یادمون نره!

گروه شهری

شهری را تصور کنید که مانند «ساعت برنارد» متوقف شده باشد؛ نه ساخت‌و‌ساز‌ و نوسازی و نه حتی یک خط مترو کشیده شده باشد. همه شهر مسکوت مانده بود و تنها نگهداشت شهر اولویت بود؛ آن هم به‌صورت نصفه و نیمه. اما مدیریت ششم شهر تهران میراث‌دار است؛ میراث‌دار فرسودگی، عقب‌ماندگی، بدهکاری به جای مانده از دوره قبلی مدیریت شهری. هر گوشه از شهر را که نگاه کنید تعطیل شدن آن در طول 4سال مدیریت شهری سابق تهران کاملا پیداست؛ از توسعه ناوگان حمل‌ونقل عمومی گرفته تا عدم‌ساماندهی معتادان متجاهر، نوسازی بافت فرسوده و عدم‌برخورد با ساخت‌وسازهای غیرمجاز. نه کاری انجام دادند و نه تأثیر مثبتی در شهر گذاشتند و حال که مدیریت شهری می‌خواهد عقب‌ماندگی‌های آنان را جبران کند، اعتراض هم دارند و عملکرد شهرداری را زیر سؤال می‌برند. یک روز می‌گویند شهرفروشی کردید و روز دیگر که با ساختمان‌های غیرمجاز مقابله می‌شود، می‌گویند چرا ساختمان‌هایی که به‌صورت غیرمجاز در دوره گذشته ساخته شده را تخریب کردید، اما اگر بخواهیم در هر بخشی عملکرد 4ساله آنان را با عملکرد یک‌سال‌ونیم مدیریت فعلی مقایسه کنیم، کار نکردن‌شان حسابی توی ذوق می‌زند.


حال و روز حمل‌ونقل عمومی
حوزه حمل‌ونقل ازجمله حوزه‌هایی بود که در دوره قبلی مدیریت شهری، هیچ اقدام مهم و تأثیرگذاری در آن انجام نشد و این بخش از شهر هم مانند سایر بخش‌ها راکد ماند؛ تا جایی که محسن هاشمی، رئیس سابق شورای شهر تهران گفته بود در 3سال دوره گذشته حتی یک کیلومتر مترو در تهران ساخته نشده است.
ترک‌ فعل‌های شدیدی که در دوره پنجم مدیریت شهری در بحث حمل‌ونقل عمومی صورت گرفت، باعث شد تا در دوره جدید نیز توسعه ناوگان با چالش‌های متعددی روبه‌رو شود؛ چراکه جبران عقب‌ماندگی 4ساله، کاری نیست که بتوان یک‌شبه آن را انجام داد؛ برهمین اساس مسئولیت شهرداری تهران در این دوره برای تامین و توسعه ناوگان حمل‌ونقل عمومی سخت‌تر است. حال وضعیت اتوبوس، مترو و تاکسی را در دوره قبل و فعلی بررسی می‌کنیم.

ایمن‌سازی‌ پایتخت
تهران باید در مقابله با برخی حوادث ایمن شود و از سوی دیگر شعار پیشگیری بهتر از درمان است باید سرلوحه مدیریت شهری باشد. در دوره پنجم عدم‌ایمن‌سازی‌ گودهای پرخطر، عدم‌ایمن‌سازی‌ ساختمان‌های پرخطر و عدم‌پایش ساختمان‌های بلندمرتبه ازجمله مواردی است که از آنها غفلت شده است.

80درصد ایمنی‌سازی‌ گودهای پرخطر
گودهای پرخطر مربوط به پروژه‌هایی هستند که بنا به دلایلی عملیات عمرانی آنها متوقف شده است و ازاین‌رو رها شده‌اند و احتمال ریزش ساختمان‌های مجاور وجود دارد.پیروز حناچی شهردار وقت تهران در 30فروردین‌ماه عنوان کرده که تنها 12گود پرخطر پر شده است اما شهرداری تهران در این دوره تلاش کرده با مشارکت مالکان این گودها را ایمن‌سازی‌ کند. در مواردی هم که مالکان همکاری نکرده‌اند همسطح‌سازی‌ آنها با دستور قضایی صورت گرفته است. به‌گفته مهدی بابایی رئیس کمیته ایمنی شورای شهر تهران، ایمن‌سازی‌ گودهای پرخطر تهران که پیشرفت 80درصدی دارد در حال پیگیری است. در این میان می‌توان به ایمن‌سازی‌ گودهای پرخطر در مناطق 8 و 17 اشاره کرد. براساس اطلاعاتی که معاونت شهرسازی و معماری شهرداری تهران در اختیار خبرنگار همشهری قرار داده است، تعداد گودهای رها شده پایتخت از 251گود در شهریور سال1400 به 194گود تا به امروز رسیده است و با توجه به شناسایی گودهای جدید، باید گفت که در این بازه زمانی 57گود، ایمن‌سازی‌ شده‌اند.

