24استان، درگیر گردوغبار عراق

مجید جباری-روزنامه‌نگار

هیأت ایرانی به سرپرستی علی‌محمد طهماسبی بیرگانی، مشاور رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست برای مدیریت ریزگردهایی که کانونش عراق است، به این کشور سفر کرد؛ سفری که هدف آن «احیای تفاهمنامه‌های مدیریت گردوغبار» با کشوری است که در چند سال اخیر انتشار گردوغبار از کانون‌های بیابانی‌اش آسمان بسیاری از شهرهای ایران را تیره و تار کرده است.بیابان‌زایی در عراق طی 35سال گذشته به اندازه‌ای تشدید شد‌ که به‌گفته کارشناسان، 24استان ایران را درگیر بحران گردوغبار کردو 6استان ایلام، ‌کرمانشاه، ‌لرستان، ‌خوزستان، ‌بوشهر و کردستان به‌طور جدی متاثر از کانون‌های گردوغبار عراق شدند. عامل اصلی تشدید ‌بیابان‌زایی عراق جدای از تغییر اقلیم به سدسازی‌های کشور ترکیه ‌نیز بازمی‌گردد. سدسازی‌های ترکیه غیر از عراق، ایران و سوریه را هم تشنه‌تر کرده و منجر به افزایش بیابان‌زایی و ‌انتشار گردوغبار بیشتر شد.هیأت ایرانی که به عراق سفر کرد، تلاش داشت موافقتنامه‌های بر زمین مانده، مدیریت گردوغبار، جنگل‌کاری و کاشت پوشش گیاهی در نوار مرزی 2کشور، تثبیت شن‌های روان و آموزش اقدامات لازم به طرف عراقی برای چگونگی مهار کانون‌های گردوغبار ترا احیاء کند.

افزایش 50برابری کانون‌های بحرانی عراق
محمد درویش، رئیس کمیته محیط‌زیست کرسی سلامت اجتماعی یونسکو: تعداد کانون‌های بحرانی فرسایش بادی عراق از تعداد 6کانون در سال‌1367 به حدود 300کانون در شرایط فعلی افزایش پیدا کرده و تقریبا تمام کشتزارها، مناطق زراعی و دریاچه‌های مصنوعی این کشور همسایه به کانون‌های بحرانی فرسایش بادی تبدیل شده است. با توجه به اینکه سدسازی‌های کشور ترکیه دو‌سوم حقابه دجله و فرات را گرفته، عراق نمی‌تواند کشاورزی را به شکل گذشته دنبال کند و باید به‌دنبال معیشت‌های جایگزین باشد. این کشور که حجم زیادی از گردوغبار کانون‌های بیابانی‌اش وارد شهرهای ایران می‌شود، باید از مزیت‌های دیگر سرزمینی خود، برای تولید پول استفاده کند. همچنین باید مناطقی را که به کانون‌های بحرانی فرسایش بادی تبدیل شده‌اند، با استقرار پوشش‌های گیاهی طبیعی احیا‌ کند. اراضی بیابانی عراق باید حداقل 10سال قرق باشد و پوشش‌های گیاهی در آن ایجاد شود تا چشمه‌های بحرانی بیابان‌زایی در آن کشور مهار شوند. عراق به کمک دوستان خود در منطقه مثل ایران و با توجه به روابط خوب با کشورهای پیشرفته، می‌تواند اقدامات مربوط به مقابله با گردوغبار را انجام دهد.علاوه بر سدسازی‌های ترکیه، ایجاد دریاچه‌های مصنوعی برای رشد کشاورزی، فعالیت میدان‌های نفتی حاضر در هورالعظیم، نهر پنجم صدام حسین که برای تغییر مسیر دجله و فرات احداث شد و دوره طولانی جنگ و اشغال عراق توسط آمریکا از عوامل مؤثر بر افزایش کانون‌های بیابانی عراق و تشدید چشمه‌های انتشار گردوغبار در آن کشور است که حالا تأثیر آنها به‌صورت توفان‌های گردوغبار در شهرهای ایران هم به وضوح قابل مشاهده است.