بازار گل محلاتی به فصل تغییر رسید

لیلا شریف- روزنامه‌نگار

قدم زدن در میان غرفه‌های بازار گل محلاتی و نگاه کردن به گل‌های سبز و سرخ آن، به یکی از تفریحات مردم تهران تبدیل شده و هر پایتخت‌نشین روزی مسیرش را به سمت اتوبان محلاتی و خیابان شهید گل‌شناس کج کرده تا کاسه چشمانشان را از رنگ گیاهان شاداب پر کند. این بازار گل در تمام آخر هفته‌ها، میزبان سیل جمعیت علاقه‌مندان به گل و گیاه است و تمام خیابان‌های اطراف بازار به صحنه‌ای برای یافتن نزدیک‌ترین جای پارک تبدیل می‌شود تا هر فردی با خرید گلدان مورد علاقه خود راهی خانه شود. خوانساری‌ها و محلاتی‌ها افرادی بودند که با پیشینه تولید گل و گیاه در دهه60 یک بازار روباز گل و گیاه در میدان محلاتی به راه انداخته بودند و این بازار در کنار گلخانه‌های متعدد منطقه به مأمنی برای دوستدارهای گل و گیاه تبدیل شده بود، اما در گذر زمان و به‌ منظور ایجاد بزرگراه محلاتی، ساماندهی روز بازارها، حکم تغییر محل این بازار گل داده شد. به این ترتیب در اوایل دهه70 نخستین بازار گل تهران با مساحتی نزدیک به 26هزار مترمربع فعالیت خود را آغاز کرد و در گذر زمان زمزمه‌های تغییر کاربری این بازار گل به گوش رسید.

   رأی قلع و قمع بازار گل در سال96
در رابطه با روند تغییر کاربری روایت‌های مختلفی وجود دارد و شهردار سابق منطقه14 در رابطه این موضوع گفته بود: «در دهه گذشته کمیسیون طرح و بررسی تشکیل شد که کاربری این اراضی را فرهنگی و مذهبی قرار داد و اعلام کرد که این زمین در اختیار شهرداری تهران قرار بگیرد. بندهای مصوب این کمیسیون معطل ماند و بعد از آن نیز کمیسیون ماده ۵، کاربری این زمین‌ها را تجاری و خدماتی اعلام کرد، اما این زمین‌ها در لایه تثبیت ذخیره اراضی قرار دارند و قابلیت تجاری و خدماتی‌سازی‌ ندارند.» در سال۹۶ رأی قلع و قمع بازار گل از طریق کمیسیون ماده۱۰۰ صادر شد و در سال‌های ۹۸ و ۹۹ چندبار دیگر اجرای این رأی ابلاغ شد، اما با شکایت 2مالک به دیوان عدالت اداری اجرای حکم معطل ماند.

   جای گرفتن در لیست ساختمان‌های ناایمن
لیست ساختمان‌های ناایمن تهران یکی از اتفاقات مهم شهر بود که سرانجام در خرداد‌ماه1402 به‌صورت رسمی منتشر شد. ساختمان‌های نام‌آشنایی در این لیست جای داشتند که براساس گفته غلامعباس ترکی، معاون حقوق عامه و پیشگیری از وقوع جرم دادستانی کل کشور، بازار گل محلاتی نیز به‌عنوان ساختمان ناایمن معرفی شد.

   آتش در گلستان
ساعت 14:50 از دومین روز دی ماه، بازار گل محلاتی حادثه‌ای تلخ را تجربه کرد و این موضوع موجب شد تا بار دیگر پرونده ایمن‌سازی‌ و تغییر کاربری بازار گل باز شود. هرچند به‌گفته مسئولان آتش‌نشانی این بازار از سال1396 تا 1400، 20حادثه آتش‌سوزی را پشت سر گذاشته بود، اما این حادثه چنان اثر بدی بر آرامش منطقه گذاشت که اعضای شورای شهر نیز در نخستین جلسه علنی خود، بررسی این موضوع را در دستور کار قرار دادند تا شاید بازار گل محلاتی در مسیر ساماندهی قرار بگیرد. در گزارش بررسی حادثه آتش‌سوزی در جلسه 8 دی‌ماه1400 شورای شهر اعلام شده بود که حدود 600غرفه‌ در این بازار وجود دارد، 30درصد آنها خشکه فروشی (لوازم تولد) است و با توجه ‌به شرایط ناایمن، از سال۹۲ حدود ۱۰ اخطار و ۸دستورالعمل برای این بازار صادر شده بود.