2800مدرسه ارزیابی می‌شوند
در پایتخت حدود 4500مدرسه وجود دارد که برخی فرسوده و قدیمی هستند و بنابراین با توجه به حضور دانش‌آموزان در آنها رعایت نکات ایمنی امری لازم است تا از بروز حوادثی مانند ریزش سقف مدرسه آزادی منطقه 14که سال 96رخ داد، جلوگیری شود. مدیریت شهری در راستای مسئولیت اجتماعی به این موضوع ورود کرده و از تیرماه ارزیابی حدود 2800مدرسه شروع شده است. پس از اتمام پایش چک‌لیست‌ها در اختیار مسئولان مدرسه و آموزش و پرورش قرار می‌گیرند تا ایمنی‌سازی‌ شوند.

9 کمیته قرارگاهی
وجود 33هزار ساختمان ناایمن، 200گود رها شده، 33گود پرخطر و 93ساختمان بسیار خطرناک، سبب شد تا مدیریت شهری برای رسیدگی به وضعیت آنها قرارگاه ایمنی راه‌اندازی کند. 9کمیته (کمیته خدمات شهری و ایمنی، شهرسازی و معماری و...) در این قرارگاه شکل‌گرفت تا مشکلات با راهکارهای مناسبی حل شوند.

600 ساختمان بلندمرتبه
 لیست 93بنای ناایمن شهر تهران توسط دستگاه قضا منتشر شد و مالکان موظف به ایمن‌سازی‌ شدند. در گام بعدی شهرداری تهران اقدام به پایش ساختمان‌های بلندمرتبه (بیش از 6طبقه)کرد. به‌گفته علی نصیری رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران تهران، حدود 16هزار ساختمان بلندمرتبه ناایمن در پایتخت وجود دارد که وضعیت برخی از آنها مانند متروپل است و امکان دارد فرو بریزند. تا‌کنون بیش از 600ساختمان بلندمرتبه پایش و وضعیت آنها به سازمان‌های مربوطه اعلام شده است.

17600 ساختمان غیراصولی
براساس گفته‌های علیرضا فخاری استاندار تهران سال گذشته حدود 17614ساخت‌وساز غیرمجاز تخریب شده و در 3 ‌ماه اول امسال هم این آمار به 3874مورد رسیده است. البته تخریب این بناها همچنان از سوی شهرداری تهران پیگیری می‌شود و ادامه خواهد داشت.

30 ساختمان مسکونی ناایمن
منطقه19 با توجه به موقعیت جغرافیایی و میزان مهاجرت پذیری نقطه جذابی برای سودجویان ساخت‌وساز بوده و هست. بنابراین امروز شاهد ساختمان‌های غیرایمن در این منطقه هستیم. تا‌کنون بیش از 30ساختمان 8 تا 10 طبقه که غیرمجاز ساخته شده بودند، شناسایی و عملیات تخریب آنها با حکم قضایی صورت گرفته است.

نگاه آماری به نهضت آسفالت‌ریزی در پایتخت
وضعیت آسفالت‌ریزی و بهسازی معابر و بزرگراه‌های شهر را اگر بخواهید با دوره گذشته مقایسه کنید، شاهد تحول بزرگی هستیم که گویا در طول 4سال گذشته قدم مؤثری برای آن برداشته نشده بود. وضعیت نامساعد روکش معابر، نارضایتی شهروندان را به‌دنبال داشت که در دوره فعلی مدیریت شهری با افزایش تولید چندبرابری آسفالت، میزان بهسازی روکش آسفالت در سطح شهر در وضعیت خوبی قرار گرفت.




