آگاهی از مسائل حقوقی به پیشگیری از وقوع بسیاری از جرائم و حوادث ناخوشایند کمک می‌کند. در این صفحه با کمک گروهی از بهترین وکلا و حقوق‌دانان دادگستری به سؤالات روز حقوقی شما پاسخ می‌دهیم.
مراحل به اجرا گذاشتن چک
یوکابد مشفقی-وکیل دادگستری
در یک تعریف ساده ،چک سندی تجاری است که طبق آن صاحب حساب با صدور و انتقال آن، به بانک دستور پرداخت وجه آن را طبق مبلغ مندرج در آن می‌دهد.
تغییرات جدید قانون صدور چک که سختگیری‌های بیشتری نسبت به آن لحاظ شده است، باعث شده که اشخاصی که صلاحیت استفاده و صدور چک را ندارند به‌خاطر مجازات‌ها و عواقب پیش‌بینی شده، با احتیاط بیشتری اقدام به صدور چک کنند.
براساس قوانین مرتبط با چک و اصلاحات اخیر آن، زمانی که برای چکی گواهینامه عدم‌پرداخت صادر شود، روی گواهینامه عدم‌پرداخت علاوه بر درج کد رهگیری، هویت و نشانی کامل صادرکننده، باید علت عدم‌پرداخت در آن ذکر شود. در ادامه بانک به درخواست دارنده چک مکلف است که علت غیرقابل پرداخت‌بودن چک را در گواهی عدم‌پرداخت درج و همچنین اطلاعات کامل چک را در سامانه یکپارچه بانک مرکزی ثبت و با اخذ کد رهگیری، این کد را روی گواهی‌‌های ذکر شده قید کند.
براساس آخرین تغییرات قانون صدور چک، چک‌هایی که گواهی عدم‌پرداختی صادره آن، فاقد کد رهگیری باشد از قابلیت صدور اجراییه و امتیازات مربوط به قانون جدید برخوردار نیستند. این امر بدین معنا نبوده که این قبیل چک‌ها (چک‌های فاقد کد رهگیری) به هیچ صورتی قابلیت پیگیری ندارند، در این صورت شخص به محض صدور گواهی عدم‌پرداخت، می‌تواند با تقدیم دادخواست و طی‌کردن مراحل مربوط به دادرسی در دادگاه، اقدام به مطالبه وجه کند که البته، موجب صرف هزینه و زمان بیشتری در این خصوص است.
پس از صدور گواهی عدم‌پرداخت توسط بانک و درج کد رهگیری، شخص می‌تواند با در دست‌داشتن چک و گواهی عدم‌پرداخت، درخواست صدور اجراییه کرده و پس از ارجاع پرونده به دادگاه، مقام قضایی مکلف است پس از احراز شرایط چک و درصورت دارابودن شرایط قانونی علیه صاحب‌حساب، صادرکننده یا هر دو اقدام به صدور اجراییه کند.
پس از اینکه اجراییه با موفقیت صادر و به شخص صادرکننده ابلاغ شد، شخص مکلف است که ظرف مدت 10روز از تاریخ ابلاغ این اجراییه، بدهی خود را بپردازد، همچنین با موافقت دارنده چک می‌تواند ترتیبی برای پرداخت بدهد یا مالی معرفی کند که اجرای حکم را از آن محل میسر کند، در غیراین صورت به موجب درخواست دارنده چک، اجرای احکام دادگاه می‌تواند به هر ترتیبی ازجمله توقیف اموال و ...، همچنین جلب شخص صادرکننده اقدام به وصول طلب کند.
مجازات توهین به مقدسات
زینب ریاضت-وکیل دادگستری
منظور از توهین، هرگونه هتک‌حرمت اعم از گفتار یا رفتار اهانت‌آمیز است و مقدسات نیز می‌تواند مصادیق متعددی ازجمله قرآن کریم، پیامبر(ص) و ائمه اطهار و همچنین مراسم مذهبی و مناسبتی را شامل شود. متأسفانه امسال در دهه محرم و روزهایی که با شهادت سیدالشهدا(ع) و یارانشان پیوند خورده است با مشکلات و مصایبی بیش از سال‌های قبل به جهت اعتراضات سیاسی اخیر و پیوند مذهب و سیاست مواجهیم و متأسفانه گروهی با شعار آزادی اقدام به توهین به مقدسات و ائمه اطهار کرده‌اند. بدیهی است که در بحث آزادی بیان، توجیه‌پذیرشدن توهین به هر شکل و هر قسم مبنا ندارد و انسان حتی مجاز نیست که نسبت به طبیعت که خاستگاه برآورده‌شدن نیازهای معیشتی اوست، نگاهی تحقیرآمیز و از سر اهانت داشته باشد.
در آیه 108سوره انعام خداوند فرموده است ای مسلمانان، به آنانی که به خدا اعتقاد ندارند و مردم را به غیرخدا فرا می‌خوانند هرگز توهین نکنید و این سبب می‌شود آنها هم به اعتقادات شما و تقدسات شما توهین کنند درصورتی‌که ما اعتقاد و مقدسات هر فرد و گروهی را محترم و مقدس برای پیروانشان قرار دادیم.
