تهران‌شناسی
دیوار 500ساله پایتخت
«حصار صفوی» يادگاري از زمان شاه‌طهماسب در قلب بازار تهران
یکی از کهن‌ترین یادگاری‌های تهران قدیم را باید در دل بازار نو تهران و در سرای ماشاءالله‌خان کنونی جست‌وجو کرد؛ دیواری کاهگلی متعلق به دوران شاه‌طهماسب صفوی و به طول چند متر که از حدود ۵ قرن پیش به یادگار مانده است. پس از ساخت این دیوار محافظ بود که هسته اولیه تهران امروز به‌تدریج شکل گرفت.
باورش سخت است که این تکه از یک دیوار کاهگلی که در گوشه‌ای دورافتاده از بازار تهران باقی مانده، چنان تاریخ کهن و پرماجرایی داشته باشد. خشت‌خشت این دیوار چند متری، یادگاری از تهران قدیم است؛ همان روزهایی که تهران نه شهری غول‌پیکر، بلکه روستای کوچکی بود در شمال ری.
شاه‌طهماسب در سال ۹۳۳ شمسی این حصار را با 4دروازه به نام‌های دروازه دولاب، دروازه شمیران، دروازه قزوین و دروازه شاه‌عبدالعظیم برای محافظت از تهران بنا‌کرد. شاه‌طهماسب که گهگاه برای زیارت حضرت عبدالعظیم و فاتحه‌خوانی برای سیدحمزه، جد بزرگ صفویان از قزوین به ری سفر می‌کرد، گذرش به تهران افتاد و پس از آشنایی او با روستایی به نام تهران در شمال ری زمینه رشد و ترقی این روستای کوچک فراهم شد. شاه صفوی دستور داد برای حفاظت از تهران دورتا دور آن دیوار بکشند؛ همان دیواری که اکنون بخش کوچکی از آن در دل بازار باقی مانده و به حصار صفوی معروف است.
