قبولی با قرص «ریتالین»

بهناز رحیمیان | خراسان‌رضوی- خبرنگار:

در سال‌های نه چندان دور برای بیدار ماندن و رفع خواب آلودگی در فصل امتحانات، برخی از دانش‌آموزان و دانشجویان به خوردن یک فنجان قهوه روی می‌آوردند اما به تدریج قهوه تبدیل به مصرف قرصی به نام «ریتالین» شد که حالا در میان دانشجویان دارویی نام آشناست. بیشتر دانشجویان آن را به عنوان دارویی برای تمرکز بیشتر و هوشیاری در شب‌های امتحان می‌شناسند و برخی از آنان نیز تجربه استفاده از آن را دارند. به مناسبت روز مبارزه با مواد مخدر به یکی از ریشه‌ها و علل اعتیاد یعنی مصرف خودسرانه قرص «ریتالین» در بین برخی از دانشجویان در شب‌های امتحان و عوارض و عواقب خطرناک آن می‌پردازیم. 


ریتالین، درمانی برای بیش‌فعالی

به گفته دکتر «پیمان هاشمیان» فوق‌تخصص روانپزشکی کودک و نوجوان، «ریتالین» دارویی است که برای اختلالات بیش‌فعالی کودکان و نوجوانان و نیز اختلال در خواب تجویز می‌شود و به غیر از این موارد استفاده از آن ضرورت ندارد. وی معتقد است مصرف قرص «ریتالین» برای افراد سالم هیچ تاثیری ندارد و ادعای تمرکز بیشتر یا هوشیاری از سوی افرادی که خودسرانه از آن استفاده می‌کنند، به نوعی تلقینی است.  این استادیار دانشگاه علوم پزشکی مشهد می‌گوید: کودکان و نوجوانانی که دارای اختلالات بیش‌فعالی و بی‌توجهی هستند اگر پیش از 12 سالگی بیماری آنان از سوی روانپزشک متخصص تشخیص داده شود با تجویز و مصرف ریتالین درمان می‌شوند و 90 درصد از آنان تا 20 سالگی کاملا بهبود می‌یابند. در بزرگسالان این علائم به صورت بی‌نظمی، رفتارهای ناگهانی و عصبانیت بروز می‌کند که آن هم قابل درمان است.  به گفته وی دانشجویانی که مصرف قرص «ریتالین» تمرکز و هوشیاری آنان را افزایش می‌دهد کسانی هستند که از قبل تحت درمان بودند بنابراین نباید به افراد دیگر مصرف آن را توصیه کنند. 

 هاشمیان می‌افزاید: بی‌توجهی در دانشجویان ریشه در اضطراب و ترس آنان از آینده، بی‌انگیزه بودن، افسردگی و بی‌هدف بودن در زندگی دارد و این قرص یا هر نوع مواد محرک اثری بر تقویت حافظه یا هوشیاری آنان ندارد. 
وی معتقد است دانشجویانی که با این مشکلات مواجه هستند در ذهن خود اطلاعات بی‌ثمری را پرورش می‌دهند و در نتیجه فضایی در ذهن آنان برای پردازش مطالب درسی باقی نمی‌ماند و با باورهای اشتباه به راهکارهای نادرست مانند استفاده از موادی مانند «ریتالین» متوسل می‌شوند. 

 هاشمیان می‌گوید: افراد در صورت ادامه مصرف این دارو به تدریج به مواد و ترکیبات قوی‌تر و خطرناک‌تر مانند گل و شیشه روی آورده و در واقع مشکلات را حادتر می‌کنند. این افراد باید برای حل مشکلات بی‌توجهی و نبود تمرکز به دنبال راهکارهای درمانی از طریق مراجعه به متخصص روانشناس و روانپزشک باشند. وی معتقد است کانال‌هایی که بدون مجوز معاونت غذا و دارو وزارت بهداشت اقدام به واردات و توزیع این دارو می‌کنند باید از سوی مقامات قضایی و انتظامی شناسایی و برخورد قانونی با آنان صورت گیرد. این روانپزشک می‌افزاید: برخی از افراد با مراجعه به متخصص و اظهار برخی از علائم بیماری و تمارض به آن می‌توانند با دریافت نسخه از پزشک این دارو را از داروخانه تهیه کنند. 

هاشمیان معتقد است برای پیشگیری از این سواستفاده‌های احتمالی، دانشگاه علوم پزشکی باید از طریق مجلس و وزارتخانه، قانون بهداشت روان را هرچه زودتر تصویب کند تا با تشکیل پرونده سلامت برای تمام افراد اطلاعات دریافت هرنوع دارو در آن ثبت شود و با متخلفان برخورد شود. 


فرهنگ‌سازی به جای برخورد

مدیر کل دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری خراسان رضوی می‌گوید: گزارش‌های جسته و گریخته در خصوص مصرف برخی دانشجویان از قرص ریتالین در شب‌های امتحان به ما می‌رسد و به جای آنکه به عدد و رقم بپردازیم، سعی کردیم تا مکاتباتی را با دانشگاه‌های خرسان رضوی دراین زمینه انجام دهیم تا در فضای فرهنگی دانشگاه اطلاع‌رسانی صورت گیرد. 
به گفته «سیدکمال‌الدین حسینی» اگرچه این رفتار در شمار اندکی از دانشجویان دیده می‌شود، اما به هرحال نمی‌توان آن را کتمان کرد زیرا این زمینه ساز اعتیاد در جوانان می‌شود و باید نگرشی که در این ارتباط وجود دارد 
اصلاح شود. 
وی معتقد است در بازدارندگی جامعه دانشجویان از این معضل بیش از برخورد انتظامی و کنترلی باید فرهنگ‌سازی صورت گیرد و آنان را از عواقب مصرف این‌گونه داروها آگاه کرد. 
این مقام مسئول با تاکید بر اینکه آمار در حوزه معتادان خراسان رضوی بیشتر به صورت برآوردی است، می‌افزاید: اگرچه در سال‌های اخیر آمار اعتیاد روند رو به رشدی داشته اما خوشبختانه این رشد متوقف شده است و اقبال عمومی به سوی مصرف مواد مخدر کمتر شده است که به نظر می‌رسد نمایش وضعیت معتادان کارتن‌خواب و آگاهی‌رسان به روش‌های مختلف تاثیر مثبتی در این کاهش داشته است.