صرف‌نظر از ابعاد اخلاقی و شرعی موضوع مروری بر مجازات‌های قانونی و آثار حقوقی موضوع دلالت بر این دارد که مجازات توهین به مقدسات می‌تواند مجازات‌های متنوعی از شلاق تا حبس و اعدام را شامل شود. مطابق با ماده 513قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات، هر کس به مقدسات اسلام اعم از خداوند متعال، قرآن کریم، پیامبراکرم(ص)، ائمه اطهار(ع)، حضرت فاطمه زهرا(س)، اماکن و مناسبت‌های مقدس اهانت کند به حبس از یک تا 5سال محکوم خواهد شد. وفق این ماده توهین به سایر ادیان مشمول این مجازات نیست و منظور از مقدسات صرفاً مقدسات اسلامی است. همچنین طبق ماده262قانون مجازات اسلامی بخش حدود، هرکس به پیامبر اکرم(ص) و یا هر یک از پیامبران دشنام دهد یا قذف کند سب‌النبی است و به اعدام محکوم می‌شود. همچنین در تبصره ماده اخیر ذکر شده که قذف هریک از ائمه معصومین(ع) و یا حضرت فاطمه‌زهرا(س) یا دشنام به ایشان نیز در حکم سب‌النبی است. لازم به ذکر است که براساس ماده ۲۶ قانون مطبوعات، نیز هر کس به وسیله مطبوعات به دین مبین اسلام و مقدسات آن اهانت کند، درصورتی که به ارتداد منجر شود، حکم در حق وی صادر و اجرا می‌شود و اگر به حکم ارتداد منجر نشود، طبق نظر حاکم شرع براساس قانون تعزیرات با وی رفتار خواهد شد.
مواد مذکور عنصر قانونی جرم توهین به مقدسات را تشکیل می‌دهد و برای اثبات هر جرم و محکومیت مرتکب به مجازات علاوه بر آنکه باید رفتار مرتکب مصداق قانونی داشته و با قانون منطبق باشد تا رفتار مجرمانه باشد، لازم است اراده و سوء‌نیت مرتکب نیز احراز شود.
چه‌کسی کلاهبردار محسوب می‌شود
سونیا سلطانی-دکتری حقوق کیفری
در قانون تعریفی از جرم کلاهبرداری ارائه نشده، اما می‌توانیم کلاهبرداری را عبارت از بردن مال دیگری از طریق توسل توأم با سوء‌نیت با وسایل یا عملیات متقلبانه تعریف کنیم. برای تحقق هر جرمی ، عناصری لازم است. کلاهبرداری هم برای اینکه محقق شود به توسل به وسایل متقلبانه و حیله و تقلب و فریب دیگری و بردن مال او نیاز دارد. تحصیل مال حتما باید با توسل به وسایل متقلبانه باشد. اگر مرتکب، مال را بدون توسل به وسایل متقلبانه ببرد کلاهبرداری محقق نشده است. برای مثال شخصی به صرف اینکه کسی در خیابان به او مراجعه می‌کند و خودش را جراح مشهور معرفی می‌کند حاضر می‌شود مبلغی پول به او بپردازد و از او می‌خواهد یک عمل جراحی برایش انجام دهد. این پزشک قلابی ممکن است از دیدگاه مردم کلاهبردار باشد اما از نظر قانونی کلاهبردار دانستن چنین شخصی خیلی مشکل است؛ چرا که برای کلاهبرداری همانطور که قبلا اشاره شد فریب‌خوردن قربانی و توسط کلاهبردار به وسایل متقلبانه شرط است. ماده یک قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشا، اختلاس وکلاهبرداری صراحتا حیله و تقلب را رکنی از جرم کلاهبرداری می‌داند. به‌عبارت دیگر آنچه از مفهوم حیله و تقلب به ذهن می‌رسد چیزی بیش از دروغگویی محض است. درست است که دروغگویی از لحاظ اخلاقی ناپسند است اما با توجه به تفکیک حقوق از اخلاق معمولا موجب بروز مسئولیت کیفری برای شخص دروغگو نمی‌شود. پس اگر شخص صرفا به دروغگویی اکتفا کند و حتی مالی را هم ببرد نمی‌شود او را به‌عنوان کلاهبردار مجازات کرد؛ مگر اینکه ارکان و عناصر جرم کلاهبرداری در این خصوص اتفاق بیفتد؛ یعنی صحنه‌سازی متقلبانه همراه با دروغگویی ایجاد شود. به‌عنوان مثال اگر شخص به‌عنوان دروغگویی، دروغ‌نویسی کند باز هم نمی‌شود او را کلاهبردار دانست؛ اما ممکن است شخص علاوه بر کلاهبرداری اقدامات دیگری را انجام دهد که باعث شود کلاهبرداری تحقق پیدا کند. پس کلاهبرداری با دروغگویی محض اتفاق نمی‌افتد و شخصی که صرفا دروغی را گفته حتی اگر مالی را ببرد کلاهبردار محسوب نمی‌شود و ممکن است تحت عناوین مجرمانه دیگری مثل تحصیل مال نامشروع بتوانیم برای او مجازات درنظر بگیریم، اما مجرم دانستن او به‌عنوان کلاهبردار مشکل است.
باشگاه وکلا
در همینه زمینه :
