گفت‌وگو
گفت‌وگو با فخرالدین صدیق‌شریف، بازیگر
مردم می‌گفتند برایمان استخاره بگیر!
پریسا نوری-روزنامه‌نگار
از دهه 50 روی صحنه تئاتر رفته و تا امروز با بازی در ده‌ها فیلم سینمایی و سریال تلویزیونی نقش‌های متنوعی در ژانرهای متفاوت از تاریخی تا دفاع مقدس ایفا کرده است، اما شاید نقش‌آفرینی فخرالدین صدیق‌شریف در سه‌گانه «اخراجی‌ها» و سریال‌های تاریخی پربیننده‌ای چون «امیرکبیر»، «امام علی(ع)» و ... بیشتر از سایر نقش‌ها این هنرمند را در ذهن مخاطبان ماندگار کرده است. با صدیق‌شریف، این پیشکسوت بااخلاق سینما و تلویزیون که پس از چندین سال حضور کمرنگ در تلویزیون، سال گذشته با سریال «گیلدخت» مهمان خانه‌هایمان بود و این روزها نیز با رئالیتی‌شو «کتاب قانون» و سریال «گناه فرشته» در شبکه یک سیما و نمایش خانگی حاضر شده، گفت‌وگو کردیم.
این شب‌ها برنامه «کتاب قانون» از شبکه یک سیما پخش می‌شود که شما در این مجموعه در کسوت رئیس مجلس شورای اسلامی ظاهر شده‌اید. برای آن دسته از مخاطبانی که این برنامه را ندیده‌اند، کتاب قانون را چطور معرفی می‌کنید؟
«کتاب قانون» یک رئالیتی‌شو است که در آن فضای مجلس شورای اسلامی شبیه‌سازی شده و نمایندگان که مردم عادی هستند، موضوعات مهم روز را به عنوان طرح یا لایحه بررسی و درباره آن صحبت می‌کنند. در واقع ما با یک مجلسی مواجه هستیم که نمایندگانش مردم عادی هستند و خیلی راحت‌تر و بهتر درد جامعه را می‌فهمند و بازگوکننده مشکلاتی می‌شوند که در جامعه با آن دست به گریبانیم. این برنامه شاید هشداری برای بعضی از نمایندگانی باشد که از بالا به مردم نگاه می‌کنند. امیدوارم نمایندگان که مخاطب این برنامه هستند آن را ببینند. در واقع این برنامه یک تلنگری به نمایندگان مجلس است.
با توجه به اینکه جزو هنرمندان گزیده‌کار هستید، حضور در این برنامه چه جذابیتی برای شما داشت که آن را پذیرفتید؟
این برنامه از یک طرف دغدغه مردم را مطرح و آنها را با حقوقشان آشنا می‌کند و از طرف دیگر به نمایندگان می‌گوید باید برای حرفهای مردم گوش شنوا داشته باشند و ... مجموع اینها انگیزه من بود که در این پروژه کار کنم. علاوه بر آن سابقه کار با آقای ابوطالبی هم در این انتخابم بی‌تأثیر نبود.
چه بازخوردهایی از این برنامه گرفتید؟
فعلا 5 یا 6 قسمت از کار پخش شده ولی در همین مدت کوتاه هم بازخوردهای مثبت و خوبی گرفته‌ام. این کار در عین اینکه جدی است، طنز خاص خودش را دارد و مخاطبان می‌توانند با آن ارتباط برقرار کنند.
همزمان که در شبکه اول در کسوت رئیس مجلس ظاهر شده‌اید، در شبکه نمایش خانگی و با سریال «گناه فرشته» نقش یک آدم خلافکار متهم به قتل را بازی می‌کنید، ایفای این نقش‌های متفاوت برایتان آزاردهنده نبود؟
نه. اتفاقا خودم از این تفاوت نقش استقبال کردم. به نظر من متفاوت بودن نقش، بازیگر را می‌سازد. اگر بازیگران فقط در یک نقش ظاهر شوند، کارگردان‌ها ریسک نمی‌کنند که نقش‌های دیگری به آنها بدهند و بازیگر نمی‌تواند خلاقیت واقعی خودش را بروز دهد.
اما شما قبل از این کمتر در نقش‌های متفاوت و منفی بازی کرده بودید.
بله. این سومین باری است که نقش منفی بازی می‌کنم. در فیلم سینمایی «ابراهیم خلیل‌الله» نقش شیطان را داشتم، یک نقش خاکستری در سریال «امیرکبیر» بازی کردم و حالا هم در «گناه فرشته» نقش یک شخصیت منفی را برعهده دارم.
بازخورد کارهایتان را در فضای مجازی دنبال می‌کنید؟
نه. اصلا اهل فضای مجازی نیستم و هیچ صفحه یا حسابی در این فضا ندارم.
