آقای هاشمی! گذشته‌تان را فراموش نکنید

گروه شهری

توسعه حمل‌ونقل عمومی رویکرد مدیریت شهری در دوره ششم است که با جدیت هم پیگیری می‌شود. انعقاد قرارداد با شرکت‌های خودروسازی برای تولید و تامین اتوبوس، با شرکت‌های واگن‌سازی‌ در راستای تولید و اورهال واگن‌های مترو و با شرکت‌های خودرو‌ساز برای تامین تاکسی، توسعه و تکمیل خطوط 6 و 7مترو، آغاز حفاری در خط 10مترو و انجام مطالعات برای عملیاتی شدن خطوط 8، 9 و 11 و... همه بیانگر آن است که مدیریت شهری سعی دارد پایتخت را از بحران‌زدگی در حوزه حمل‌ونقل عمومی رهایی بخشد؛ اقداماتی که گویا به مذاق کسانی که در گذشته مسئولیتی در حوزه شهری داشته‌اند، خوش نیامده و با اظهارنظرهای غیرمنطقی، تلاش می‌کنند عملکرد مدیریت شهری را زیر سؤال ببرند و در اصطلاح با فرار رو به جلو می‌خواهند کم‌کاری و بی‌توجهی‌هایشان در حوزه حمل‌ونقل را توجیه کنند. مدیرانی که امروز خودشان را در جایگاه مدعی‌العموم قرار داده‌اند و به قول خودشان مدافع حقوق شهر و شهروندان شده‌اند، چرا زمانی که بر صندلی مدیریت پایتخت تکیه زده بودند، آستین‌ها را بالا نزدند و از تجربه و تخصصی که داشتند استفاده نکردند تا اینطور تهران گرفتار بحران حمل‌ونقل عمومی نشود؟ چرا با هر عملکرد مدیریت شهری زبان به انتقاد باز می‌کنند و بازی و رقابت سیاسی به راه می‌اندازند؟ چرا مدام در فکر تشویش اذهان عمومی هستند و تلاش می‌کنند شهرداری را ناتوان و ناکارآمد جلوه دهند؟ و... برای رسیدن به پاسخ این پرسش‌ها بهتر است تورقی بر کارنامه مدیران اسبق و مدیران فعلی داشته باشیم.

بحران‌های ناشی از بی‌توجهی
توجه به شهر و مطالبات شهروندان در دستور کار مدیران شهری از گذشته تا‌کنون قرار داشته است که در برخی از ادوار مدیران شهری با نیازسنجی درست و اقدامات بموقع موفق عمل کرده‌اند و در بعضی از دوره‌ها هم مدیران شهری بی‌تفاوت از کنار آنها رد شده‌اند و پایتخت را با بحران حمل‌ونقل و ترافیک و آلودگی هوا مواجه کرده‌اند. امروز کلانشهر تهران برای رهایی از مشکلات حوزه حمل‌ونقل، نیازمند توسعه، تقویت، تکمیل و نوسازی ناوگان حمل‌ونقل عمومی است؛ نیازی که مدیریت شهری به‌درستی آن را احصا کرده و در اولویت برنامه‌ها و اقداماتش قرار داده است، اما هربار که قدمی در راستای این اهداف برمی‌دارد با هجمه‌هایی از جنس کارت زرد و قرمز از سوی مدیران اسبق شهری مواجه می‌شود. استفاده از واژه سراب در برابر کارهای ارزشمند و بزرگی که در حوزه حمل‌ونقل عمومی صورت گرفته، به دور از انصاف و اخلاق است.

پس‌رفت در ناوگان اتوبوسرانی
ناوگان اتوبوسرانی تهران برای رسیدن به وضعیت مطلوب نیازمند 10هزار دستگاه اتوبوس است؛ فرایندی که طی ادوار گذشته باید پیگیری می‌شد و پایتخت‌نشینان باید نتیجه این تلاش‌ها را در شهر می‌دیدند. اگر این کار در زمان خودش انجام می‌شد، امروز مسافران مجبور نبودند مدت طولانی منتظر اتوبوس باشند یا در میان راه به‌دلیل خرابی از اتوبوس پیاده شوند. مدیرانی که امروز مدام بر طبل ناکارآمدی شهرداری می‌کوبند، بهتر است به یاد بیاورند که ناوگان اتوبوسرانی را از کجا به کجا رسانده‌اند. براساس اظهارنظر مهدی چمران، رئیس شورای شهر تهران که در دوره چهارم شورا هم ریاست پارلمان شهری را بر‌عهده داشت، تهران با 6هزار دستگاه اتوبوس تحویل نمایندگان دوره پنجم شورای شهر شد. کمبود ناوگان در دوره پنجم هم وجود داشت و محمد علیخانی، رئیس کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای پنجم شهر تهران اواخر سال 97گفت که متأسفانه دولت سهم خود را در حوزه حمل‌ونقل عمومی نمی‌پردازد و فشار زیادی به شهرداری وارد می‌شود و اگر قرار باشد بیشتر از وضعیت فعلی به شهرداری فشار وارد شود باید حمل‌ونقل عمومی را تعطیل کرد. به‌عبارتی مدیران شهری، دولت را مسبب کمبودها و نواقص در ناوگان حمل‌ونقل عمومی معرفی کردند. در آن دوره مدیران شهری دست روی دست گذاشتند و هربار عدم‌حمایت دولت را مطرح کردند تا اینکه ناوگان حمل‌ونقل به‌ویژه در حوزه اتوبوسرانی دچار فرسودگی شد و اتوبوس‌ها یکی پس از دیگری از چرخه خدمت‌رسانی خارج شدند. همه این موارد نشان‌دهنده عقب‌ماندگی و پس‌رفت در حمل‌ونقل عمومی است و شهرداری تلاش می‌کند تا بخشی از این عقب‌ماندگی را جبران کند؛ البته اگر منتقدان چوب لای چرخ‌های حرکت و پیشرفت نگذارند. به واسطه همین تلاش‌ها بود که در این دوره نوسازی و تعمیر اتوبوس‌های فرسوده پیگیری شد و تا‌کنون بیش از 2500دستگاه اتوبوس فعال در تهران وجود دارد و تا پایان سال هم 1280دستگاه اتوبوس به ناوگان اضافه می‌شود.

