ارزشمندترین بافت تاریخی بیشترین بافت فرسوده

پیمان حسین‌محسنی/ شهردار منطقه 12
تاریخ هر سرزمینی، نماد هویت و پاسخ به پرسش چیستم و کیستم مردمان آن محسوب می‌شود. ملتی که به تاریخ بی‌توجهی کند اساسا به هویت خود بی‌اعتناست و ‌باید در ماهیت وجودی‌اش تشکیک کند.

منطقه 12 محل تولد کلانشهر تهران، خاستگاه تحولات بنیادین سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، هنری و فرهنگی بیش از 400سال اخیر است. روزگاری از دوران صفویه تا امروز را می‌شود در این کالبد جست‌وجو کرد. وجود بیش از  186اثر ثبت‌شده ملی و تنها اثر ثبت‌شده جهانی (یونسکو) تهران یعنی مجموعه جهانی کاخ‌گلستان در کنار 22موزه، حضور دستگاه‌های عالی حکومتی از جمله مجلس شورای اسلامی، ساختمان‌های اصلی وزارتخانه‌های راهبردی نظام مثل وزارت امور خارجه، دادگستری، اقتصاد و دارایی، فرهنگ و ارشاد اسلامی در کنار نبض برنامه‌ریزی راهبردی دولت بر اهمیت خاص این کالبد ارزشمند افزوده است. در کنار این روح هویتی، بقاع متبرکه امامزاده‌ها و مساجد مهم در شکل‌گیری تحولات تاریخ ایران معاصر در کنار بازار بزرگ تهران بر ارزش‌های قلب تهران می‌افزاید.

شاخص‌های جهانی در حوزه مذاهب الهی نیز در این محدوده‌ جغرافیایی فراوان به چشم می‌خورد. کلیساها، معابد و آتشکده‌های بسیار زیبایی در خیابان سی‌تیر این مکان را به خیابان ادیان تبدیل کرده است و با اقدامات صورت‌گرفته طی سال‌های اخیر علاوه بر بازگشت زندگی و ارتقای کیفیت زندگی شهروندان، این خیابان به یکی از جاذبه‌های ویژه شهر تهران برای توریست‌های داخلی و خارجی تبدیل شده است. موزه‌های فراوان در کنار غذای سالم خیابانی و زندگی بسیاری از هنرمندان در این کالبد، برای منطقه12 ارزش افزوده شهری محسوب می‌شود.

با ذکر مقدمه بالا به‌نظر می‌رسد باید به موضوعات ویژه منطقه12 اشاره کنم.

1- منطقه 12 دارای بیشترین بافت تاریخی در شهر تهران است. تمام حصار صفوی و 85درصد حصار ناصری در این کالبد قرار گرفته اما به همین میزان بیشترین بافت فرسوده شهری را نیز در خود جای داده که در کالبدشکافی آن می‌توان مواردی را مطرح کرد.

به‌دلیل وجود قوانین متواتر به مناطق تاریخی که توسط میراث فرهنگی ابلاغ شده، بافت تاریخی ‌باید حفظ، احیا و مرمت شود و این نگاه مستلزم همکاری و مشارکت همه دستگاه‌های موجود در منطقه است. سیستم‌های عالی اجرایی و دولتی تا بخش خصوصی و سازمان‌های مردم‌نهاد ‌باید همگی در یک اجماع اصلی به سمت حل مشکل بافت فرسوده و به طبع ایجاد زیرساخت‌های زندگی شهری متناسب با محیط برای بازگشت شهروندان به این سکونتگاه حرکت کنند تا در مفهوم درست، قلب تهران، مرکزی زیست‌پذیر برای زندگی شود.

2- وجود مشاغل مزاحم، پرسروصدا و آلاینده در کنار ترافیک پرحجم و شب‌مردگی ناشی از خروج حدود 2میلیون نفر از این منطقه پس از تعطیلی بازار، باعث شده که در کنار بافت فرسوده معضلات جدی نظیر کارتن‌خوابی، متجاهرین به اعتیاد، فروشندگان مواد‌مخدر و ده‌ها آسیب اجتماعی دیگر در برخی از محلات این کالبد، خود را نشان دهد که به‌واقع شهرداری نمی‌تواند به تنهایی و بدون مشارکت شهروندان و نهادهای غیردولتی و دستگاه‌های دولتی به حل طیف گسترده و متنوع مشکلات این منطقه بپردازد.

به بیان بهتر 16/91کیلومترمربع کالبد ارزشمند منطقه 12 می‌رود تا به‌ دلیل مشکلات جدی در حوزه نوسازی، بر حجم بافت فرسوده‌اش افزوده شود و در عین حال بخش‌های مسکونی آن نیز به انبارهای بیشتر و تغییرکاربری‌های منفعت‌طلبانه اضافه شود، لذا به‌طور کلی می‌توان منطقه 12را در این جمله خلاصه کرد که «منطقه‌ای باارزشمندترین بافت تاریخی و بیشترین بافت فرسوده» و این تعریف ناشی از شناخت بنده پس از حدود 24سال خدمت در قلب تهران است.

در پایان وظیفه خود می‌دانم ضمن تشکر از حمایت شورای اسلامی شهر تهران و همه همکاران و مدیران عالی شهرداری منطقه 12 نقش شهروندان صبور، اصیل و باهویت این منطقه را در راستای حمایت و نقد منصفانه از اقدامات مدیریت شهری اعلام کنم.

همچنین ‌باید به آگاهی افکار عمومی و شهروندان عزیز برسانم که به لطف الهی و تلاش شبانه‌روزی خادمان شما در شهرداری منطقه 12، بیش از 50پروژه عمرانی، خدماتی، ترافیکی و فرهنگی از طریق پرداخت بموقع عوارض و مشارکت‌های شما شهروندان در قلب تهران آماده افتتاح است که ان‌شاءالله در زمان مناسب به بهره‌برداری می‌رسد و قطعا موجبات افزایش مشارکت هوشمندانه شما را با اقدامات مدیریت شهری در راستای زیست‌پذیرتر کردن قلب تهران فراهم می‌آورد.