ایلان ماسک باید از ایران مجوز بگیرد

ساسان شادمان‌منفرد- روزنامه‌نگار

در آخرین جلسه «هیأت مقررات رادیویی» (RRB) «اتحادیه بین‌المللی مخابرات» (ITU)، شرکت اسپیس‌ایکس مکلف به همکاری با جمهوری اسلامی ایران برای ارائه خدمات اینترنت ماهواره‌ای استارلینک شد. این خبر را وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در وب‌سایت خود قرار داده است.
در این جلسه که عصر جمعه پایان یافت، مدارک و مستندات تکمیلی ایران درخصوص فعالیت بدون مجوز منظومه ماهواره‌ای استارلینک در کشورمان مورد بررسی قرار گرفت و جلسه به اتفاق آرا خدمات اینترنت ماهواره‌ای ارائه‌شده توسط استارت‌آپ فضایی استارلینک متعلق به ایلان ماسک را خلاف مقررات بین‌المللی شناخت و از این شرکت و کشورهای مسئول در این خصوص خواست که به قید فوریت اقدامات خود را منطبق بر قواعد سرزمینی ایران ‌ و برای اخذ مجوز فعالیت خود در ایران از طریق رگولاتوری این کشور اقدام کنند.
 به این ترتیب گام مهمی برای قانونمند کردن فعالیت استارلینک در کشورمان برداشته شد تا امکان بهره‌برداری قانونی هموطنان از این سرویس فراهم شود.‌

ITU چیست؟
اتحادیه بین‌المللی مخابرات یا «آی‌تی‌یو» (ITU) یک سازمان بین‌المللی وابسته به سازمان ملل متحد است. این اتحادیه دومین اتحادیه قدیمی پس از کمیسیون راین محسوب می‌شود. این اتحادیه وظیفه قانونگذاری و نیز مدیریت فضای فرکانسی، تدوین استانداردهای تبادل داده و اطلاعات و همچنین کمک به رشد و توسعه ارتباطات در سراسر جهان را برعهده دارد. مقر این سازمان در ژنو سوئیس است. در سال۱۸۶۵ پس از اختراع تلگراف حدود 20کشور اروپایی نهادی را تحت عنوان اتحادیه بین‌المللی تلگراف تأسیس کردند که نخستین مقررات بین‌المللی ارتباطات راه‌دور (مخابرات) در آن به تصویب رسید. این اتحادیه پس از کنفرانسی جهانی در مادرید، پایتخت اسپانیا به اتحادیه بین‌المللی ارتباطات راه‌دور (مخابرات) یا همان ITU تغییر نام داد. پس از تأسیس سازمان ملل متحد در سال۱۹۴۵، آی‌تی‌یو به نهادی وابسته به این سازمان تبدیل شد.

قواعد سرزمینی
اصل سرزمینی بودن قوانین و مقررات جزایی، یکی از اصول مهم حقوق جزا به‌حساب می‌آید. به موجب ماده3 قانون مجازات اسلامی، «قوانین جزایی ایران درباره کلیه اشخاصی که در قلمرو حاکمیت زمینی، دریایی و هوایی جمهوری اسلامی ایران مرتکب جرم شوند‌ اعمال می‌شود، مگر آنکه به موجب قانون ترتیب دیگری مقرر شده باشد.» در عین حال باید گفت که طبق کنوانسیون‌های بین‌المللی و در حوزه کنوانسیون‌های مخابراتی، همانند تمامی کشورهای جهان که فضای فرکانسی کشور و خدمات مخابراتی که در آن ارائه می‌شود، تابع مقررات رگولاتوری است، ایران نیز باید خدماتی مانند استارلینک را تأیید و در واقع مجوز فعالیت برایش صادر کند. در غیر این صورت، فعالیت آن از نظر قوانین بین‌المللی نیز غیرقانونی است

مکث
معامله با ماسک
عیسی زارع‌پور، وزیر ارتباطات، چندین و چندبار درخصوص استارلینک صحبت کرده است. او همواره تأکید داشته که هیچ منعی برای فعالیت آنها در ایران وجود ندارد، اما باید مجوز گرفته شود؛ حرفی که کاملا منطقی است و سازمان‌های بین‌المللی مربوطه مانند اتحادیه بین‌المللی مخابرات نیز آن را پذیرفته است. وقتی قرار است یک شرکت، محصولی را به کشوری صادر کند، باید مراحل قانونی‌اش را طی کند. چندی پیش ایلان ماسک، مالک اسپیس‌ایکس اعلام کرد که نامه‌ای محترمانه از مقامات ایرانی درخصوص استارلینک دریافت کرده است. اگرچه او درباره تصمیم و برنامه خود درخصوص ایران چیزی نگفت، اما به‌نظر می‌رسد که به‌خوبی می‌داند برای حضور اینترنتش در ایران و کسب درآمد، نیاز به مجوزهای صادره از وزارت ارتباطات دارد. ماسک فردی بلندپرواز و اقتصادنگر است و شاید مذاکره با شرکتش برای اخذ مجوز به‌منظور فعالیت در ایران کار دشواری نباشد، اما به هرحال،  اسپیس‌ایکس یک شرکت آمریکایی است که نمی‌تواند از سیاست‌های دولتمردان کاخ سفید فاصله بگیرد. بنابراین شاید راه طولانی در فرایند قانونی‌کردن استارلینک در ایران وجود داشته باشد.