بلای جهانی بی‌خانمانی
جواد نصرتی
شهرها را به خانه‌هایشان می‌شناسند اما در هر شهر و در هر جایی از جهان، افرادی هستند که هیچ خانه و سرپناهی ندارند. در بعضی شهرها این افراد به چشم می‌آیند و در جاهای دیگر، کسی آنها را نمیبیند، اما آمار جهان بی‌خانمانی، چنان شوکه‌کننده است که قابل چشم‌پوشی نیست.
هرچند شمارش دقیق بی‌خانمان‌ها سخت است، اما براساس گزارش‌های سازمان ملل، حدود 1.6میلیارد نفر در سراسر جهان چنان در فقر هستند که شرایط‌شان از نظر داشتن مسکن، به‌شدت وخیم و بحرانی است و از این تعداد، هر سال 15میلیون نفر مجبور به ترک همین سرپناه‌های ویران و لرزان هستند.
بی‌خانمانی، سن و سال و جنسیت و همینطور جغرافیا نمی‌شناسد و حتی کشورهای غنی و اقتصادهای بزرگ هم با این معضل درگیرند. این مسئله، چنان فراگیر است که یک روز جهانی، که همین امروز باشد، به آن اختصاص داده شده است. هدف از نامگذاری 10اکتبر به اسم« روز جهانی بی‌خانمانی»، آگاهی‌بخشی در این زمینه است. ایده این است که دست‌کم یک روز در سال هم که شده، سیاستگذاران این معضل را درنظر بگیرند و برای آن راه چاره و بودجه ای در درنظر بگیرند.
نیجریه، خانه بی‌خانمان‌ها
هرچند این معضل جهانی است، اما شدت آن در کشورهای مختلف متفاوت است. یک مشکل بزرگ البته در این زمینه، مسئله آمارگیری و دقت آمار است، چون داده‌ها به‌صورت جامع در جهان جمع‌آوری نمی‌شوند و ممکن است شاخص‌ها متفاوت باشد.
با این حال، در بسیاری از گزارش‌ها، نیجریه به‌عنوان کشوری که بیشترین بی‌خانمان دنیا را دارد شناخته می‌شود. این کشور حدود 220میلیون نفر جمعیت دارد که از این تعداد، نزدیک به 25میلیون نفر بی‌خانمان هستند. بیشتر این افراد، به‌خاطر شرایط اقتصادی ازجمله هزینه بالای زندگی، نبود حمایت اجتماعی، پیدا نکردن شغل و مسائلی مانند این توانایی یافتن یک سرپناه را ندارند. اما دلایل بی‌خانمانی، همیشه اقتصادی نیست؛ در سوریه، جایی که بیشترین نرخ بی‌خانمانی دنیا ثبت شده، جنگ ویرانگر داخلی در سال‌های اخیر مردم را سرگردان کرده است. این کشور حدود 22میلیون نفر جمعیت دارد که از این تعداد، بیش از 6.5میلیون نفر بی‌خانمان هستند. یمن هم وضعیت نسبتا مشابهی دارد و به‌خاطر جنگ، حدود 4میلیون نفر از جمیعت 30میلیون نفری این کشور، بی‌خانمان شده‌اند. کمی آن سوتر، پاکستان یکی از کشورهایی است که بی‌خانمان‌های زیادی دارد؛ در واقع این کشور در آسیا، از این منظر در صدر فهرست قرار دارد. حدود 20میلیون نفر از جمعیت 242میلیون نفری پاکستان، بی‌خانمان هستند.
در آن سوی اقیانوس اطلس، هندوراس با 2میلیون بی‌خانمان در صدر فهرست است و بعد از این کشور، آمریکا قرار دارد؛ جایی که هر شب نزدیک به 581هزار نفر مجبورند بیرون از خانه بخوابند. در آمریکای جنوبی، کلمبیا با حدود 5میلیون بی‌خانمان در جمعیت 56میلیون خود رتبه یک را دارد و پرو هم با 700هزار نفر بعد از این کشور قرار دارد. در اروپا هم آلمان با 650هزار بی‌خانمان در صدر است. بالاترین نرخ را البته اوکراین جنگ زده با 0.37درصد دارد.
وداع با بی‌خانمانی در ژاپن
براساس گزارش‌ها، کمترین بی‌خانمان در ایسلند در شمال اروپا وجود دارد، جایی که هر شب زیر 400نفر بیرون از خانه خوابند. فنلاند هم در سال‌های اخیر برنامه‌های مفصلی برای مبارزه با بی‌خانمانی داشته و نرخ 0.08درصد بی‌خانمانی در این کشور، یکی از پایین‌ترین آمارها در دنیاست. تعداد بی‌خانمان‌ها در 10 سال اخیر افت زیادی در این کشور داشته و به زیر 4هزار نفر در سال‌های اخیر رسیده است. پایین‌ترین نرخ بی‌خانمانی هم متعلق به ژاپن است، جایی که از بین هر 34هزار شهروند، تنها یک نفر بی‌خانمان است. این یعنی نرخ بی‌خانمانی د راین کشور 0.003درصد است. که می‌توان آن را از نظر آماری صفر تلقی کرد. این کشور هم برنامه‌های خاصی برای حل این معضل داشته و از 126میلیون جمیعت این کشور، کمتر از 3500نفر بی‌خانمان هستند.
