آینده آبی

سعیده سیدعلوی | قزوین - خبرنگار:

کم‌آبی تا سال 2030 در قزوین جدی است. این جمله خبری را استاندار قزوین چندی پیش در جلسه مدیریت منابع آبی گفت و تاکید کرد که باید با آمادگی کامل برای مقابله با آن اقدام کنیم. عبدالمحمد زاهدی صرفه‌جویی آب در بخش کشاورزی، ممنوعیت در کشت بهاره و زمستانه، کاهش مصرف آب در بخش فضای سبز، تعیین تکلیف چاه‌های غیرمجاز و فرهنگ‌سازی درباره مصرف بهینه را راه‌های برون‌رفت از این بحران اعلام کرده بود. گفت‌وگوی همشهری را با او که از شهریور سال گذشته سکان استان را به دست گرفته است، درباره این بحران بخوانید.

با وجود بحران کم‌آبی، طرح‌های انتقال آب به استان هنوز به نتیجه نرسیده است. برای رفع این بحران چه اقداماتی صورت گرفته است؟

بحران آب، بحرانی ملی است که بر اثر تغییر اقلیم به‌ وجود آمده و با برداشت‌های بی‌رویه آب به‌ویژه در بخش کشاورزی و آشامیدنی تشدید شده است. این بحران حتی در قزوین هم که در گذشته پرآب بود، به وجود آمده است و اگر یک برنامه اساسی نداشته باشیم علاوه بر تشدید بحران، دشت قزوین هم به یک منبع‌ ریزگرد تبدیل خواهد شد که تهران و قزوین را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد. استانداری پیش‌بینی‌هایی برای سال جدید انجام داده است که با تأمین کشت‌های استراتژیک و جلوگیری از کشت محصولات پرآب‌بر بخشی از مشکلات را رفع کنیم.

تکلیف طرح‌های انتقال آب از شاهرود یا سد طالقان که هزینه‌های تحقیقاتی بسیاری برای آن‌ها صورت گرفت، چه می‌شود؟ این طرح‌ها هنوز به نتیجه نرسیده است؟

آب سد طالقان یکی از منابع استفاده آشامیدنی و کشاورزی قزوین است که امروزه با توجه به افت بارش‌ها نسبت به مدت مشابه سال گذشته 110‌میلیون ‌متر مکعب کاهش ذخیره داشته. بنابراین سهمی که از این سد برای کل حوزه در نظر‌گرفته می‌شود، کمتر خواهد شد و طبیعتا اگر وضع به همین منوال پیش رود، اولویت استفاده برای مصرف آشامیدنی خواهد بود که این تصمیم، مشکلاتی برای بخش کشاورزی به‌ وجود خواهد آورد.

سهم 25 میلیون مترمکعبی از آب شاهرود چه سرانجامی پیدا کرد؟ چرا از آب این سد استفاده نمی‌شود؟

متأسفانه در گذشته که هنوز مساله کم‌آبی مثل امروز بغرنج نشده بود، از این سهمیه آب درست استفاده و بهره‌برداری نشد و در نتیجه خشکسالی‌های اخیر، سهم استفاده نشده حذف شده است. برای احقاق این سهم از دست رفته، ملاقاتی با وزیر نیرو داشتیم و امیدواریم بتوانیم سهم پیشین را پس بگیریم. اما آنچه مسلم است، سهم دریافتی باید درست و با برنامه‌ریزی مصرف شود تا در آینده با مشکل کم‌آبی روبه‌رو نشویم.

با این شرایط تکلیف کشاورزان چه می‌شود؟

کشاورزان باید در این حوزه ما را یاری و از کشت‌های غیر‌استراتژیک مانند خربزه و هندوانه خودداری کنند و با برنامه‌های استانداری در اجرای آبیاری قطره‌ای و افزایش کشت‌های گلخانه‌ای و تغییر الگوی کشت همراه باشند.

برنامه شما برای جبران بخشی از این کمبود چیست؟

برای جلوگیری از کمبود منابع آب‌ زیرزمینی، تصمیم‌هایی در شورای حفاظت آب استان گرفته شده است که بخشی از آن مربوط به پلمب چاه‌های غیر‌مجاز می‌شود. بر اساس این تصمیم چاه‌ها طبق سال حفر رده‌بندی و چاه‌های غیر‌مجاز پلمب یا پر خواهند شد.

به هر حال نباید فراموش کرد خطر فرونشست در استان جدی است و آینده زیست‌محیطی و کشاورزی استان را تحت‌الشعاع قرار خواهد داد. جلوگیری از کمبود آب و بحران کم‌آبی امکانپذیر نخواهد شد مگر با تفاهم متقابل دولت و مردم و استفاده صحیح از آب موجود در استان.

با وجود این، مشکل کشاورزان استان تنها کم‌آبی نیست. اردیبهشت امسال سرما خسارت قابل توجهی به کشاورزان وارد کرد. برای جبران این خسارت چه اقدامی صورت گرفته است؟

سرمای 27 فروردین حدود 2 هزار میلیارد تومان به کشاورزان خسارت وارد کرد که این خسارت در 50 سال گذشته بی‌سابقه بوده است. بیشترین محصولی که با این سرما آسیب دید، زیتون، گردو، انگور و سایر میوه‌های سردرختی بود. متاسفانه در کل استان تنها حدود 20 درصد از کشاورزان بیمه هستند. سهم بیمه خسارت‌های سال 96 کاملا پرداخت شده و سهم بیمه سال 97 هم تا پایان تابستان پرداخت خواهد شد و این تأخیر پرداخت به دلیل نیاز به رسیدگی تک‌تک خسارت وارده به کشاورزان است.

پس تکلیف کشاورزانی که بیمه نیستند، چه می‌شود؟

برای این گروه از کشاورزان زمان بازپرداخت وامشان را تمدید کردیم و جریمه‌های آن‌ها بخشیده خواهد شد. برای کشاورزانی هم که نیاز به وام جدید برای بازسازی باغ‌های خود دارند، وام جدید ارزان‌قیمت در نظر گرفته شده است که مراحل تصویب را می‌گذراند.

تکلیف شهرک‌های صنعتی و صنایع آب‌بر چه می‌شود؟ تدابیر شما برای این بخش در شرایط کم‌آبی چیست؟

صنایع آب‌بر اجازه فعالیت در مراکز صنعتی را ندارند. برنامه‌ریزی‌هایی هم برای استفاده مجدد پساب‌های صنعتی صنوف دیگر صورت گرفته است تا صنایع آب‌بر از این پساب‌ها استفاده کنند و لطمه‌ای به منابع آبی استان وارد نشود.

سرنوشت ساخت سد نهب، سد بالاخانلو و بندر خشک به کجا رسید؟ این 3 طرح می‌تواند اندکی تبعات ناشی از بحران کم‌آبی را بکاهد.

سد نهب امسال به احتمال زیاد آبگیری خواهد شد، اما سد بالاخانلو هنوز جای کار دارد و امسال آبگیری نخواهد شد. لایحه ایجاد بندر خشک هنوز در مجلس شورای اسلامی است و استان برای تصویب لایحه آن پیگیر است. امیدواریم بتوانیم به نتیجه برسیم.