ایستگاه چهل‌ودوم

مهرنوش سلماسـی

چهل‌ودومین جشنواره فیلم فجر، سومین جشنواره‌ای است که در دولت سیزدهم برگزار می‌شود؛ جشنواره‌ای که مانند سال گذشته دبیرش مجتبی امینی است؛ تجربه می‌گوید ثبات در مورد نهاد سیاستگذار و برگزار‌کننده جشنواره، به رخدادی منسجم و هدفمند منجر می‌شود. با توجه به تعداد بالای فیلم‌هایی که مستقیم یا غیرمستقیم با سرمایه نهادهای دولتی تهیه شده‌اند، می‌توان گفت آنچه در فجر چهل‌ودومین خواهیم دید محصول سلیقه و بینش مدیران و برگزارکنندگانش است. خروجی ۱۰۶فیلم ایرانی که متقاضی حضور در جشنواره امسال بوده‌اند، ۳۳فیلم بلندی است که در بخش‌های سودای سیمرغ، نگاه نو و پویانمایی به ‌نمایش درمی‌آید.
۸ درام اجتماعی، ۶ فیلم در ژانر دفاع ‌مقدس و جنگ، ۳ فیلم از تاریخ معاصر ایران و ۴ فیلم زیرمجموعه‌های کمدی، تاریخ اسلام، کودک و درام ورزشی ترکیب حال حاضر فیلم‌های جشنواره تا به اینجاست؛ ترکیب متفاوتی که نشان از رونق درام‌های اجتماعی نسبت به سایر ژانرها در فیلم‌های امسال جشنواره فیلم فجر دارد.
از میان ۲۲ فیلم اعلام شده در بخش مسابقه سینمای ایران، ۶ فیلم به‌طور مشخص به سینمای جنگ اختصاص دارند؛ احمد، آسمان غرب و مجنون، 3پرتره از شهید احمد کاظمی، شهید شیرودی و شهید مهدی زین‌الدین را روایت می‌کنند و فیلم‌های  قلب رقه، دست ناپیدا و میرو نیز در ادامه همین ژانر قرار می‌گیرند. بنیاد سینمایی فارابی با مشارکت در تولید ۱۲ فیلم، بیشترین سهم را در جشنواره امسال دارد و نهادهایی چون سازمان اوج، بنیاد شهید، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، سازمان فرهنگی و هنری شهرداری و سازمان سینمایی سوره  هم نمایندگانی در جشنواره امسال دارند. فیلم‌های بخش خصوصی در فجر چهل‌ودوم پرتعداد نیست. با توجه به استقبال مخاطبان در بلیت فروشی، می‌توان گفت بیشترین توجه عمومی نصیب 2نماینده بخش خصوصی، «تمساح خونی» و «صبحانه با زرافه‌ها» شده است‌. فیلم «بی‌بدن» محصول سازمان فرهنگی و هنری شهرداری هم ازجمله آثار کنجکاوی‌برانگیز امسال است که خیلی زود بلیت‌هایش به فروش رسید.
مسعود جعفری جوزانی و بهروز افخمی تنها نمایندگان سینمای دهه 60 در جشنواره امسال هستند. «صبح اعدام» افخمی و «بهشت تبهکاران» جعفری جوزانی، جزو فیلم‌های بحث‌برانگیز جشنواره امسال هستند. از کارگردان‌هایی که دهه 70 نخستین فیلم‌شان را ساختند باید به محمود کلاری، مدیر فیلمبرداری نام‌آشنای سینمای ایران که با «تابستان همان سال» به جشنواره آمده، اشاره کرد. اصغر نعیمی، انسیه شاه‌حسینی و محمد رضاورزی هم که کارگردانی را از دهه 80 آغاز کردند از سینماگران باتجربه حاضر در جشنواره چهل‌ودوم هستند‌. پس از آنها بهروز شعیبی، داریوش یاری و کاوه سجادی‌حسینی قرار می‌گیرند‌. بقیه کارگردان‌های حاضر در جشنواره امسال را ترکیبی تشکیل می‌دهد که اغلب‌شان در همین سال‌های اخیر تجربه ساخت فیلم بلند یافته‌اند.
آنچه واضح است تفاوت چشمگیر فیلم‌های جشنواره با تصویر مسلط اکران سینماهاست. جشنواره‌ای که گرایش‌های مختلف فیلمسازی با غلبه درام اجتماعی و آثار مرتبط با دفاع‌مقدس به همراه چند فیلم شخصی و هنری در آن به چشم می‌خورد و اکرانی که در قبضه فیلم‌های کمدی است. جشنواره فیلم فجر از دوره اول تا امروز که چهل‌ودومین دوره‌اش آغاز می‌شود، جز سینماگران، کارنامه مدیران هم بوده است. با این مقدمه به استقبال مهم‌ترین ویترین سالانه سینمای ایران می‌رویم.