احیای 100روستای تاریخی و گردشگری

محمود مولایی- روزنامه نگار

احیای 100روستای تاریخی و گردشگری با هدف حمایت و توانمندسازی مردم در دستور کار قرار گرفته است؛ این طرح در روزهای گذشته تحت عنوان بسته اقدام مشترک وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی و بنیاد مسکن انقلاب اسلامی برای حفاظت و احیای ۱۰۰روستای تاریخی و گردشگری و حمایت و توانمندسازی مردم در این روستاها ابلاغ شده است.
به گزارش همشهری، قرار است این اقدام برای فعال‌سازی و بهره‌گیری از ظرفیت‌های تاریخی، گردشگری، صنایع‌دستی و ایجاد و توسعه اشتغال در این روستاها صورت بگیرد. بعد از امضای تفاهمنامه میان وزارت میراث فرهنگی و بنیاد مسکن در حال حاضر چارچوب‌های اجرایی آن تدوین شده و در دستور کار مشترک مدیران کل این دو نهاد در استان‌ها قرار گرفته است. به‌گفته علی دارابی، قائم‌مقام وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی، توافقی مشترک در چارچوب همکاری با بنیاد مسکن برای حمایت از مردم و ساکنان روستاهای تاریخی و باارزش و ارتقای کیفیت زندگی مردم در این مناطق صورت گرفته که ایجاد زمینه رشد و توسعه یکپارچه در این مناطق را هدف‌گذاری کرده است.

طرح دو ساله
اجرای طرح احیای 100روستای تاریخی در افق دو ساله دیده شده است. مشارکت و همکاری در شناسایی و انتخاب روستاهای واجد شرایط، حفاظت و احیا از طریق مشارکت در تهیه، تدوین و اجرای طرح‌های مرتبط، همکاری در ایجاد زیرساخت‌های لازم و توسعه گردشگری، همکاری در توسعه و ترویج صنایع‌دستی و افزایش ضریب اشتغال بر پایه صنایع‌دستی و ترویج الگوی بومی مسکن و کیفیت‌بخشی به ساخت و سازهای روستایی در دستور کار 2نهاد مذکور قرار گرفته است. یک کارشناس بین‌المللی توسعه جوامع محلی و روستاها معتقد است احیای 100روستا بخشی از دیدگاه دولت است که تصمیم به مقاوم‌سازی بافت تاریخی روستاها برای صنعت گردشگری گرفته و مسئله ورود به روستاها و گسترش توریسم روستایی است. صابر معصومی به همشهری گفت: «بحث ایجاد و گسترش توریسم روستایی یکی از اولویت‌های مجامع جهانی است؛ چون هم به حفاظت محیط‌زیست کمک می‌کند و هم به اقتصاد روستایی رونق می‌بخشد.»

ظرفیت فنی
«سرمایه‌گذاری بزرگی که در اجرای این طرح صورت می‌گیرد، درواقع ظرفیت فنی بزرگ در کشور ایجاد خواهد کرد.» صابر معصومی با اعلام این نکته گفت: «افراد مختلف و چند شرکت متخصص باید در این فرایند همکاری کنند. چنان‌که علاوه بر بازسازی روستاها به توریسم روستایی هم توجه ویژه‌ای شود.»  این کارشناس توسعه جوامع محلی و روستاها تأکید کرد: «متأسفانه ظرفیت ایجاد شده وارد فضای توسعه بین‌الملل و بازار بین‌المللی نمی‌شود.»  او درباره نقاط ضعف اجرای این طرح توضیح داد: «یکی از نقاط ضعف چنین‌ فعالیت‌هایی این است که در بحث مطالعات، پشتیبانی چندانی نمی‌شود. موضوع توریسم روستایی در کشور باب شده و به نوعی جا افتاده است، اما وجود یک کسب‌وکار جدید نیازمند مطالعه در مورد منابع آبی، زیستی، فرهنگ اهالی روستاها و... است که چندان ‌ رخ نداده است. واقعیت این است که پیش‌زمینه اجرای این طرح، نیازمند مطالعات دقیق است؛ طوری که یک دید استراتژیک به مجریان کار دهد تا هر جا مسئله‌ای پیش آمد، اصلاح صورت بگیرد.»

مکث
بهسازی روستاها
به‌گفته مدیرکل سابق امور روستایی و شوراها، بخشی از اقدامات بنیاد مسکن در روستاها باید با هماهنگی دهیارها صورت بگیرد و سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌ها به‌عنوان یک سازمان کشوری که متولی بخشی از توسعه روستایی محسوب می‌شود، ضلع سوم این تفاهمنامه و برای دهیاری و شورا مناسب است. علی نصیبی به همشهری گفت: «در سال‌های گذشته بهسازی روستاهای دارای بافت تاریخی را در بنیاد مسکن در سراسر کشور داشتیم که اجرای این طرح به‌طور کلی موفق بود، اما این طرح در برخی روستاها بدون مشارکت دادن مردم و مطالعه ویژگی‌های فرهنگی و اجتماعی و آموزش جوامع محلی شکست خورد. درواقع هدف، جذب گردشگر و احیای روستا بود که‌ بهسازی روستای دارای بافت تاریخی بعضا حاصل نشد. مسلما آموزش جوامع محلی و مشارکت دادن مردم در طرح‌هایی که اجرا می‌شود، یکی از شرط‌های لازم برای موفقیت است.»  او ادامه داد: «نیاز است انتخاب 100روستای تاریخی در استان‌های کشور با کار کارشناسی و دخالت ‌ عوامل بالادستی صورت بگیرد. در احیای بافت تاریخی باید زمینه مشارکت اهالی روستا هم فراهم باشد و مشارکت‌پذیری مناسبی لازم است صورت بگیرد.»