تأمین مسکن برای پایتخت‌نشینان
150 هزار مسکن نیاز سالانه تهران است که طی 7 تا 8سال گذشته به‌دلیل بی‌توجهی مدیران شهری تنها 50هزار مسکن محقق شده است. قفل شدن ساخت‌وساز‌ها در ادوار گذشته سبب شد تا امروز پایتخت با کمبود یک‌میلیون واحد مسکونی مواجه شود. از این‌رو شهرداری تهران برای جبران این کمبود قرارگاه مسکن را تشکیل داد و ساخت 180هزار دستگاه مسکن استطاعت‌پذیر را هدف‌گذاری کرد. اگرچه نقش اصلی شهرداری تهران در این قرارگاه تسهیلگری، هماهنگی و مدیریت یکپارچه است اما این اقدام سبب رونق ساخت‌وساز و کاهش میزان کمبود مسکن در تهران خواهد شد. براساس آخرین اطلاعات از 180هزار واحد مسکونی هدف‌گذاری‌شده تا‌کنون ساخت 36هزار و 240واحد مسکونی در مناطق 22گانه عملیاتی شده است.

تحقق بودجه
بودجه شهرداری هر سال براساس منابع مالی قابل دسترس و مخارج شهر تعیین می‌شود. شرط پیش‌بر امور شهر این است که بودجه محقق شود تا بتوان با درآمد‌های قانونی، شهر را اداره کرد. اما در دوره پنجم، تحقق بودجه هیچ‌گاه به 100درصد نرسید. در این شرایط و با وجود کسری منابع مالی، شهرداری در سال1399 با ارائه متمم بودجه‌ ارقام آن را تغییر داد، بودجه‌ای که نسبت به سال پیش از آن هم بیشتر شده بود بدون اینکه منابع تحقق آن قابل اطمینان باشد.
در آذر سال1399 مجید فراهانی، رئیس کمیته بودجه و نظارت شورای اسلامی شهر تهران در جلسه شورای شهر گفت: «قبلا گفته می‌شد درآمدهای شهرسازی خوب حاصل می‌شود و 100درصد است؛ درصورتی که اینگونه نیست. بدترین وضعیت را درخصوص منابع غیرنقد می‌بینیم. در 8ماهه سال99 فقط 737میلیارد تومان از این منابع تحصیل شده است که نشان‌دهنده عدم‌وجود اراده‌ای در تحصیل منابع غیرنقد در شهرداری تهران است.» در همین جلسه، محمود میرلوحی، رئیس کمیته اقتصادی و تنظیم مقررات شورای اسلامی شهر تهران گفت که در بودجه این سال کسری منابع وجود دارد و نمی‌شود هزینه‌ها را پرداخت کرد.
با شروع دوره ششم مدیریت شهری این شرایط تغییر کرد و میزان تحقق بودجه در فاصله کوتاهی تغییر کرد؛ به شکلی که درآمد شهرداری تهران در سال1401 بیش از 140درصد رشد داشت. بودجه شهرداری در این سال بیش از 50هزار میلیارد تومان بود و نزدیک به 72هزار میلیارد درآمد به‌دست آمد. چشم‌انداز سال1402 نشان می‌دهد که شهرداری در ماه‌های گذشته از این سال، درآمد پیش‌بینی شده را به‌دست آورده است.