دریغ از ساخت یک کیلومتر مترو!
روزانه میلیون‌ها نفر از ناوگان ریلی (مترو) استفاده می‌کنند؛ بنابراین توسعه و تقویت آن امری لازم و ضروری است. در دوره پنجم هم بنا به ‌گفته‌های حسن خلیل‌آبادی، عضو کمیسیون اجتماعی و فرهنگی و افشین حبیب‌زاده، عضو کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای پنجم شهر تهران، تمرکز مدیریت شهری روی مترو بود. آنطور که حبیب‌زاده شهریور سال 96عنوان کرده: «متروی تهران حدود هزار دستگاه واگن دارد که برای کاستن از سرفاصله حرکت قطارها به 3هزار واگن نیاز است.» نیازی که نه‌تنها محقق نشد، بلکه اورهال واگن‌ها هم بموقع صورت نگرفت و کم‌کم از عرصه خارج شدند. برخی از واگن‌ها هم نیاز به تجهیزات داشتند که انبارهای مترو خالی بودند؛ همین وضعیت ناوگان ریلی را بحرانی کرده بود؛ به‌نحوی که مهدی چمران، رئیس شورای شهر تهران گفت: «وضعیت قطعات یدکی در مترو بحرانی است. در گذشته خریدهای لازم در این حوزه انجام نشده و انبارها خالی هستند.» درخصوص توسعه مترو هم محسن هاشمی، رئیس وقت شورای شهر تهران در تیرماه 1399 اعلام کرد دستگاه‌های حفار مدرنی که برای کندن تونل‌های مترو و ساخت سازه تو نل در گذشته وارد کشور شده بودند بیکار افتاده‌اند و در این سه سال حتی یک کیلومتر مترو در تهران ساخته نشده است. آمارهای ارائه‌شده حکایت از عدم موفقیت مدیریت شهری در آن دوره دارد. اما آنطور که محسن هرمزی، مدیرعامل شرکت مترو اعلام کرده تا پایان امسال 22کیلومتر به خطوط اضافه و 5ایستگاه جدید هم بهره‌برداری می‌شود. فعال شدن قرارداد تامین 630دستگاه واگن توسط کشور چین، ساخت و تست قطار ملی و فعال‌شدن خط 10مترو و... سایر دستاوردهای این دوره مدیریت شهری فعلی در ناوگان حمل‌ونقل ریلی است.

تحقق یک هدف
تراموا یا قطار برقی شهری که در تراز صفر یعنی همسطح خیابان حرکت می‌کند، مورد توجه مدیران شهری در ادوار گذشته بود، اما اجرایی نشد. اعضای شورای پنجم مخالفتی با این موضوع نداشتند و الهام فخاری، عضو کمیسیون فرهنگی- اجتماعی تنها کسی بود که نسبت به این موضوع واکنش نشان داد و درخواست داد تا مصوبه شورای شهر را برای اجرایی شدن دریافت کند. محمد علیخانی، رئیس کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای پنجم شهر تهران هم گفته بود که مخالف احداث و راه‌اندازی تراموا در پایتخت نیستیم، ولی باید بخش خصوصی به این حوزه ورود کند و با این شرط با راه‌اندازی تراموا موافق هستیم. محسن هاشمی، رئیس شورای پنجم شهر تهران هم از پیشنهاد پیروز حناچی، شهردار اسبق تهران درخصوص راه‌اندازی تراموا خبر داده و گفته بود که این موضوع در جلسه هم‌اندیشی مطرح شد. همچنین در این پیشنهاد مسیرهای تراموا در میدان راه‌آهن تا تجریش، اطراف بازار و خیابان امام‌خمینی پیش‌بینی شده بود. با توجه به اینکه مدیران شهری در دوره گذشته هم پیگیر راه‌اندازی تراموا بودند، اما موفق به تحقق آن نشدند، در برابر امضای تفاهمنامه شهرداری تهران با وزارت دفاع درخصوص انجام مطالعات و فراهم شدن زیرساخت‌ها برای تراموا واکنش تندی در پیش گرفته و محسن هاشمی گفته است که «احداث تراموا در حال حاضر، عقلانی نیست و تیم فعلی مدیریت شهری دچار بحران ارائه کارنامه مثبت شده و در نتیجه، تن به خبرسازی‌ کاذب داده است.» قرار گرفتن همه این موارد در کنار هم پیامی جز فرار از کم‌کاری و عدم‌موفقیت در تحقق یک آرزو ندارد اما در این دوره، مدیریت شهری درصدد تحقق آن است.

