ورود مسافران خراسان و طبرستان از دروازه دولاب به تهران
موضوع: دروازه دولاب
ویژگی: پررفت‌وآمدترین دروازه پایتخت
شاید بتوان گفت تهران همه سرگذشت و وقایعی را که در تاریخ به‌خود دیده است از تصمیمی دارد که شاه‌طهماسب صفوی برایش مقدر کرد. اگر بعد از مغولان فتنه‌گر و ویرانی ری، شاه صفوی برای تهران برج و بارویی نمی‌ساخت شاید تهران روستایی گمنام باقی می‌ماند که در همسایگی دولاب بود و همین برج و بارو بین این دو روستا دیواری کشید و دروازه‌ای بنا شد.
علیرضا زمانی، تهران‌پژوه در این‌باره می‌گوید: «دروازه دولاب یکی از دروازه‌های معروف تهران عهد صفوی است. این دروازه خوش‌منظره‌ترین دروازه شهر بود؛ چون به سمت روستای تاریخی دولاب که بزرگ‌ترین روستای اطراف تهران بود، باز می‌شد و تاریخ و شهرت بیشتری از قریه تهران داشت؛ البته در ری باستان هم یک دروازه به نام دولاب وجود داشت و این موضوع اهمیت این روستا را در آن دوران نشان می‌داد. بعدها که ری به سمت ویرانی رفت و دروازه‌های آن خراب شدند، نام جدید دروازه شرقی تهران را «دولاب» گذاشتند.» این دروازه در انتهای خیابان نایب‌السلطنه و در امتداد بازارچه سیدابراهیم قرار داشت.
امیل دوهوسه فرانسوی که در زمان ناصرالدین‌شاه به ایران آمد به‌دلیل زیبایی دروازه دولاب آن را نقاشی کرد. این موضوع مربوط در دورانی بود که ناصرالدین‌شاه حصار طهماسبی تهران را از ۴ دروازه به ۱۲دروازه تغییر داد. تا آن زمان دولاب یک دروازه داشت، ولی با تغییرات حصار ناصری محدوده ۴کیلومتری تهران تا دولاب که قبلا یک دروازه به نام دولاب داشت به ۳دروازه تغییر یافت. یک دروازه در شمال دولاب به نام دروازه دوشان‌تپه، دیگری به نام دروازه خراسان در جنوب و یک دروازه هم به نام همان دولاب که بعدها به نام سه‌راه شکوفه تغییر یافت.
دروازه دولاب یکی از دروازه‌های پررفت‌وآمد تهران بود و روزانه مسافران زیادی از خراسان و طبرستان از این مسیر رفت‌وآمد می‌کردند. دروازه دولاب تنها دروازه حصار ناصری بود که چهارسوی مناره‌اش به نام الله مزین شده بود.
