گزارش
آرایش سیاسی در دوئل انتخابات
جبهه‌بندی جناح‌ها در انتخابات مجلس شورای اسلامی چگونه است؟
محمد مهدی اسکندری-روزنامه‌نگار
قریب به 3ماه دیگر دوازدهمین دوره انتخابات مجلس برگزار می‌شود و در این راستا چیستی آرایش سیاسی جناح‌ها، موضوعی است که بخش قابل‌توجهی از بدنه جامعه را درگیر خود ساخته است. طرح تحریم انتخابات از سوی اصلاح‌طلبان و تقابل جبهه پایداری با سایر اصولگرایان موجب شده است که حساسیت انتخابات مجلس1402 به شکل گسترده‌ای بالا برود و پیش‌بینی درباره آن سخت باشد.
تحریم یا ورود به انتخابات؟ مسئله این است
موضوع تحریم انتخابات از سوی اصلاح‌طلبان از آن دسته موضوعاتی بود که موجب شد برخی چنین گمان کنند که جناح چپ جمهوری اسلامی برای تسویه‌حساب سیاسی با عدم‌ورود به انتخابات قصد فشار بر ساختار سیاسی و حقوقی کشور، بالاخص شورای نگهبان را دارد، اما مهدی عرب‌صادق، مشاور رسانه‌ای خانه احزاب ایران مرداد امسال در حاشیه بیست‌وسومین جلسه شورای مرکزی خانه احزاب ایران گفت: «در این جلسه برخی احزاب اصلاح‌طلب از آمادگی اعضای خود برای ثبت‌نام در انتخابات ۱۴۰۲ گفتند؛ البته نگرانی‌هایی نسبت به مشارکت مردم در این جلسه مطرح شد و اعضای فراکسیون اصلاح‌طلبان شایعات اخیر مربوط به تحریم انتخابات توسط اصلاح‌طلبان را رد کردند. یکی از اعضای مطرح اصلاح‌طلبان در این جلسه این انتخابات را به‌عنوان تنها فرصت پیش‌رو برای نظام جهت عبور از بحران‌های موجود دانست و گفت نیاز است ما فرصت‌شناسی لازم را داشته باشیم.»
فراخوان 5حزب اصلاح‌طلب برای کاندیداشدن اعضا
محمدرضا خباز درباره وضعیت اصلاح‌طلبان برای شرکت در انتخابات گفته بود: «اگر اصلاح‌طلبان و اعتدالیون برای انتخابات مجلس دوازدهم ائتلاف کنند می‌توانند لیستی ۳۰نفره در تهران ارائه دهند و افرادی مانند مسعود پزشکیان وارد مجلس دوازدهم شوند. از سویی ۵حزب هم ازجمله احزاب اعتماد ملی، کارگزاران سازندگی، مردم‌سالاری، ندای ایرانیان و حزب کار و خانه کارگر به کاندیداهایشان اعلام کردند که هرکس در خودش می‌بیند برای حضور در انتخابات آمادگی دارد، شرکت کند بنابراین من پیش‌بینی می‌کنم که مثل انتخابات دور گذشته شود یعنی اصلاح‌طلبان با عنوان مجموعه اصلاح‌طلبان در انتخابات با این حال و هوایی که نشان داده می‌شود، رسما کاندیدا برای همه کرسی‌های کشور نخواهند داشت؛ به جز همین ۵حزب از اصلاح‌طلبان که اینها هم دور گذشته به صحنه آمدند اما موفق به حضور در مجلس نشدند.»اسماعیل گرامی‌مقدم، سخنگوی حزب اعتماد ملی با تأیید احتمال ائتلاف میان 2جریان گفته بود: «در این دوره برخی از چهره‌های شاخص اصلاحات در انتخابات شرکت کرده‌اند و قطعا اگر ائتلافاتی شکل بگیرد ائتلاف جریان اصلاحات با جریان اعتدال است که لاریجانی نیز در میان این طیف قرار دارد؛ احتمال این موضوع زیاد است و این گمانه‌زنی می‌تواند درست باشد. زمانی که ببینیم چه تعدادی از اصلاح‌طلبان تأیید شده‌اند، تصمیم می‌گیریم تا مجلس از دست برخی جریان‌ها به‌ویژه طیف جبهه پایداری جدا شود و ائئلاف‌هایی در جهت حفظ مواضع صورت بگیرد.»البته طی برخی گزارش‌ها افرادی چون احمد علیرضا‌بیگی، علی مطهری و مسعود پزشکیان، ازجمله شخصیت‌هایی هستند که رد صلاحیت شده و به رقابت انتخابات راه نیافته‌اند.
