فناوری
فصلی تازه برای ساخت گوشی بومی
با معرفی یک گوشی جدید بومی، بار دیگر بحث‌ها میان موافقان و منتقدان تولید گوشی داخلی داغ شده است
عمادالدین قاسمی‌پناه- روزنامه‌نگار
با معرفی یک گوشی جدید به‌عنوان یک گوشی ایرانی، اکنون به‌نظر می‌رسد تلاش‌های چندین ساله برای تولید گوشی داخلی هوشمند به ثمر نشسته است. اما این تلاش‌ها براساس یک سند بالادستی است که در شورای‌عالی فضای مجازی تصویب شده. براساس این مصوبه، کشور در افق 1404باید بتواند 20درصد از سهم بازار را به تولید گوشی داخلی اختصاص دهد. همچنین بارها از سوی متولیان امر این موضوع تکرار شد که تا پایان سال 1402یک میلیون گوشی داخلی هوشمند تولید و به بازار عرضه می‌شود. برای تحقق این هدف، حمایت‌های متنوعی از تولیدکنندگان داخلی صورت گرفت. حتی چندین بار گوشی‌های مختلفی معرفی و اعلام شد که این گوشی‌ها تولید داخل هستند. با این حال، هر بار اما و اگرهایی مطرح شد که داخلی بودن آنها را با تردید روبه‌رو می‌کرد.
بازار جذاب ایران
بعضی از آمارها نشان می‌دهد که ایران در جدول اعتیاد به گوشی (smart phone addiction) جایگاه ششم دنیا را به‌خود اختصاص داده است. اگرچه ممکن است از این رتبه بندی نتایج مختلفی را استخراج کرد، اما شاید بتوان این نتیجه را هم گرفت که ایران بازار جذابی برای تولیدکنندگان گوشی است. افزایش تعداد واردکنندگان گوشی طی سال‌های گذشته و همچنین افزایش خرده‌فروشان در سراسر کشور هم این گمانه را تایید می‌کند که گوشی هوشمند، بازار بزرگی را شکل داده است.
به این ترتیب، تلاش تولیدکنندگان برای گرفتن سهم خود از این بازار جذاب قابل پیش‌بینی است. حالا درصورتی که تولیدکنندگان داخلی خود را به‌عنوان بازیگر دیگر این بازار معرفی کنند، بدیهی است که آینده روشنی خواهند داشت.
تهدید اقتصاد دیجیتال
با افزایش قیمت دلار و گران‌شدن گوشی‌های هوشمند، اکنون رفتار مردم در خرید گوشی تغییر کرده و برخی مجبور به استفاده از فیچرفون‌ها یا همان گوشی‌های دکمه‌ای قدیمی شده‌اند. این موضوع به این معنی است که اقتصاد دیجیتال می‌تواند تهدید شود. به‌عبارت دیگر، درحالی‌که در برنامه هفتم تحقق 15درصدی اقتصاد دیجیتال تکلیف شده است، اما نخستین ابزار توسعه اقتصاد دیجیتال با دشواری در اختیار مردم قرار می‌گیرد. اینکه یک گوشی داخلی با قیمت 12میلیون تومان و پس از تخفیف به ازای 10میلیون تومان در اختیار کاربر قرار بگیرد به نوعی نقض‌غرض است. بنابر این اگر قرار است شاهد توسعه اقتصاد دیجیتال در کشور باشیم، لازم است که دولت گوشی‌های هوشمند ارزان در اختیار کاربران ایرانی قرار دهد تا مردم با استفاده از آن به توسعه اقتصاد دیجیتال کمک کنند.
یکی از روش‌های استقبال مردم از گوشی بومی «باندلینگ» است؛ طوری که اپراتورها می‌توانند بسته‌ای را به مردم ارائه دهند که شامل گوشی، میزان مشخصی مکالمه، پیامک و اینترنت رایگان به‌صورت قسطی باشد.
چالش سیستم عامل بومی
گوشی ایرانی که اخیرا رونمایی شده، سیستم عامل خود را DariaOS نام‌گذاری کرده که مبتنی بر اندروید 13است. این اتفاق به این معنی است که از آنجا که android یک سیستم عامل منبع‌باز(open source) است، می‌توان آن را اصطلاحا شخصی‌سازی(customize) کرد.
بنابراین به‌نظر می‌رسد که نه تنها با یک سیستم عامل بومی بلکه با سیستم عاملی روبه‌رو هستیم که با تغییراتی گوشی جدید را قابل استفاده‌تر کرده است. زمانی که ستار هاشمی، معاون فناوری و نوآوری وزارت ارتباطات بود در گفت‌وگو با همشهری تأکید کرد که «سیستم عامل باید پاسخگوی نیاز مردم باشد و اگر نتواند این نیاز را تامین کند، با استقبال مردم روبه‌رو نمی‌شود».
حال باید دید که سیستم عامل bond می‌تواند پاسخگوی نیاز مردم باشد یا نه؟
نگرانی از تکرار خودروسازی
تولید گوشی بومی به برخی شایعات و حرف و حدیث‌ها دامن زده است. در گوشه و کنار فضای مجازی و در گفت‌وگوهای مردم این موضوع مطرح می‌شود که آیا قرار است گوشی داخلی، به سرنوشتی شبیه صنایع بزرگ دیگر در کشور دچارشود؟ قیمت‌های بالا و کیفیت پایین این محصولات نارضایتی بسیاری را به همراه داشته است.
اما نگرانی در مورد گوشی هوشمند بیشتر از این موارد است. به‌عبارت دیگر، مسئله سیستم عامل بومی و نشت دیتا، نگرانی‌ها را از قیمت و کیفیت به سمت حریم خصوصی هدایت کرده است. به‌نظر می‌رسد دولت و وزارت ارتباطات باید بتوانند برای استقبال مردم به این شائبه‌ها پاسخ دهند.