صیانت از حریم به باد رفته تهران
اراضی حریم، تنفسگاه شهر تهران محسوب می‌شود و از این‌رو صیانت و حفاظت از آن امری لازم و ضروری است. پیشگیری از تصرفات غیرقانونی، جلوگیری از تفکیک اراضی توسط افراد سودجو و ممانعت از ساخت و سازهای غیرمجاز در محدوده حریم، نیازمند نظارت مستمر و دائمی است اما گویا این موضوع در سنوات و ادوار گذشته خیلی مورد توجه مدیران شهری نبوده است؛ چراکه نتیجه نبود نظارت سبب شده تا امروز شاهد ویلاهای لاکچری و دیوارکشی‌ها در حریم ازجمله محدوده مناطق 18، 15، 2، 5 و... باشیم، اقدامی که تنفسگاه پایتخت را در معرض نابودی قرار داد و مدیریت شهری در این دوره برای بازگرداندن اراضی تصرف‌شده با حکم قضایی دست به تخریب زد، کاری که به مذاق برخی خوش نیامد و آن را به‌گونه‌ای دیگر تعبیر و تفسیر کردند تا باز هم مدیریت شهری در این دوره سیبل اتهاماتی چون نالایق و ناکارآمد بودن قرار گیرد. آنچه امروز اهمیت دارد مبارزه با مافیای ساخت‌وساز غیرمجاز است که از دست‌اندازی به حریم تهران هم غافل نشده‌اند و تلاش کرده‌اند از نبود مدیریت یکپارچه و متولی واحد سوءاستفاده کنند و اقدام به ساخت‌و‌سازهای غیرمجاز کرده‌اند. اشاره به برخی از این اقدامات قطعا می‌تواند در شفاف‌سازی‌ تلاش‌های مدیریت شهری در راستای صیانت از حریم تهران مؤثر باشد.




یاور آسیب‌دیدگان
طبق آخرین آمارهای منتشر شده تعداد معتادان متجاهر از 10هزار در سال‌95 به 20هزار در سال‌1400 رسید. برای ساماندهی معتادان متجاهر در تهران نیاز به 19هزار و 700ظرفیت بود که با شروع به‌کار شهرداری تهران در دوره جدید، براساس تفاهمات انجام‌شده مقرر شد، شهرداری 5هزار ظرفیت برای پذیرش معتادان متجاهر در تهران ایجاد کند. این کار در قالب یاورشهرها انجام شد؛ مکانی برای پذیرش معتادانی که سال‌ها با مواردی چون منع پذیرش ازجمله صغر و کبر سنی، داشتن زخم باز و مشکلات روانی و... مواجه بودند و در این دوره توجه ویژه‌ای به آنها شد و اکنون در یاور‌شهرها پذیرش می‌شوند؛ یاورشهرهایی که می‌توان از آنها با عنوان یاور آسیب‌دیدگان نام برد. البته نباید فراموش کرد شهرداری تهران برای مدیریت بهتر این موضوع اقدام به تشکیل قرارگاه اجتماعی کرد تا سایر آسیب‌های اجتماعی ازجمله کودکان کار و خیابان و زنان آسیب‌دیده را هم تحت پوشش قرار دهد و خدمات ارائه کند. مدیریت شهری ششم تلاش کرده تا موارد مغفول مانده در حوزه آسیب‌های اجتماعی را پیگیری کند.



مکث
ورود دستگاه قضا به ترک فعل گذشته

مهدی چمران، رئیس شورای شهر تهران: علی‌رغم اینکه بنده هیچ صحبتی با دوستان دوره گذشته ندارم، اما از دستگاه قضا انتظار داریم که به ترک فعل مدیریت شهری دوره گذشته بپردازد.(13‌دی 1401)

آسیب به پروژه های نیمه تمام با ترک فعل

هاشمی تشکری، رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر تهران: پروژه پایانه جدید شرق پسرفت داشته و کاملاً مستند است که به دلیل رها شدن پروژه در چهار سال دوره پنجم بوده و با طرح‌های متفاوتی که برای آن دیده شد، نگهداری صورت نگرفت و ابنیه و تأسیسات آسیب جدی دیدند.(29 خرداد 1402)

مشکل در اجراست

محسن هاشمی رفسنجانی، رئیس شورای شهر پنجم: مشکل اصلی در اجراست. مدیران معمولا در سال آخر به‌ویژه اگر امید زیادی برای ماندن در دوره بعد نداشته باشند، محافظه‌کار می‌شوند؛ مدیران فعلی شهرداری هم که از ابتدا ریسک‌پذیری زیادی نداشتند. (تیر ماه 1399)

بی‌توجهی‌به بدهی‌ها

محمدجواد حق‌شناس، عضو شورای شهر تهران در دوره پنجم: انتظار می‌رفت شهرداری برای وصول هزینه‌های پایتخت اقدام عاجل کند ولی با بی‌توجهی‌ها انباشتی از بدهی‌ها و کاهش درآمد شهر ایجاد شده و صدها پروژه نیمه‌تمام مانده است. حناچی جربزه و توان ورود به عرصه تعیین تکلیف بار مالی را ندارد. (آذرماه 1399)