جبهه پایداری دست‌انداز اصولگرایان خواهد شد؟
در آن سوی میدان شاید تصور بر آن باشد که جبهه اصولگرا برای حضور در انتخابات انسجام و وضعیت بهتری داشته باشد. شورای وحدت اصولگرایان و شورای ائتلاف نیروهای انقلاب 2تشکل اصلی در جریان اصولگرا که در دوره‌های پیشین انتخابات شکل گرفته‌اند، بر لزوم حضور حداکثری در انتخابات تأکید دارند و در حال ارزیابی از عملکرد نمایندگان فعلی مجلس و شناسایی نیروهای جدید هستند. به‌نظر می‌رسد چالش اصلی این جریان در انتخابات امسال، دستیابی به لیست واحد و جلوگیری از تشتت لیست‌ها باشد. منوچهر متکی، سخنگوی شورای وحدت گفته است که «با تمام ظرفیت به میدان انتخابات آمده‌ایم تا نیروهای کارآمد و ظرفیت‌های کارشناسی را برای انتخاب مردم آماده کنیم.» غلامعلی حدادعادل، رئیس شورای ائتلاف اصولگرایان نیز با تأکید بر لزوم تدوین شاخص‌های دقیقی برای انتخاب کاندیداها، گفته است: «ما در مجلس دوازدهم باید به‌دنبال شناسایی و استفاده از همه ظرفیت‌های جبهه انقلاب باشیم. تأکید ما تمرکز بر 3اصل کلیدی کارآمدی، عقلانیت و انقلابی بودن در معرفی نامزدهاست.»
در این راستا جا دارد اشاره‌ای به اختلافات درون طیفی اصولگرایان با جبهه پایداری شود. احمد کریمی اصفهانی، عضو شورای مرکزی حزب موتلفه درباره جبهه پایداری گفت: «هر زمان که به انتخابات نزدیک می‌شویم پایداری شروع می‌کند از انتخاب اصلح حرف می‌زند تا آنکه بالاخره با کسی کنار بیاید. پایداری زمینه رأی در جامعه ندارد؛ بنابراین با هدف سهم‌خواهی،موضوعاتی همچون انتخاب اصلح را مرتب مطرح می‌کند. اگر این جبهه به حرفی که می‌زند باور واقعی دارد، یک‌بار به‌تنهایی وارد میدان انتخابات شود.»
دوپاره شدن اصلاحات؟
مسئله شرکت یا عدم‌شرکت در انتخابات پیش‌رو اصلاح‌طلبان را 2شقه کرده است؛ برخی از احزاب ازجمله کارگزاران سازندگی، حزب اعتماد ملی، ندای ایرانیان، اعتدال و توسعه که جناح‌های میانه‌روتر در میان اصلاح‌طلبان هستند، به شکل‌های مختلف این را اعلام می‌کنند که قصد تحریم انتخابات را ندارند. در آن‌سوی میدان ولی چپ‌های رادیکال در جبهه اصلاحات با محوریت حزب اتحاد ملت قرار دارند. افراد این طیف که آذر منصوری، دبیرکل غیرقانونی جبهه اصلاحات ازجمله آنها به شمار می‌رود، با بهانه‌هایی خاص از تحریم و عدم‌شرکت در انتخابات آتی صحبت می‌کنند.سعید حجاریان، تئوریسین جریان اصلاحات نیز از مخالفان تحریم انتخابات است. او در گفت‌وگویی تأکید کرده که «من مدافع مشارکت مشروط در انتخابات هستم و درباره آن بارها صحبت کرده‌ام. من از صندوق رأی استاندارد، غیراستصوابی و آزاد دفاع می‌کنم؛ حتی اگر یک اصلاح‌طلب انتخاب نشود. از سوی دیگر تأسف می‌خورم که ما سال‌هاست به‌جای آنکه دغدغه توسعه کشور را داشته باشیم گرفتار آفت‌زدایی از انتخابات شده‌ایم.»
در همینه زمینه :
