وزیر امور خارجه ساختار جدید این وزارتخانه را ابلاغ کرد اما هنوز تقسیم پست‌ها رسما اعلام نشده است. گمانه‌ها حاکی از آن است که سیدعباس عراقچی یکی از دو معاونت مهم دستگاه دیپلماسی ایران در دوران جدید را به‌خود اختصاص خواهد داد. وزیرامور خارجه کشورمان 2 سالی بود که به‌صورت جدی ایده تغییرات در ساختار وزارت خارجه را دنبال می‌کرد و در این چارچوب جلسات متعددی را درون این وزارتخانه در سطوح مختلف جهت تحقق این ایده در راستای چابک‌سازی دستگاه دیپلماسی کشور برگزار کرد. او سپس بعد از اخذ نظرات کارشناسی در داخل و خارج از این وزارتخانه در مورد این طرح و تأیید سازمان امور اداری و استخدامی کشور از روز شنبه دستور اجرایی شدن آغاز تغییرات ساختار جدید وزارت خارجه را به بدنه این وزارتخانه ابلاغ کرد.
صدور دستور تغییرات سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان در همین ارتباط در مصاحبه با همشهری گفته بود: آقای دکتر ظریف دستور اجرایی شدن این تغییرات را صادر کرد و بر این اساس چارت و ساختار مرحله اجرایی شدن را آغاز کرد تا چند هفته آینده تا پایان‌ماه ساختار جدید استقرار پیدا می‌کند. وی در عین حال یادآور شد: اسامی مطرح‌شده در رسانه‌ها بیشتر گمانه‌زنی است و تاکنون این انتصابات مشخص نشده و آنچه مطرح می‌شود فرضیه‌هایی است که مطرح می‌کنند و به‌زودی بعد از طی مراحل لازم و انتخاب و انتصاب افراد در سمت‌های جدید نهایتا از طریق مجاری رسمی مراتب اطلاع‌رسانی خواهد شد. قاسمی در مصاحبه با ایسنا هم با بیان اینکه این تغییر ساختار در راستای چابک‌سازی این وزارتخانه و با هدف کاهش سطوح لایه‌های مدیریتی و پیشبرد هرچه بهتر وظایف دستگاه دیپلماسی کشور انجام می‌شود، تأکید کرد: در کنار تغییر ساختار، تغییراتی نیز در چیدمان وزارت خارجه و مدیران صورت می‌گیرد. قاسمی همچنین با بیان اینکه در ساختار جدید، ادارات کل دوجانبه به‌طور مستقیم زیرنظر وزیر امور خارجه فعالیت می‌کنند، گفت: در چارچوب این تغییرات دو معاونت سیاسی و دیپلماسی اقتصادی در این وزارتخانه ایجاد می‌شوند و معاونت‌های منطقه‌ای منحل می‌شوند.
آغاز تغییرات با یک جابه‌جایی سخنگوی وزارت خارجه در حالی خبر ابلاغ این چارت را داده که از مدتی قبل ساختار جدید وارد چرخه اجرا شده بود، زمانی که مجید تخت‌روانچی، معاون اروپا و آمریکای وزارت خارجه به دفتر رئیس‌جمهور رفت تا جانشین حمید ابوطالبی در معاونت سیاسی این دفتر شود قاعدتا از دلایل اجرایی شدن تغییرات در وزارت خارجه بود. با این حال به‌نظر می‌رسد مرتضی سرمدی، قائم‌مقام وزیر خارجه ازجمله افرادی است که در دوره جدید هم در همین سمت ابقا می‌شود، ابراهیم رحیم‌پور، معاون آسیا و اقیانوسیه به‌تازگی بازنشست شده و حسین جابری انصاری، معاون عربی و آفریقا کماکان تا اجرای ساختار جدید در این سمت به فعالیت خود ادامه می‌دهد. موضوع برجام تاکنون در معاونت بین‌الملل وزارت خارجه پیگیری می‌شد و با توجه به انحلال این معاونت و ایجاد معاونت سیاسی به‌نظر می‌رسد سیدعباس عراقچی تصدی معاونت سیاسی را برعهده می‌گیرد. برای معاونت اقتصادی هم گزینه‌های مختلفی بر سر زبان‌هاست؛ از علی‌آقامحمدی تا محمد خزایی اما غلامرضا انصاری به‌نظر جدی‌تر از بقیه است. شنیده شده غلامحسین دهقانی، سفیر و سرپرست سابق نمایندگی دائم ایران در سازمان ملل به‌عنوان معاون حقوقی وزارت امور خارجه منصوب خواهد شد.
کدام معاونت‌ها تغییر می‌کند؟ محمدجواد ظریف در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری ۲۹مرداد‌ماه نخستین بار از تغییرات در وزارت خارجه سخن گفت و جزئیاتی از آن را تشریح کرد. ساختار وزارت خارجه ایران تا به امروز به این شکل بوده که وزیر ۶معاون در بخش‌های مختلف داشته است. معاون حقوقی و بین‌الملل، معاونت اداری و مالی، معاونت کنسولی به علاوه ۳ معاون منطقه‌ای که شامل معاونت اروپا و آمریکا، معاونت عربی و آفریقایی و معاونت آسیا و اقیانوسیه بوده است. اما در چارت جدید وزارت خارجه که در دوره دوم محمدجواد ظریف قرار است پیاده شود، ۳ معاون منطقه‌ای وزیر حذف می‌شوند و ۲معاونت اقتصادی و سیاسی اضافه خواهند شد. به این ترتیب در دوره جدید وزیر خارجه ایران ۵ معاون وزیر خواهد داشت. در وضعیت فعلی ۲۴ مدیرکل درخصوص مناطق مختلف جهان در وزارت امور خارجه وجود دارد. این ۲۴ مدیرکل در مناطقی چون خاورمیانه، غرب اروپا، آسیا - اقیانوسیه و... فعالیت می‌کنند. اما با حذف معاونین، تعداد این مدیرکل‌ها از ۲۴ به ۳۲ افزایش خواهند یافت.
