اقدامات و راهکارهای اجرایی قانون هوای پاک

مرکز پژوهش‌های مجلس طی گزارشی به بررسی اقدامات و راهکارهای اجرایی قانون هوای پاک و ارزیابی ایرادات قانون در این زمینه پرداخت.
به گزارش روابط‌عمومی این مرکز، در جدیدترین گزارشی که توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با همکاری مرکز تحقیقات کیفیت هوا و تغییر اقلیم دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در سال ۱۴۰۰ تهیه شد میانگین تعداد مرگ کل منتسب به مواجهه طولانی‌مدت با ذرات معلقPM 2.5 در بزرگسالان بالاتر از ۳۰سال در شهرهای مورد مطالعه در کشور طی سال ۱۴۰۰، ۲۰۸۳۷نفر است. نتایج نشان‌ می‌دهد کل هزینه‌های مرتبط با مرگ‌و‌میر ناشی از همه علل منتسب به PM2.5 در کشور طی سال ۱۴۰۰ برابر ۱۱.۳میلیارد دلار برآورد شده ‌است که روش محاسبه آن ارزش عمر آماری بوده است. این آمار نشان از اهمیت و وخامت مسئله آلودگی هوا در شهرهای ایران دارد.
مطابق گزارش نهادهای نظارتی بیشتر مواد مندرج در این قانون اجرای متوسط و ضعیفی داشته‌اند. عدم‌اجرای قانون عوامل متعددی دارد که مهم‌ترین آنها عبارتند از کمبود منابع مالی، در اولویت نبودن مسئله آلودگی هوا، عدم‌وجود نظارت کافی و مؤثر، ناهماهنگی بین دستگاه‌های مجری و عملکرد جزیره‌ای، تفسیر شخصی از متون قانون و درنهایت ایرادات متن قانون. در این گزارش تمرکز بر عامل آخر یعنی ایرادات و اشکالات خود قانون بوده است، بااین‌حال برخی از عوامل دیگر عدم‌اجرای قانون هوای پاک نیز به‌نوعی نشأت گرفته از ایرادات متن قانون هوای پاک است. قانون هوای پاک دارای۱۱ ایراد و اشکال عمده بوده که شامل عدم‌پیش‌بینی منابع مالی برای اجرای احکام، ایرادات فنی، تناقض یا عدم‌همخوانی ماده‌ها، عدم‌شفافیت، عدم‌پیش‌بینی زیرساخت اجرا، نبود اهرم نظارتی مؤثر، جرایم ناکافی، کمبود استفاده از سیاست‌های تشویقی، عدم‌انتخاب مجری مناسب، عدم‌واقع‌نگری و نواقص قانون است.گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس تصریح می‌کند که هرکدام از ایرادات مطروحه ممکن است در یک یا چند حکم مندرج در قانون هوای پاک نمود داشته ‌باشند که این موارد برای هر ایراد احصا شدند. مشخص شد که مجموعاً ۲۹مثال از متن قانون برای ایرادات مذکور وجود دارند و ۱۷ ماده از ۳۴ ماده قانون هوای پاک نیازمند اصلاح هستند. همچنین۱۰ خلأ برای قانون هوای پاک احصا شد که از این موارد به‌عنوان نواقص قانون هوای پاک می‌توان نام برد.