از گندمزارهای طلایی تا خانه کدبانوها

نام نذر: کاچی
محل ادای نذر: امامزاده شعیب(ع) محله کن

نماز ظهر را که می‌خواندند دیگ بزرگی وسط حیاط خانه آماده می‌کردند. بنا بود تا نماز مغرب نذری ادا شود. این رسم زنان روستا بود؛ رسم پختن کاچی برای حاجت‌روا شدن و یا شکرانه استجابت دعا. رسم پخت کاچی و پخش کردن آن در میان زائران امامزاده شعیب(ع) در محله کن رسمی قدیمی است که همچنان نفس می‌کشد و هنوز هم می‌توان بو و عطر کاچی را در مراسم‌ زنانه‌ای که در این امامزاده برگزارمی‌شود حس کرد.

امامزاده شعیب(ع) در میان باغ‌های به‌هم‌تنیده محله کن، همچون مامنی امن و معنوی، سال‌هاست که میزبان دوستداران اهل‌بیت(ع) است. نقل‌قول‌های بی‌شماری از کرامات این امامزاده نسل‌به‌نسل بیان شده است، ازاین‌رو یکی از مکان‌های مذهبی مهم و ثابت برای نذری‌ها و برگزاری آیین‌های مذهبی محله است.
رسم نذری کاچی به نیت این امامزاده(ع) یکی از همین رسم‌هاست که زنان محله سال‌هاست عهده‌دار آن هستند. زهره علینقی، یکی از بانوان معتمد محله کن، می‌گوید: «دورهمی زنانه در محله قدیمی کن زیاد بود. به‌خصوص دورهمی‌های مذهبی که همچنان به قوت خود باقی است. مراسم پخت کاچی را از همان دوران کودکی به یاد دارم؛ نذری که در امامزاده شعیب(ع) این محله ادا می‌شد. معمولاً خانم‌ها کاچی را در خانه درست می‌کردند و بعد از نماز و روضه و دعا در امامزاده میان زوار پخش می‌کردند. برخی هم وسایل پخت کاچی را به امامزاده می‌آوردند و همانجا نذری را آماده می‌کردند.» در اطراف محله کن گندمزارهای زیادی وجود داشت. اغلب آرد اهالی نیز از همین گندمزارها تأمین می‌شد. پایه اولیه پخت کاچی نیز آرد گندم است، درنتیجه پخت حلوا و کاچی در نذری‌ها بسیار رواج داشت. کاچی خوراکی سنتی و آیینی است که بیشتر برای نذری‌های زنانه با توسل به حضرت زهرا(س) پخته می‌شد. اگر زنی باردار نمی‌شد، برایش کاچی نذر می‌کردند. جالب اینکه اگر حاجت‌روا می‌شد و خداوند کودکی به او عطا می‌کرد، بعد از زایمان برای تقویتش کاچی با روغن حیوانی می‌پختند تا جان تازه‌ای بگیرد. در زمان پخت کاچی رسم براین بود که مردی پای دیگ نباشد. حتی عامه مردم باور داشتند که بعد از پخت کاچی رویش را بپوشانند تا به‌وجود حضرت زهرا(س) متبرک شود. اگر هم روی کاچی شکلی می‌دیدند آن را به حضرت زهرا(س) نسبت می‌دادند. کاچی در فرهنگ تهرانی‌ها فقط یک غذای نذری نبود، بلکه طعامی برای افزایش عشق هم محسوب می‌شد. عبدالله مستوفی، یکی از شخصیت‌های دوره قاجار، در کتاب «شرح زندگانی من» روایت‌های زیادی از آداب‌ورسوم تهرانی‌ها نقل کرده است. یکی از این موارد مربوط به پخت کاچی است: «در عروسی‌های دوران قاجار اعتقاد داشتند پختن کاچی با قند سابیده‌شده بر سر عروس و داماد و صرف آن توسط این دو، عشق آنها را افزایش می‌دهد.» هنوز هم در برخی خانواده‌ها در روز اول ازدواج برای صبحانه عروس و داماد کاچی می‌برند.