مزایای پیش‌ثبت‌نام در انتخابات مجلس

امیر رضا قشقایی-روزنامه‌نگار

پیش‌ثبت‌نام انتخابات دوازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی از ساعت 8صبح دوشنبه 16مرداد‌ماه آغاز شد. به گزارش همشهری، این پیش‌ثبت‌نام تا ۲۲ مرداد‌ماه ادامه خواهد داشت و تمدید نیز نخواهد شد. فرایند پیش‌ثبت‌نام، به تازگی و در طرح اصلاح قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی تصویب شد و درصورتی که داوطلبان، این پیش‌ثبت‌نام را انجام ندهند، ثبت‌نام اصلی آنان نیز انجام نخواهد شد. به‌گفته کارشناسان، علت اصلی انجام پیش‌ثبت‌نام از داوطلبان انتخابات مجلس شورای اسلامی این موضوع بود که در انتخابات یازدهمین دوره مجلس، حدود ۱۶هزار نفر ثبت‌نام کردند، اما زمان بررسی صلاحیت آن تعداد افراد، کافی و منطقی نبود و همواره این نگرانی و دغدغه وجود داشت که حقی از داوطلبان و مردم تضییع شود. بنابراین در این دوره سعی شد تا زمان مناسبی برای بررسی صلاحیت‌ها در اختیار شورای نگهبان و دیگر نهادها قرار داده شود. در ادامه به نتایح مثبت و منفی پیش‌ثبت‌نام دوازدهمین دوره انتخابات مجلس خواهیم پرداخت.

چرا مرحله پیش‌ثبت‌نام به‌وجود آمد؟
محسن اسلامی، سخنگوی ستاد انتخابات کشور درباره چرایی وجوب پیش‌ثبت‌نام برای انتخابات مجلس شورای اسلامی می‌گوید: قانون انتخابات مجلس، سال گذشته در کمیسیون شوراهای مجلس با تغییراتی همراه شد که شامل فرایند برگزاری و ثبت‌نام بود. بر این اساس فرایند ثبت‌نام به 2 مرحله تبدیل شده و قانونگذار تشخیص داده که شاید ازدحام جمعیت مشکل‌ساز شود و برای بررسی مدارک آنها چالش‌هایی به‌وجود بیاید زیرا زمان کافی برای این مسئله وجود نداشته یا اینکه مدارک داوطلبان کامل نبوده است. پیش‌تر هادی طحان‌نظیف، سخنگوی شورای نگهبان نیز وجوب پیش‌ثبت‌نام را امری نیکو دانسته و در این‌باره گفته بود: در انتخابات یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی که سال ۹۸ برگزار شد، حدود ۱۶هزار نفر ثبت‌نام کردند، اما زمان بررسی صلاحیت آن تعداد افراد، کافی و منطقی نبود. همچنین یکی دیگر از نتایج مثبت، وجود پیش‌ثبت‌نام، جلوگیری از ثبت‌نام‌های بی‌ضابطه است؛ چرا که وزارت کشور و شورای نگهبان به‌عنوان مجری و ناظر انتخابات، سامانه‌هایی را در این زمینه مهیا کرده‌اند تا کسانی را که شرایط نامزدشدن در انتخابات ندارند، در همان مرحله پیش‌ثبت‌نام از دور رقابت‌ها کنار روند.

پیش‌ثبت‌نام چگونه انجام می‌شود؟
طبق اطلاعیه ستاد انتخابات کشور، متقاضیان شرکت در دوازدهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی می‌بایست به آدرس keshvar.moi.ir به لینک «ثبت درخواست متقاضیان داوطلبی در انتخابات دوازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی» وارد شده و با تکمیل اطلاعات و مدارک مورد نیاز به شرح زیر در مهلت یادشده، درخواست خود (پیش‌ثبت‌نام) را ثبت کنند. مراحل پیش‌ثبت‌نام بدین شرح است:
 1- تکمیل فرم اطلاعات درخواست شده  2- بارگذاری تصویر آخرین مدرک تحصیلی معتبر 3- بارگذاری تصویر کارت یا گواهی پایان خدمت وظیفه عمومی و یا کارت معافیت دائمی برای آقایان با سن کمتر از ۵۰ سال  4- بارگذاری تصویر گواهی رسمی مبنی بر قبول استعفا و عدم‌اشتغال در پست و مشاغل مشمول استعفای موضوع ماده ۲۹ قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی.