 احتمال انتقال مالکیت به شهرداری
سیدمحمد آقامیری، عضو شورای شهر نیز در آن جلسه به موضوع تملک این بازار گل اشاره کرده بود: « بازدیدی از بازار گل محلاتی داشتم و غرفه‎داران آنجا مدارکی آوردند مبنی بر اینکه املاک در سال62 متعلق به شهرداری بوده و در سال76 شهرداری 20هزار متر از این زمین‌ها را به اتحادیه بازار گل می‎دهد و چون شهرداری طی سهل‌انگاری، این زمین‎ها را تملک نکرده است، حالا سازمان زمین‌شهری در حال ایجاد سند برای این غرفه‎ها و قلع‌وقمع غرفه‌دارانی است که به شهرداری اجاره می‎دهند؛ بنابراین در تلاش برای پیگیری این موضوع و انتقال مالکیت آن به شهرداری هستیم.»

   بازار گل محلاتی در مسیر تغییر
ساماندهی بازار گل محلاتی با ایده‌های مختلفی همراه شده است، در دوره‌ای قرار بود که 4بازار گل در اتوبان شهید بابایی، بوستان ولایت، مرکز خریدوفروش خودروی آیت‌الله سعیدی و بهشت‌زهرا(س) جایگزین این بازار گل شوند، برخی نیز پیشنهاد ساماندهی همین بازار یا انتقال آن به زمینی مجاور ملک کنونی را پیشنهاد دادند. امیر یزدی، شهردار منطقه۱۴ در گفت‌وگو با همشهری به بیان آخرین اقدامات و طرح‌ها برای تغییر کاربری بازار گل پرداخت و گفت: تغییر کاربری در جهت حفظ این بازار است و می‌خواهیم یک مجموعه مدرن و امروزی در این محل به‌منظور فروش گل و خدمت به مردم ایجاد شود، بنا نیست که تغییر کاربری منجر به انجام فعالیت‌هایی به جز گلفروشی شود. به‌گفته امیری «نزدیک به 600 تا 700نفر در این بازار گل مشغول به فعالیت هستند و ما تلاش خواهیم کرد تا با ایجاد یک فضای مناسب به‌منظور پرورش، فروش و نمایشگاه گل، شرایط کار شاغلان این بازار را بهتر کنیم. پیش‌بینی من این است که اگر این اتفاق بیفتد، یک مجموعه گل و گیاه به مساحت 70هزار مترمربع ایجاد شود. افرادی که در بازار گل هستند هم همین خواسته را دارند و اگر این اتفاق بیفتد بدون شک بازار گل محلاتی به یک الگو در کشور تبدیل خواهد شد. این مجموعه می‌تواند اتفاق بزرگی را در منطقه 14رقم بزند.»

   دستورالعمل برای رفع ناایمنی بازار گل
در دهه‌های مختلف منطقه 14با گلخانه‌های سرزنده‌اش شناخته می‌شد و در گذر زمان برخی از این گلخانه‌ها از گل خالی و به حال خود رها شدند. یزدی در توضیح وضعیت گلخانه‌های این منطقه نیز گفت: این گلخانه‌ها املاک شخصی است و ما در این حوزه نمی‌توانیم اقدامی انجام دهیم، اگر درختی باشد که خشک شود، بدون شک شهرداری جدی برخورد خواهد کرد و جریمه‌های سنگینی در نظر خواهد گرفت. او معتقد است که «تا چندین دهه پیش، تمام این محدوده مزرعه بود، اما نمی‌توان توقع داشت که هم شهر توسعه پیدا کند و هم مزرعه حفظ شود. تغییرها مطابق با طرح تفصیلی بوده است که تمام متولیان امر آن را امضا کردند. طرح تفصیلی از سوی دو سوم اعضای دولت امضا و به شهرداری برای اجرا داده می‌شود.
شهردار منطقه14 درخصوص وضعیت باغ گل محلاتی با بیان اینکه دستورالعمل ایمنی آتش‌نشانی در باغ گل اجرا شده و بخش زیادی از ایمن‌سازی‌‌ها براساس این دستورالعمل بوده، گفت: قرار شده مشکل ناایمنی بازار حل شود و در این زمینه آتش‌نشانی دستورالعملی را صادر کرده‌است.
درباره این محدوده باید وزارت راه و شهرسازی پیشنهاد تغییر کاربری را به کمسیون ماده ۵ ارائه دهد و مالکیت آن نیز پیگیری شود و بعد از مشخص شدن مالک، پول از سوی دادگستری به‌ حساب آن مالک واریز شود تا ما در شهرداری برای آنها پروانه صادر کنیم. در بحث ایمنی‌سازی نیز با دستورالعمل آتش‌نشانی بخش قابل‌توجهی از ایمن‌سازی‌ سازه فعلی آن تامین شده است. همچنین با دانشگاه آزاد که در همجواری آن دارای زمین است صحبت شده تا پارکینگ وسیع‌تری برای بازار گل فراهم شود. در نهایت پیشنهاد تغییر کاربری بازار گل باز هم درخصوص موضوع گل و مشتقات آن خواهد بود.