. نکته مهم این است که بازه زمانی به‌روزرسانی تصاویر ماهواره‌ای سامانه سپاس، بسیار کوتاه‌تر از سیستم مانیتورینگ شهرداری است و استفاده از این سامانه کمک می‌کند که با سرعت بالاتری با تخلفاتی که در حریم پایتخت رخ می‌دهد، برخورد شود.