چند نفر تاکنون ثبت‌نام کرده‌اند؟
طبق اعلام سخنگوی ستاد انتخابات کشور تا ساعت ۱۴ روز سه‌شنبه 17مرداد، ۱۱هزار و ۶۰۰نفر از متقاضیان داوطلبی انتخابات مجلس شورای اسلامی مدارک هویتی خود را در سامانه مورد نظر، بارگذاری کرده‌اند و ۲۵درصد از این افراد از استان تهران بوده‌اند. همچنین ۲۴درصد از متقاضیان داوطلبی انتخابات، در سنین ۳۵ تا ۴۰سال بوده‌اند و ۷۰درصد هم مدرک کارشناسی ارشد داشته‌اند. محسن اسلامی درباره مشمولان ماده ۲۹ قانون انتخابات که باید از مسئولیت خود استعفا می‌داده‌اند نیز اظهار داشته است: تا روز گذشته ۱۱۲نفر از متقاضیان را این افراد تشکیل می‌دادند. وی در ادامه خاطرنشان کرد: ۱۲۵نفر از کسانی که در این مرحله ثبت‌نام کرده‌اند، قبلا سابقه نمایندگی مجلس شورای اسلامی داشته‌اند. مدیرکل دفتر انتخابات وزارت کشور همچنین کمترین تعداد ثبت‌نام متقاضیان داوطلبی انتخابات را متعلق به استان خراسان شمالی دانسته است.

مرحله «پیش‌ثبت‌نام» چه فوایدی دارد؟
قراردادن مرحله پیش‌ثبت‌نام برای انتخابات آن هم به‌صورت الکترونیک چندین فایده دارد.
اول آنکه از صف‌های عریض و طویلی که گاهی موجب وهن و استهزای جایگاه خدمت‌رسانی به مردم می‌شد، جلوگیری می‌کند. تا پیش از این افرادی که ابتدایی‌ترین شرایط کاندیدا شدن در انتخابات‌های مختلف را هم نداشتند، کارت ملی و شناسنامه به‌دست عازم خیابان فاطمی می‌شدند تا در انتخابات ثبت‌نام کنند. پیش‌ثبت‌نام باعث می‌شود چنین افرادی در همان ابتدای امر و بدون مراجعه بیهوده به ستاد انتخابات غربال شوند.
در این مرحله از ثبت‌نام اگر وزارت کشور همراه با مراجع امنیتی و قضایی شامل وزارت اطلاعات، سازمان اطلاعات سپاه پاسداران، فرماندهی انتظامی و قوه قضاییه، مدارک فرستنده را تأیید کنند، مرحله اصلی ثبت‌نام فرا خواهد رسید که در آن شورای نگهبان، وارد مرحله بررسی صلاحیت‌ها می‌شود و فرد را از نظر دیدگاه‌هایش بررسی و درصورت صلاحدید، برای شرکت در انتخابات تأیید می‌کند. از سوی دیگر مرحله پیش‌ثبت‌نام در اصل به کمک متقاضیان آمده است. چرا که یکی از دلایل مهم رد صلاحیت‌ها در انتخابات گذشته مجلس شورای اسلامی، نقص مدارک، تحصیلات ناکافی یا سوءپیشینه بوده است. به همین دلیل برای رفع این مشکلات، مجلس یازدهم ثبت‌نام داوطلبان را به 2 بخش تقسیم کرد؛ مرحله ثبت‌نام برای بررسی اولیه شرایط متقاضیان و مرحله ثبت‌نام اصلی. همچنین در مرحله پیش‌ثبت‌نام، استعلام‌ها برای دارا بودن شرایط اولیه داوطلبان از چند دستگاه صورت می‌گیرد و اگر مشکل استعلامی یا نقص مدرکی وجود داشته باشد این موضوعات برای رفع شبهات و نواقص به داوطلب اعلام می‌شود. حفظ شأن و منزلت نمایندگی مجلس، افزایش دقت و سرعت در ثبت‌نام اصلی، افزایش فرصت رسیدگی به اعتراض‌ها و تفکیک بررسی شرایط عمومی دواطلبان از بررسی صلاحیت آنها از دیگر مواردی است که می‌توان از آنها به ‌عنوان مزایای پیش‌ثبت‌نام انتخابات مجلس اشاره کرد.