تهران در وضعیت سفید

لیلا شریف-روزنامه‌نگار

این روزها تهران روی دیگری از خود را نشان داده است؛ بالاخره ابرهای باران‌زا بر سطح شهر سایه انداختند تا اهالی شهر بعد از تأخیر چند‌هفته‌ای، شاهد بارش پاییزی باشند. همزمان با خوشحالی اهالی شهر از باران و برف، رد یک نگرانی در میان کوچه‌پس‌کوچه‌های شهر نمایان می‌شد؛ مردان و زنان آسیب‌دیده که سر بر زمین سرد و خیس می‌گذاشتند.
در شب‌های سرد پایتخت که کسی علاقه‌ای به ماندن طولانی در خیابان‌های شهر ‌ندارد، این مردان و زنان هر کدام به یک دلیل بدون سرپناه در کنجی از خیابان جاگیر شده‌اند و با بدن‌های لرزان از سرما، در تلاش‌اند تا شب را به صبح برسانند. سال‌ها خبر فوت بی‌خانمان‌ها در فصل سرما همچون غمی بزرگ بر سر شهر آوار می‌شد‌.
رو‌‌به‌رو‌شدن با این واقعیت که آن مرد یا زن خوابیده در گوشه دیوار، دیگر جان ندارد، خاطره تلخی بود که هر سال تکرار می‌شد. در سال‌های گذشته با ایجاد گرمخانه‌ها و مددسراهای سیار تلاش شد تا آمار مرگ‌ومیر کارتن‌خواب‌ها به‌دلیل سرما کاهش پیدا کند تا جایی که احمد احمدی صدر، مدیرعامل سازمان خدمات و مشارکت‌های اجتماعی شهرداری تهران در مهرماه از صفر‌شدن این آمار خبر داد: «در ۲سال گذشته هیچ مورد فوتی از افراد بی‌خانمان یا معتاد متجاهر در خیابان نداشته‌ایم؛ درحالی‌که در دوره مدیریت‌های شهری گذشته، گزارش‌هایی وجود داشته است.»

فعالیت 20مددسرا برای افراد بی‌سرپناه
با بارش‌های اخیر این موضوع با جدیت‌ بیشتری از سوی مدیریت شهری مورد توجه قرار گرفت و اطلاعات و آماری در رابطه با امکانات این مددسراها مطرح شد. به‌گفته احمدی صدر، شهرداری تهران تمهیدات ویژه‌ای برای شب‌های سرد پایتخت درنظر گرفته است: «در حال حاضر ۲۰مددسرا با ظرفیت 2500نفر به افراد بی‌سرپناه و آسیب‌دیده خدمات ارائه می‌دهند و با توجه به خدمات‌رسانی به سایر افراد در‌راه‌مانده، آسیب‌دیده و در معرض آسیب، ۲۰دستگاه اتوبوس نیز به‌عنوان مددسراهای سیار فصلی فعالیت خواهند داشت.» او افزود: در مرحله نخست این طرح ۵‌مددسرای سیار در معابر شهر تهران آغاز به‌کار کرده‌اند. همچنین در زمان بارش باران گشت‌های فوریت‌های خدمات اجتماعی طرح حامی شهر به شکل ویژه اقدام به رصد مناطق ۲۲گانه پایتخت خواهند کرد. براساس برنامه‌ریزی‌های انجام‌شده، این مددسراهای سیار فصلی در میادین، معابر مرکزی شهر و نقاط پرتردد شهر تهران مستقر می‌شوند و طبق نیازسنجی به تعداد آنها افزوده خواهد شد.

مددسراهای سیار به چه کسانی خدمات می‌دهند؟
تجهیزات مختلفی برای مددسراهای سیار درنظر گرفته شده است و براساس توضیحات ارائه‌شده از سوی احمدی صدر «این مددسراها، اتوبوس‌های مجهز به پتو، بخاری، یک وعده غذای گرم و مددکاران اجتماعی هستند.» در کنار افرادی که به 20مددسرای واقع در مناطق مختلف تهران مراجعه می‌کنند، برخی به دلایل مختلف، علاقه‌ای برای حضور در این مددسراها نشان نمی‌دهند؛ موضوعی که مدیرعامل سازمان خدمات و مشارکت‌های اجتماعی شهرداری تهران به توضیح آن پرداخت و گفت: «‌این واحدها برای در‌راه‌ماندگان یا مددجویانی درنظر گرفته شده‌اند که به‌دلیل بعد مسافت یا تشخیص شخصی ضمن عدم‌مراجعه به گرمخانه‌های ثابت، صرفا می‌خواهند یک شب سرد را در جایی گرم سپری کنند. این مددسراهای سیار، خارج از سرویس ناوگان فعال اتوبوس‌های خطوط شهری هستند که فقط به‌صورت ثابت در شب‌های سرد سال از قابلیت و امکانات‌شان برای ایجاد یک سرپناه اضطراری و موقت استفاده می‌شود.»

شرایط نسبت به گذشته تغییر کرده است
این موضوع در جلسه روز گذشته شورای شهر نیز مورد توجه قرار گرفت و احمد علوی، عضو شورای شهر به بازدید میدانی‌اش از گرمخانه‌ها و خیابان‌های هدف اشاره کرد و گفت: انصافا صحنه‌هایی که در شوش و هرندی دیدیم، دیگر ‌مانند سابق نبود. شرایط نسبت به گذشته تغییر کرده ‌و متفاوت بود و دیگر در گوشه‌گوشه محلات، آتشی روشن نبود و از ساعت ۱۰شب نیز گشت‌های «حامی شهر» و پلیس در محلات مستقر شدند. البته رسیدگی به این افراد جزو وظایف انسانی ما‌ست. وی با اشاره به بازدیدش از گرمخانه‌ها گفت: از دوستانمان در سازمان خدمات اجتماعی می‌خواهیم که آنالیز پیمانکاران گرمخانه‌ها را با دقت انجام دهند. چرا‌که ممکن است در امر غذا، لباس و تجهیزات، با آن آنالیزی که ما پرداختی را براساس آن انجام می‌دهیم، هماهنگ عمل نکنند. رسیدگی به وضعیت افراد بی‌خانمان در شب‌های سرد علاوه بر حضور مددکاران و نیروهای شهرداری، نیازمند مشارکت شهروندان است. اطلاع‌رسانی به سامانه ۱۳۷ درصورت مشاهده این افراد می‌تواند مانع از مرگ این افراد شود.