واردات برنج، نیمه خالی لیوان نیست

کلثوم فلاحی/ ساری - خبرنگار:

  برنج محصول چشم‌نواز مزارع شمال کشور است. با وجود این، هر سال در زمان برداشت برنج، کشاورزان نگران واردات این محصول و زیان اقتصادی خود هستند. به همین دلیل هم دولت برای حمایت از کشاورزان و تولید داخلی، از ابتدای مرداد تا ابتدای آذر، ممنوعیت واردات برنج را اعمال می‌کند، اما امسال این مدت افزایش یافت و وزیر جهاد کشاورزی دستور ممنوعیت واردات برنج را پس از زمان تعیین شده هر سال تمدید کرد. البته باید دید این تصمیم چه تاثیری بر بازار داخلی دارد؟

 وضع بهتر کشاورزان

معاون بازرسی و نظارت سازمان صنعت، معدن و تجارت مازندران ضمن این‌که معتقد است بخش زیادی از برنج وارداتی کشور از مبادی رسمی وارد می‌شود و قاچاق نیست، می‌گوید: ممنوعیت واردات برنج با نامه‌نگاری‌ و تصمیم در کوتاه‌مدت بر بازار داخلی اثرگذار نیست و به گذشت زمان نیاز دارد. با وجود این، استمرار ممنوعیت واردات موجب رفع رکود در بازار برنج تولید داخل می‌شود و در صورت ادامه داشتن این وضع، کشاورزان شرایط اقتصادی بهتری خواهند داشت. حسین اصغرزاده با بیان این‌که با افراد و واحدهای متخلف در حوزه واردات برنج مدارا نخواهد شد، می‌افزاید: منکر قاچاق برنج در مازندران و به‌‌ویژه در شهرستان بابل نیستیم، اما در یک سال گذشته 130 مورد تخلف در این زمینه شناسایی کردیم که اغلب این پرونده‌ها مربوط به تخلیط برنج بود و منجر به صدور حکم در محاکم قضایی شد. اداره کل تعزیرات حکومتی مازندران هم با چنین تخلف‌هایی به شدت برخورد می‌کند.

دستور حمایتی

رئیس سازمان جهاد کشاورزی مازندران هم بر این باور است که در هر صورت کسری برنج مورد نیاز کشور را باید وارد کرد، اما اگر واردات بیشتر از مقدار مورد نیاز باشد، آسیب جدی به اقتصاد کشاورزی وارد می‌کند. دلاور حیدرپور با بیان این‌که واردات برنج طبق روال باید از ابتدای آذر انجام می‌شد، می‌گوید: نیاز کشور به برنج وارداتی یک میلیون و 50 هزار تن است و این مقدار برنج هم از ابتدای امسال وارد کشور شده است. به همین دلیل وزیر جهاد کشاورزی دستور داد فعلا ثبت سفارش برنج ممنوع شود. وی می‌افزاید: وقتی برنج بیش از نیاز کشور وارد شود بی‌ثباتی بازار را در پی دارد و بازار اشباع شده موجب نگرانی تولیدکننده می‌شود. در حال حاضر هم برنج مورد نیاز کشور وارد شده است و نباید اجازه واردات بیش از اندازه را داد. به همین دلیل معتقدیم دستور ممنوعیت واردات برنج به رونق بازارهای داخلی کمک می‌کند و حمایت از تولیدکنندگان است.

 خوشبینی به دستور جدید

حمایت از حقوق کشاورزان انتظاری است که مجلس و دولت در کنار هم باید به آن بپردازند و رونق بازار داخل را شکل دهند. نماینده ساری و میاندورود در مجلس شورای اسلامی هم در پاسخ به تاثیر ممنوعیت واردات برنج بر بازار داخل، با بیان این‌که حمایت از کشاورزان، حداقل انتظار از وزیر جهاد کشاورزی است، می‌گوید: پس از دستور وزیر، امیدواریم دولت در تنظیم بازار دقت نظر بیشتری داشته باشد و از سوءاستفاده‌های احتمالی پیشگیری کند و اجازه ندهد کشاورزان رنجور شوند. محمد دامادی با اشاره به نزدیک شدن فصل زراعی می‌افزاید: نخستین تاثیر ممنوعیت واردات برنج، این است که تولیدکننده قوت قلب می‌گیرد و مصادف با فصل زراعی جدید، این احساس حمایت از سوی دولت را درک می‌کند. به باور این نماینده مجلس، استمرار ممنوعیت واردات برنج، نقش مهمی در تنظیم بازار دارد و فعالان و مسئولان با این تصمیم، خوشبین هستند که دست سودجویان از بازار کوتاه شود. عضو مجمع نمایندگان مازندران با تاکید بر این‌که صدور دستور از سوی وزیر برای ممنوعیت واردات برنج، کافی نیست و باید پیگیر هم بود، تصریح می‌کند: مسائل مربوط به برنج تولید داخل را با رئیس مجلس هم در میان گذاشتم و ایشان قول پیگیری داد. از سوی دیگر دولت هم باید با گروه‌های مافیایی که ممکن است در هر نقطه از کشور تخلف کنند با جدیت برخورد کند.   منع واردات و گرانی برنج در بلندمدت با وجود تأکید بسیاری از مسئولان بر استمرار ممنوعیت واردات برنج، برخی صاحب‌نظران معتقدند این اقدام نمی‌تواند در آینده کشاورزی اثرگذار باشد. دانشیار اقتصاد کشاورزی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری اعتقاد دارد که ممنوعیت واردات برنج در بلندمدت پاسخگو نیست و حتی می‌تواند آثار مخربی بر کشاورزی و بازار بگذارد. سید مجتبی مجاوری با بیان این‌که این اقدام می‌تواند موجب بروز رانت‌هایی در جامعه ‌شود، می‌گوید: ممنوعیت واردات برنج در بلندمدت موجب افزایش قیمت برنج تولید داخل می‌شود، در حالی که قیمت جهانی برنج بسیار کمتر از قیمت داخلی است و همین مساله انگیزه قاچاق برنج را افزایش می‌دهد و در نهایت سود زیادی نصیب دلال‌ها می‌شود. این استاد دانشگاه می‌افزاید: ممنوعیت واردات برنج به گسترش کشت برنج منجر می‌شود و با توجه به محدودیت منابع آبی که داریم موجب زیان خواهد شد. از سوی دیگر، منع واردات و افزایش قیمت برنج، موجب می‌شود حدود 6 دهک از جامعه یا قادر به خرید برنج مرغوب نباشند یا این محصول استراتژیک را از سبد غذایی خود حذف کنند.

   تولید سالانه 2 میلیون و 510 هزار تن شلتوک در 2  استان

سالانه حدود 213 هزار هکتار از اراضی مازندران و 238 هزار هکتار از اراضی گیلان به شالیکاری اختصاص می‌یابد. کشاورزان مازندرانی هر سال با این میزان سطح زیر کشت، یک میلیون و ۳۵۰ هزار تن شلتوک تولید می‌کنند. این آمار در گیلان سالانه به حدود یک میلیون و 160 تن می‌رسد.