افزایش ظرفیت پذیرش معتادان متجاهر در یاورشهرها

احمد احمدی‌صدر؛ مدیرعامل سازمان خدمات و مشارکت‌های اجتماعی شهرداری تهران

معتادان متجاهری که دارای زخم باز، صغر و کبر سنی، اختلالات اعصاب و روان و... بودند در مراکز با منع پذیرش مواجه می‌شدند و هیچ ارگان و سازمانی مسئولیت آنها را بر‌عهده نمی‌گرفت. مدیریت شهری دوره ششم پس از آغاز به کار، رسیدگی به این موضوع و حل مشکل منع پذیرش این افراد را در دستور کار قرار داد و مقرر شد با ایجاد زیرساخت‌های یاورشهر به معتادان متجاهر خدمت‌رسانی شود. اکنون به همت شهرداری تهران، 9یاورشهر در پایتخت ساخته و بهره‌برداری شده است و فاز دوم یاورشهر 9هم به‌زودی افتتاح می‌شود. فاز دوم حدود 2500نفر است که با تکمیل و بهره‌برداری از آن ظرفیت نگهداری معتادان متجاهر در شهرداری تهران به 7500نفر می‌رسد؛ درحالی‌که تعهد شهرداری تهران 5هزار ظرفیت بوده است. شهرداری تهران برای ایجاد یاورشهر، ریالی از دستگاه‌های متولی همچون ستاد مبارزه با مواد‌مخدر که مکلف به تأمین هزینه نگهداری معتادان متجاهر است، دریافت نکرده است؛ این در حالی بود که مراکزی وجود داشتند که به‌دلیل عدم‌دریافت منابع مالی گروکشی می‌کردند و پذیرش نداشتند، اما در اوج مشکل اعتباری اجازه ندادیم حتی یک ساعت مراکز تعطیل شوند.
یاورشهر قرار است یاری‌کننده معتادان متجاهر منع پذیرشی باشد. این افراد در حقیقت خانواده ما هستند و نگاه ما این است که باید از آنها نگهداری کنیم. معتاد متجاهر مجرم است، اما خانواده ما قلمداد می‌شود و باید در آغوش ما از آنها نگهداری شود؛ بر همین اساس مراکز ما رویکرد تربیتی، آموزشی و درمانی دارد که درصد قابل‌توجهی نیز نسبت به قبل عدم‌بازگشت آنها به اعتیاد را شاهد هستیم؛ به شکلی که بازگشت این افراد به جامعه در یک سال گذشته بالای ۳۰درصد بوده است. این قشر از جامعه سال‌ها مورد بی‌توجهی قرار گرفته‌اند و اگر همه دستگاه‌ها از امروز وظایف خود را به‌درستی انجام دهند یک پروسه طولانی‌مدت وجود دارد تا معتاد به جامعه برگردد، اما در این میان یکی از ارکان مهم برای بازگشت، خانواده معتاد است؛ لذا دستگاه‌های حمایتی باید در جهت حمایت از خانواده‌های این افراد ورود جدی داشته باشند.
سازمان بهزیستی، بنیادهای خیریه و مردم هم در زمینه اشتغال که برای معتادان متجاهری که ترک کرده‌اند، مهم است، می‌توانند نقش بسزایی داشته باشند. از سوی دیگر باید فرهنگسازی صورت بگیرد تا کارخانه‌ها و کارگاه‌هایی که نیازمند نیرو هستند از افرادی که اعتیاد خود را ترک کرده‌اند و به جامعه بازگشته‌اند، استفاده کنند. مدیریت شهری باز هم پیشقدم بوده و در همین راستا با کارخانه‌ای صحبت کردیم و به‌زودی ۲۰۰نفر از افرادی که آماده پذیرش شغل و بازگشت به جامعه هستند، مشغول به‌کار می‌شوند. امیدواریم کارخانه‌های دیگری که نیازمند نیرو هستند هم برای به‌کارگیری این افراد اعلام آمادگی کنند.علاوه بر معتادان متجاهر، شهرداری در این دوره به بی‌خانمان‌ها هم توجه ویژه‌ای داشته است و در راستای همین سیاست و رویکرد مددسراها تجهیز شده‌اند. طی 4 یا 5سال گذشته در شب‌های زمستان شاهد فوت حدود ۳۰ تا ۴۰بی‌خانمان در خیابان‌ها بودیم، اما در 2سال گذشته با ورود جدی شهرداری تهران به اسکان بی‌خانمان‌ها هیچ فوتی‌ای نداشته‌ایم. همچنین تعداد گشت‌های حامی شهر برای بی‌خانمان‌ها افزایش پیدا کرده که ناوگان آن نیز نوسازی شده است. این گشت‌ها در 3شیفت برای اوج سرما در تهران درنظر گرفته شده‌اند.همچنین محلات پرتردد معتادان پاکسازی شده و برای پشتوانه عدم‌بازگشت افراد، نیازمند مراکز نگهداری بلندمدت هستیم. در حقیقت برخی افراد چندین‌بار برای ترک و نگهداری به مراکز ما آمده‌اند، اما بار دیگر به اعتیاد بازگشته‌اند؛ لذا باید طبق قانون، ماده ۴۲ اجرایی شود که این موضوع در اختیار ما نیست، بلکه باید اردوگاه‌های کار اجباری در نقاطی از کشور ایجاد شود. امروز نیازمند کاشت چند میلیون اصله درخت در کشور هستیم یا برای حفظ بیابان‌های کشور باید بوته بکاریم که در این راستا می‌توانیم از ظرفیت این افراد استفاده کنیم. به شکلی که افرادی که روزی سلامت شهر را دچار مخاطره می‌کردند از آنها برای تأمین سلامت شهرها استفاده کنیم.