4 دستاورد سفر‌چین برای متروی پایتخت

لیلا شریف-روزنامه‌نگار

چند روزی است که 130کشور جهان در یک نقطه مشترک کنار یکدیگر ایستاده‌اند تا بستر مناسب‌تری برای همکاری‌های اقتصادی مهیا شود. علیرضا زاکانی، شهردار تهران و محسن بختیار، سفیر ایران در چین 2چهره‌ای هستند که به‌عنوان نماینده ایران در دهمین دوره اجلاس «یک‌کمربند، یک جاده» حاضر شدند.
به‌منظور اهمیت این اجلاس باید دانست که اجلاس «یک کمربند، یک جاده» برای نخستین‌بار از سوی رئیس‌جمهور چین در سال 2013مطرح شد تا بزرگ‌ترین همکاری بین‌المللی در زمینه اقتصادی رقم بخورد. این طرح بر سرمایه‌گذاری در زیربناهای اقتصادی و همچنین توسعه 2مسیر تجاری «کمربند اقتصادی راه ابریشم» و «راه ابریشم دریایی» تأکید دارد. از آنجا که ایران در جاده ابریشم نقش مهمی را ایفا می‌کند و بخش اعظمی از مسیرهای ارتباطی این مسیر از ایران می‌گذرد، می‌توان ادعا کرد که جایگاه ایران در این اجلاسیه و همکاری‌های مشترک غیرقابل انکار است.
یکی از بخش‌های مهم اجلاسیه مربوط به اجلاس کلانشهرهای«راه‌ابریشم» است که علیرضا زاکانی در قامت شهردار پایتخت در آن به سخنرانی پرداخت و در روزهای پس‌از اجلاس نیز چند قرارداد مهم امضا کرد که این قراردادها می‌توانند مهم‌ترین تحولات را در سیستم حمل‌ونقل عمومی رقم بزنند. به‌گفته عبدالمطهر محمدخانی، سخنگوی شهرداری تهران، سفر علیرضا زاکانی به چین و دیدار با مسئولان این کشور اتفاقات مهمی را رقم زد؛ تا جایی که باید لقب «روز تاریخی متروی تهران» را به روز انعقاد قرارداد میان 2کشور اهدا کرد. براساس پیگیری‌های شهردار تهران مقرر شد 791واگن با کاهش زمان انتظار در کمتر از 50‌ماه تحویل داده شود و در این میان قرارداد 259واگن جدید مترو نیز با طرف چینی امضا شد تا مجموع واگن‌های جدیدی که راهی پایتخت خواهند شد به تعداد 1050واگن برسد.
دستیابی ایران به تکنولوژی ساخت بوژی نیز یکی از دستاوردهای دیگر این سفر است. بوژی به سامانه حرکتی واگن گفته می‌شود که متشکل از قاب (تیرهای طولی و عرضی)، مجموعه فنربندی (سامانه تعلیق)، مجموعه چرخ و محور، مجموعه ترمز و ادوات مربوطه است و درصورت دستیابی تهران به این تکنولوژی، علاوه بر جلوگیری از خروج ارز، می‌توان امید داشت که ایران تا 2سال آینده به باشگاه سازندگان واگن قطار وارد شود.
علیرضا زاکانی، شهردار تهران و لطف‌الله فروزنده، معاون مالی و اقتصاد شهری شهرداری و سیدجعفر تشکری‌هاشمی، رئیس کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای شهر تهران روز گذشته در حاشیه اجلاس کلانشهرهای راه‌ابریشم، اطلاعات جدیدی را در رابطه با قراردادها و تفاهمنامه‌های منعقد شده با چین ارائه کردند.

