فریده ستایشگر| گرگان ـ خبرنگار :
شاید بیشتر افرادی که نام مراوه‌تپه را می‌شنوند، منابع طبیعی و طبیعت آن را با بیابان‌های خشک و لم یزرع به یاد آورند. تصوری که 12 هزار هکتار باغ پسته وحشی خط بطلانی بر آن می‌کشد. باغ‌های وحشی‌ای که با وجود گستره زیاد، هنوز هم نفع اقتصادی به بومیان این منطقه نمی‌رساند اما کاسبی خوبی برای بسیاری از دلال‌ها به وجود آورده است. دلال‌هایی که ارزان می‌خرند و گران می‌فروشند.
وسعت منطقه زیاد و پایش محدود است
در سال‌های اخیر تا حدودی برای کنترل این خطر اقتصادی تلاش شد و اداره کل منابع طبیعی استان بیش از 5607 هکتار از این عرصه‌ها را به شرکت تعاونی بصیرت مراوه تپه واگذار کرد. اما هنوز هم این بازار در دست دلالان است. این محصول با قیمت نازل خریداری می‌شود، سپس به استان‌های همجوار به ویژه خراسان فروخته می‌شود و پس از آن با ورود به افغانستان بسته‌بندی و با برندهای افغان روانه بازارهای اروپایی می‌شود.
وسعت منطقه، امکان نظارت و پایش این عرصه‌ها را محدود کرده است.در این میان به نظر شرایط اقتصادی منطقه هم مزید بر علت می‌شود و برخی افراد، برای دست پیدا کردن به حداقل درآمد، پیش از رسیدن فصل برداشت این محصول، پسته‌های نارس را جمع می‌کنند و با قیمت حدود 4 تا 5 هزار تومان به واسطه‌ها و دلال‌ها می‌فروشند. با این حال کارشناسان می‌گویند در صورت برند‌سازی محصول، هم اشتغال بیشتری ایجاد می‌شود و هم می‌توان آن را با قیمت حقیقی به فروش رساند.
شرکت تعاونی هم از دلال‌ها خرید می‌کند
مدیرعامل شرکت تعاونی بصیرت هم با بیان اینکه روند درست این است که شرکت تعاونی از مردم خرید کند، می‌گوید: شرکت سرمایه‌ای برای خرید پسته از مردم ندارد. ناچاریم سراغ واسطه‌ها و دلال‌هایی که از قبل پسته‌ها را خریداری می‌کنند، برویم. قرار شد تعدادی از آنها محصول را از مردم خریداری کنند و 13 درصد آن را به شرکت تعاونی بدهند.
«جلیل زمانی» می‌افزاید: سال گذشته واسطه‌هایی که خود اظهاری کردند، بیش از 120 میلیون تومان پسته از مردم خریدند که 16 میلیون و 500 هزار تومان آن را به شرکت تعاونی دادند، این در حالی است که معتقدیم بیش از دوبرابر آنچه که به این صورت خریداری شده، توسط قاچاقچیان برداشت و فروخته شده است.
سود دلال‌ها
مدیرعامل شرکت تعاونی بصیرت ادامه می‌دهد: پیگیری‌های ما نشان می‌دهد که این محصول از مردم منطقه توسط دلال‌ها خریداری و به آن سوی مرزها و به کشور افغانستان برده و دوباره از آنجا به کشورهای اروپایی مانند آلمان صادر می‌شود. گفته می‌شود که قیمت هر کیلو پسته وحشی که از مردم چند هزار تومان می‌خرند بین 30 تا 50 هزار تومان به فروش می‌رسد. اگر همین محصول از منطقه خودمان صادر شود وضعیت مردم دچار تغییر و تحول می‌شود.
او ادامه می‌دهد: یک ماه قبل از برداشت محصول، تعدادی قرقبان برای حفاظت از این عرصه‌ها می‌گیریم، اما وسعت منطقه و پراکندگی درختان پسته خیلی زیاد است و نمی‌توان همه مناطق را تحت پوشش قرار داد. از طرفی مردم منطقه بیش از 50 سال است که بدون هیچ مانعی پسته‌ها را جمع کرده‌اند و طبیعی است که در برابر قانونمند کردن این فعالیت‌ها، موضع‌گیری داشته باشند.
زمانی با بیان اینکه باید زمینه اجرای برنامه‌ها را با کمک مسئولان فراهم کرد، می‌گوید: شرکت برنامه‌های خوبی برای احیا و توسعه باغات پسته وحشی دارد. در همین زمینه سال گذشته 50 هکتار از عرصه‌های منطقه به کشت پسته اختصاص یافت. امسال هم 50 هکتار دیگر به این سطح اضافه می‌شود. شناساندن شرکت، پیدا کردن بازار فروش محصول، ایجاد یک برند خاص و در مراحل بعدی پیگیری استقرار صنایع تکمیلی را جزو برنامه‌ها داریم، اما بدون حمایت مسئولان هیچ یک از آنها اتفاق نخواهد افتاد.
حفاظت مطلوب نیست
«عبدالجلیل کوسه غراوی»، بخشدار مرکزی شهرستان مراوه تپه مدتی پپیشتر و در گفت‌وگویی با همشهری گفته بود: به گفته کارشناسان اگر این محصول در زمان مناسب برداشت شود می‌تواند تا 33 میلیارد تومان درآمدزایی داشته باشد. متأسفانه نه بهره‌برداری و نه حفاظت از این مناطق به درستی صورت نمی‌گیرد.
قبل از اینکه محصول به مرحله برداشت برسد، جمع‌آوری شده و به دلالان فروخته می‌شود. از طرفی هم آن مقدار از محصول که باقی مانده بعد از رسیدن، برداشت می‌شود و دلالان از استان‌های همجوار همچون خراسان شمالی محصول را خریداری می‌کنند. طبق اطلاعاتی که به دست آورده ایم این محصول به افغانستان رفته و از آنجا به کشورهای اروپایی و با برند این کشور صادر می‌شود.
فقر عامل فروش محصول نارس است
کارشناس ارشد کشاورزی توضیح می‌دهد: این محصول به دلیل ارگانیک بودن و مصارف متعدد، خریداران زیادی دارد، اما پیش از اینکه مردم بتوانند در زمان مناسب این محصول را برداشت کنند، عده‌ای سودجو با همکاری دلال‌ها و واسطه‌ها این محصول را برداشت می‌کنند و با قیمت پایین به فروش می‌رسانند.
«مهدی ملک محمد» ادامه می‌دهد: محرومیت در منطقه زیاد است و معیشت مردم هم وابسته به منابع طبیعی است، اینکه عده‌ای پیش از موعد، محصول را برداشت می‌کنند و می‌فروشند، نشان‌دهنده فقر حاکم بر مردم است، این افراد باید توجیه شوند که برداشت به‌موقع این محصول سود زیادی را نصیب آنان خواهد کرد.
این را هم اضافه کنیم که شرکت تعاونی باید از نظر مالی قوی باشد اما به دلیل مسائل اقتصادی، بنیه مالی قوی ندارند. از طرفی بانک‌ها نیز حمایت چندانی از آن نکرده‌اند. بنابراین در شرایط فعلی نمی توانیم به درآمد زایی از این گنجینه گران‌بهای مراوه تپه امیدوار باشیم.
پسته مراوه با برند افغان‌ها به آلمان می‌رود
بعد از گذشت سال‌ها هنوز هم سود پسته وحشی در مراوه‌تپه به جای ایران به جیب کشور همسایه می‌رود
در همینه زمینه :