چرا از فضای مجازی دوری می‌کنید؟
به دلیل حواشی و مسائلی که این فضا برای افراد ایجاد می‌کند.
چرا مدتی در تلویزیون و سینما کم‌کار بودید؟
کم‌کاری من مربوط به دوره کرونا بود. به پیشنهاد دکتر، مطلقا هیچ کاری قبول نکردم و در آن مدت فقط در خانه بودم. البته یک بخشی از کم‌کاری هم به این دلیل است که پیشنهاد خوبی نداشتم و ترجیح دادم کار نکنم.
پیداست چندان دغدغه مالی ندارید. به جز بازیگری حرفه یا منبع درآمد دیگری هم دارید؟
بله. بازنشسته بانک ملی هستم. چون بازیگری حاشیه امن مالی ندارد ترجیح می‌دادم در کنار آن یک شغل دولتی و حقوق ثابت داشته باشم؛ برای همین از جوانی در اداره‌های مرکزی بانک ملی مشغول به کار شدم و حالا سال‌هاست که بازنشسته هستم.
در کارنامه حرفهای شما تدریس بازیگری به هنرجویان هم ثبت شده، چرا این کار را ادامه ندادید؟
به دلیل ظرفیت محدود سینما و تلویزیون، همه افرادی که بازیگری را آکادمیک دنبال کرده‌اند، نمی‌توانند در فیلم‌ها و سریال‌های تلویزیونی و سینمایی بازی کنند، ولی اغلب هنرجویان آموزشگاه‌های بازیگری انتظار دارند در یک بازه زمانی کوتاه دعوت به‌کار شوند و اگر این اتفاق نیفتد گلایه می‌کنند که صدیق‌شریف برای ما کاری نکرد و ... بنابراین ترجیح دادم تدریس نکنم.
در سریال‌ها و فیلم‌های تاریخی بسیاری بازی کرده‌اید، علاقه‌تان ژانر تاریخی است؟
بله. به کارهای تاریخی به‌ویژه تاریخ معاصر خیلی علاقه دارم. در واقع تاریخ برایم خیلی مهم است چون ما در تاریخ ریشه داریم.
کدام نقشتان را بیشتر دوست دارید؟
نقشم در سریال‌های امام رضا(ع) و امام علی(ع) را دوست داشتم، اما سریال «در چشم باد» به کارگردانی «مسعود جعفری‌جوزانی» را به‌طور ویژه دوست داشته و دارم.
این دوست داشتن دلیل خاصی هم دارد؟
«در چشم باد» کار بسیار جذابی بود که بیننده را با تاریخ معاصر ایران آشنا کرد. در واقع این سریال تاریخ این سرزمین را از جنگ‌های میرزاکوچک خان جنگلی تا دفاع مقدس روایت کرد. در این سریال «میرزا حسن»، نماد یک ایرانی بود که برای دفاع از سرزمین و خاکش از همه‌‌چیز گذشت. این سریال نشان داد که ایرانی‌ها در همه دوره‌های تاریخ همیشه برای دفاع از سرزمینشان از خودگذشتگی کرده‌اند.
دلتان می‌خواهد در آینده چه نقشی بازی کنید؟
نقش خاصی در ذهنم نیست. ما براساس پیشنهادهایی که می‌شود کار می‌کنیم. اگر عمری باقی باشد باید ببینیم چه نقش‌‌هایی به من پیشنهاد می‌کنند و از بین آنها انتخاب و حق مطلب را ادا کنم.
یادتان هست پس از بازی در کدام نقش بیشتر دیده شدید؟
فکر کنم بعد از فیلم «اخراجی‌ها» بود که نقش یک روحانی را بازی کردم. یادم است آن موقع اخراجی‌ها خیلی مورد توجه مردم قرار گرفت و مردم در کوچه و خیابان که مرا می‌دیدند می‌گفتند حاج آقا برایمان دعا کن یا استخاره بگیر و ...
حالا که صحبت از اخراجی‌ها شد، یک خاطره‌ای از پشت صحنه این فیلم برایمان تعریف می‌کنید؟
یادم است در یکی از سکانس‌های اخراجی‌های 2، عراقی‌ها زمین را کنده و ما را در خاک گذاشته بودند تا شکنجه بدهند، در آن شرایط سخت، دست و پا بسته و در خاک بودیم، اکبر عبدی با آن لهجه شیرینش به صدام فحش می‌داد و صحنه کمدی درست شده بود که به سختی می‌توانستیم جلوی خنده‌مان را بگیریم.