دوبرابرشدن ظرفیت ناوگان متروی تهران

علیرضا زاکانی، شهردار تهران: براساس قانون قرار بود ۱۰۵۰دستگاه از ۲۰۰۰دستگاه واگنی که در برنامه ششم توسعه مصوب شده، سهم تهران شود. خدا را شاکر هستیم که امروز موفق شدیم قرارداد ۶۳۰دستگاه واگن برای متروی تهران را که از 7سال پیش معطل مانده بود، عملیاتی کنیم. توفیقات بسیار زیاد دیگری نیز حاصل شد؛ ازجمله اینکه با ۲۵درصد افزایش این قرارداد تعداد واگن‌ها به ۷۹۱دستگاه رسید. در مرحله دوم نیز برای ۲۵۹واگن دیگر با طرف چینی تفاهم کلی صورت پذیرفت. به این ترتیب می‌توان امیدوار بود که قدرالسهم تهران - آنچه که در برنامه ششم مقرر شده بود یعنی ۱۰۵۰دستگاه- تکمیل شود.
راه برای تأمین این تعداد واگن برای شهر تهران تا 5سال آینده باز شده است. تهیه و تأمین ۱۱۳‌دستگاه واگن نیز با مجموعه‌های داخلی امضا شده که امیدواریم با اضافه شدن این تعداد، میزان واگن‌های جدید شهر تهران به ۱۱۶۳دستگاه برسد؛ یعنی ظرفیت فعلی ناوگان متروی تهران دوبرابر می‌شود. نتیجه دوبرابر شدن ظرفیت واگن‌ها، طبیعتاً افزایش مطلوبیت سفر با متروی تهران است. امیدواریم به این ترتیب سقف جابه‌جایی مسافر افزایش پیدا کند. در نهایت به لطف الهی مهم‌ترین گلوگاه جابه‌جایی مسافر از طریق شبکه زیرزمینی که همانا «کمبود‌واگن» بود، با اجرایی‌شدن این قرارداد مرتفع خواهد شد. نباید تلاش دولت خدمتگزار را در عملیاتی شدن این قرارداد فراموش کرد؛ چراکه پیش‌پرداخت قرارداد توسط دولت فراهم و پرداخت شده است. از همان ابتدا «کیفیت»، «سرعت»، «امنیت» و «انتقال تکنولوژی» در هر قرارداد حوزه حمل‌ونقل مورد تأکید بود؛ از این‌رو قرارداد جاری ساخت ۷۹۱دستگاه واگن نیز با انتقال تکنولوژی همراه است؛ به این ترتیب قدرالسهم شرکت واگن‌سازی متروی تهران که هم‌اکنون زیر ۳۰درصد است، به حدود ۵۵درصد در ساخت هر دستگاه واگن خواهد رسید. تلاش کردیم بخش‌های مؤثر تکنولوژی ساخت هر واگن به داخل منتقل شود.
با انتقال تکنولوژی توانمندی‌های تولید داخلی تقریباً دوبرابر شده که مایه افتخاری برای جمهوری اسلامی است. در قالب همین قرارداد، ساخت و انتقال تکنولوژی ۸۴۰دستگاه بوژی نیز عملیاتی خواهد شد. با انتقال تکنولوژی ساخت بوژی (کشنده و سیستم تعلیق) ما عملاً وارد باشگاه بوژی‌سازان جهان خواهیم شد. تخفیفی معادل بیش از ۴۰۰میلیارد تومان برای انتقال تکنولوژی با مباحثی که صورت گرفت، از چین دریافت کردیم و به‌عبارت دیگر قیمت کاهش یافت. پس از بحث و گفت‌وگوی فراوان، طرف چینی پذیرفت تا مدت زمان ۲۳ماهه پیش‌بینی شده در قرارداد اولیه برای تحویل نخستین سری واگن‌ها را به حدود یک‌سال کاهش دهد تا ان‌شاءالله از اواخر سال آینده شاهد ورود نخستین سری قطارهای جدید باشیم. افزایش تعداد واگن‌ها و به تبع آن افزایش ظرفیت جابه‌جایی مسافر مهم‌ترین دستاورد این قرارداد است. ظرف ۵سال آینده تعداد واگن‌های متروی تهران، عملاً دوبرابر خواهد شد. به موازات آن ظرفیت مسیرهای تونلی هم با توسعه خطوط (خط‌۸‌تا‌۱۱) افزایش خواهد یافت. به این ترتیب اتفاق مبارکی برای شهروندان تهرانی رقم می‌خورد.
تأکید بر قرارداد ۱۱۳دستگاهی با طرف‌های داخلی نیز باعث خواهد شد تا از حداکثر توان ملی استفاده کرده و شاهد یک جهش تکنولوژی در این راستا باشیم. به علاوه از خط تولید قطارهای پرسرعت نیز بازدید کردیم که این موضوع نیز می‌تواند برای کشور مایه امید باشد. امیدواریم با تفاهمات صورت‌گرفته و توسعه خطوط پرسرعت، هم نیازهای کشور مرتفع شود و هم سطح رفاه و آسایش شهروندان افزایش یابد. البته این تکنولوژی در مسیرهای بین شهری استفاده خواهد شد. امیدوار هستیم در قالب تفاهمات دولت خدمتگزار شاهد پیشرفت روزانه کشورمان باشیم.

علاقه شرکت‌های چینی برای سرمایه‌گذاری در ایران

لطف‌الله فروزنده، معاون مالی و اقتصاد شهری شهرداری تهران: با همت و تلاشی که اعضای شورا و شهردار پایتخت انجام دادند و البته با حمایت‌های بی‌دریغ دولت در تامین مالی پیش‌پرداخت، پیگیری‌های خرید واگن مترو به سرانجام رسید.
در سال ۹۵ بحث خرید و ساخت این واگن‌ها مطرح شد، اما عدم‌پیگیری باعث شد موضوع به نتیجه نرسد. با روی کار آمدن ششمین دوره مدیریت شهری پایتخت، از روزهای اول کار با حمایت دولت پیگیری و به این ترتیب قسط اول قرارداد پرداخت و خط اعتباری باز شد. در این میان نباید فراموش کرد که بحث انتقال تکنولوژی از چین به ایران یک کار بسیار مهم است و یک رقم بسیار بالا آورده ارزی دارد. شرکت‌های چینی به‌شدت علاقه‌مند به سرمایه‌گذاری در ایران هستند و تلاش شد در این سفر ظرفیت‌های بالقوه ایران و تهران معرفی شود. هم‌اکنون با افق بسیار خوبی برای حضور شرکت‌های مختلف در حوزه‌های حمل‌ونقل، عمرانی و گردشگری در کشور همراه هستیم. این استقبال و آمادگی طرف چینی نشان از موقعیت استراتژیک کشور ما دارد و حاکی از آن است که نگاه تحولی در ایران با توسعه استفاده از ظرفیت‌های خارجی مورد توجه سرمایه‌گذاران چینی قرار گرفته است.
ما تلاش کرده‌ایم تا حمل‌‌ونقل عمومی با مشارکت دولت خدمتگزار توسعه و سهم بیشتری در ایاب و ذهاب مردم داشته باشد. قول می‌دهیم کوچک‌ترین مانعی اگر وجود داشته باشد، با پیگیری حل شود و با حمایت دولت بتوانیم ایده‌های موجود را عملی کنیم.