اتوبوس‌های برقی؛ از آرزو تا واقعیت
اتوبوس‌های برقی هم آرزوی دیگری بود که مدیریت شهری پنجم برخلاف تلاش‌هایش نتوانست آن را محقق کند. اسفند سال99بود که پیروز حناچی، شهردار سابق تهران خبر ورود اتوبوس‌های برقی را مطرح کرد و گفت که این اتوبوس‌ها با ظرفیت بخش خصوصی در خیابان جمهوری فعال خواهند شد، اما نتیجه این تلاش‌ها منجر به فعالیت اتوبوس‌های برقی در پایتخت نشد تا اینکه مدیریت شهری در دوره جدید از طریق قرارداد با شرکت‌های خودرو‌ساز داخلی تعدادی از این اتوبوس‌ها را اوایل سال 1401وارد خط خیابان جمهوری کرد. این طرح، آزمایشی بود تا نقاط‌قوت و ضعف این ناوگان شناسایی شود. اواسط امسال هم اتوبوس برقی شرکت ایران‌خودرو وارد خط بی‌آرتی 7(راه‌آهن – تجریش) شد. همچنین شهرداری تهران برای تولید هزار دستگاه اتوبوس برقی ۹ و ۱۲متری با شرکت مپنا و عمادخودرو قرارداد منعقد کرده و تا آخر سال از این تعداد، ۲۰۰دستگاه اتوبوس برقی وارد ناوگان خواهند شد.

توهم اتوبوس‌های هوایی
مدیران شهری سابق در حالی زبان به انتقاد باز کرده و تلاش‌های شهرداری تهران را سراب و توهم می‌دانند که گویا موضوع اتوبوس‌های هوایی را فراموش کرده‌اند؛ موضوعی که توهمی بیش نبود؛ چراکه اوایل اردیبهشت سال 98این مسئله توسط محمد علیخانی، رئیس کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای شهر پنجم مطرح شد و آن را راهکاری برای کاهش ترافیک دانست و گفت: «اتوبوس هوایی مانند تله‌کابین است که هم جاذبه توریستی دارد و هم با توجه به اینکه منطقه یک کوهستانی است و امکان احداث بزرگراه و اقدامات اینچنینی وجود ندارد، می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد. البته مطالعات آن باید کامل شود.» اواخر سال99 هم محمد سالاری، رئیس کمیسیون معماری و شهرسازی شورای پنجم شهر تهران گفت که برای این موضوع بارها جلساتی برگزار شد، اما به سرانجام نرسید. با این توصیف برخلاف تصور برخی، پیگیری تراموا در تهران عقلانی‌تر از اتوبوس هوایی است.

مکث
مدیران منتقدی که فرصت سوزی کردند
لطف‌الله فروزنده، معاون مالی و اقتصادی شهرداری تهران

دوران جدید مدیریت شهری، دوران کار و تلاش است. امروز تهران به کارگاه تبدیل شده و ارقام و اعداد بودجه هم با تحقق 150درصد نشان از فعال شدن پروژه‌های عمرانی دارد. تعیین تکلیف 3پروژه عمرانی بزرگراه شوشتری، یادگار امام و بروجردی، مباحث مربوط به توسعه خطوط مترو، افزایش تعداد اتوبوس و مباحث فرهنگی (رویدادهای اربعین، امام رضایی‌ها و...) اهم اقدامات این دوره هستند و همگی نشان می‌دهد که شهرداری امروز در دوران تلاش قرار دارد. برخی از دوستان که 4سال تهران در اختیارشان بود و فرصت سوزی کردند، به جای اینکه درخصوص 4سال کار نکردن‌شان به مردم پاسخگو باشند و توضیح دهند که چرا اکثر پروژه‌ها تعطیل شده بودند، دچار توهم شده‌اند و دست به تخریب مدیریت شهر فعلی زده‌اند. به این بزرگواران توصیه می‌کنم توبه کنند و با مردم صادق باشند و به‌خاطر کم کاری و فرصت سوزی‌هایی که مرتکب شده‌اند از مردم عذرخواهی کنند. امروز دولت و شهرداری انقلابی در تلاش برای جبران مافات هستند و بهترین قاضی هم مردم‌اند؛ لذا بهتر است آقایان جوسازی نکنند. چرا که اگر بخواهیم عملکرد آنها را بیان کنیم، بیش از این شرمنده مردم می‌شوند. پس باید همگی برای حل مسائل و مشکلات شهر تلاش کنیم.