نام فخرالدین صدیق‌شریف برای خیلی‌ها یادآور یک هنرمند بااخلاق، آرام و صبور است و در اغلب نقش‌هایتان اینها را به مخاطبان منتقل کرده‌اید. در زندگی شخصی هم این ویژگی‌ها در شما پررنگ است؟
این را باید بچه‌ها و خانواده‌ام بگویند، ولی همیشه سعی کرده‌ام آدم صبوری باشم، چون زندگی، ناملایمات بسیاری دارد و گاهی آدم را در شرایط سختی می‌گذارد؛ پس باید صبر را تمرین کنیم و آستانه تحملمان را بالا ببریم تا بتوانیم آن شرایط را به خوبی مدیریت کنیم.
صحبت از خانواده و بچه‌هایتان شد. چند فرزند دارید و آیا آنها حرفه شما را دنبال کرده‌اند؟
2پسر دارم. پسر بزرگم مدتی به‌عنوان دستیار کارگردان کار کرد، اما چون شرایط پرداخت دستمزدها خوب نبود، منصرف شد و سراغ حرفه خودش - طراحی صنعتی - رفت. پسر کوچکم هم مهندس نرم‌افزار است و از اول به بازیگری علاقه نداشت.
پدربزرگ هم شده‌اید؟
(می‌خندد) بله. 2نوه شیرین دارم. یک پسر 4ساله و یک دختر 2ساله.
موتورسوار نگران
در اواخر دهه 70، سریال «پهلوانان نمی‌میرند» که داستان کشته شدن مرموز پهلوانان محبوب مردم در زمان قاجار را روایت می‌کرد، جزو سریال‌های محبوب تلویزیون بود. در این سریال فخرالدین صدیق‌شریف ایفای نقش یکی از پهلوانان شهر را برعهده داشت. این هنرمند با یادآوری خاطره‌ای از آن روزها چنین تعریف می‌کند: «یکی از آن شب‌ها که سریال پهلوانان نمی‌میرند از تلویزیون پخش می‌شد، کنار خیابان منتظر تاکسی ایستاده بودم. یک موتورسوار جلوی پایم نگه‌داشت و بعد از سلام و احوالپرسی پرسید: «سید، قاتل مرموز کیه؟» من هم که نمی‌توانستم قصه را لو بدهم گفتم: «هر کی باشه، حتما پیدا میشه.» با نگرانی پرسید: «شما رو که نمی‌کشه؟» گفتم: «نه ... خیالت راحت ....» این را که شنید با خوشحالی از موتور پیاده شد و درحالی‌که من را در آغوش می‌گرفت، گفت: «خدا را شکر! خیالم راحت شد! ...» همیشه این جور صحنه‌ها و مهربانی‌های مردم را که می‌بینم با خودم می‌گویم چطور می‌توانیم جوابگوی این حجم از مهر و محبت صادقانه مردم باشیم؟»
پیشنهاد میلیاردی برای خرید شماره موبایل
شماره تلفن همراه این هنرمند خیلی رند است. وقتی از او می‌پرسیم که احتمالا جزو لاکچری‌هایی هستید که شماره‌های خاص می‌خرند، می‌خندد و می‌گوید: «نه. این طور نیست. سال‌ها پیش که برای خرید خط همراه اول ثبت‌نام کردم، شانسی صاحب این شماره شدم. اتفاقا به‌خاطر رند بودن، طرفدار زیاد دارد و همین اواخر پیشنهاد یک و نیم میلیارد تومانی برای فروشش داشتم، اما چون اکثر کسانی که با من کار می‌کنند، این شماره را می‌شناسند، آن را نمی‌فروشم. »
کارنامه هنری
فخرالدین صدیق‌شریف حافظه خوبی دارد و تاریخ‌ها و اسم افراد را حتی با گذشت سال‌ها به خوبی به یاد می‌آورد. از او درباره شروع فعالیتش در بازیگری می‌پرسیم، خاطرات نیم قرن قبل را در ذهنش مرور کرده و می‌گوید: «سال 1355در تئاتری به نام «خبرهای روز» به کارگردانی زنده‌یاد «پرویز بشردوست» بازی کردم. این تئاتر در خانه نمایش اداره تئاتر روی صحنه رفت و نخستین کار حرفهای من محسوب می‌شود. بعد از آن در سال 59 «افسانه ماشالاخان» را با همین کارگردان در تئاتر شهر روی صحنه بردیم. آن زمان تلویزیون گروه هنری نداشت و از ما دعوت شد تئاترمان را در تلویزیون اجرا کنیم. بعد از اجرای این تله‌تئاتر سال 1360برای بازی در سریال «شاه شکار» در نقش «سیدجمال‌الدین اسدآبادی» دعوت به‌کار شدم و از آن به بعد کارم در تلویزیون و سپس سینما شروع شد.»
در همینه زمینه :
