کشت «پاپایا» درگلخانه های ایران

سیده زهرا عباسی-روزنامه‌نگار

در ایران به خربزه درختی شناخته شده است؛ درختی که بومی ایران نیست، اما به‌عنوان یک میوه لوکس از مناطق گرمسیری به ایران رسید تا یزد نخستین پایلوت کشت گلخانه‌ای آن در سال‌1397 باشد، البته در سیستان‌وبلوچستان سال‌هاست که در فضای باز کشت می‌شود. حالا کشت گلخانه‌ای این میوه با فواید بسیار برای سلامتی به‌صورت پایلوت در دستور کار قرار گرفته تا بعد از تحقیقات و بازارسنجی‌ برای تنوع‌بخشی به کشت و کار در شرایط خشکسالی توسعه یابد.

«پاپایا» چیست؟
«پاپایا» درختی است نسبتا کوچک با یک تنه به ارتفاع ۴ تا ۱۰‌متر و میوه آن شبیه یک کپسول است. این میوه در نقاط مختلف جهان به‌خصوص در جنوب شرقی آسیا و در قاره آمریکا استفاده فراوانی در آشپزی و تهیه شیرینی‌ها و دسرها دارد و در طب سنتی از برگ‌های پاپایا برای درمان مالاریا و از دود‌کردن آن برای بیماران مبتلا به آسم استفاده می‌شود. «پاپایا» به‌عنوان یک میوه استوایی ‌‌بومی مناطق حاره‌ای آمریکا و مکزیک است و در کشورهای هند، آفریقای جنوبی، سریلانکا و فیلیپین هم تولید می‌شود.

تحقیقات درباره کشت گلخانه‌ای
مدیرکل دفتر امور میوه‌های گرمسیری و نیمه‌گرمسیری وزارت جهادکشاورزی در گفت‌وگو با همشهری با بیان اینکه میوه «پاپایا» از دیرباز در فضای باز در سیستان و بلوچستان کشت می‌شده و این روزها حدود 60هکتار سطح زیرکشت در فضای باز دارد، می‌گوید: کشت گلخانه‌ای «پاپایا» در برخی استان‌ها در سطح بسیار کم در حال انجام است تا تحقیقات درباره ارقام، آبیاری، آفات، بازار و نیازسنجی و صنایع‌تبدیلی آن کامل شود.
زهرا جلیلی‌مقدم تأکید می‌کند برای کشت یک محصول ابتدا باید هدف مشخص شود؛ «اگر هدف از کشت پاپایا تازه‌خوری باشد، باید در این زمینه فرهنگ‌سازی صورت گیرد و خواص دارویی و درمانی آن مشخص شود. منتظریم تا بخش تحقیقاتی وزارتخانه در این‌باره اعلام نظر کنند که این گیاه تا چه اندازه امکان توسعه دارد تا همزمان با توسعه، موضوع صنایع تبدیلی و تکمیلی را هم دنبال کنیم.»

کشت در خشکسالی
مدیرکل دفتر امور میوه‌های گرمسیری و نیمه‌گرمسیری وزارت جهادکشاورزی با بیان اینکه «پاپایا» در کمتر از یک سال به باردهی می‌رسد، می‌گوید: «این گیاه ریشه کم‌عمقی دارد، به زهکشی حساس است، آبیاری آن در مراحل اولیه مهم است و به‌طور کلی گفته می‌شود قبل از میوه‌دهی فاصله آبیاری 7روز و در مرحله میوه‌دهی فاصله بیشتری نیاز است. براساس منابع موجود، در هر هکتار فضای باز 15هزار مترمکعب و در محیط گلخانه 4500 تا 5000مترمکعب آب نیاز دارد.»
به‌گفته جلیلی‌مقدم، اهمیت کشت «پاپایا» در شرایط خشکسالی توسعه کشت این محصول است که در دستور کار وزارت جهادکشاورزی قرار دارد.

بلوچستان؛ بهشت «پایایا»
منطقه بلوچستان در جنوب سیستان و بلوچستان بیشترین سطح زیرکشت «پاپایا» در فضای باز را دارد و سال گذشته بیش از 600تن پاپایا در این منطقه برداشت شد. 40هکتار از سطح باغات بلوچستان به کشت پاپایا یا همان خربزه درختی اختصاص دارد و شهرستان‌های دشتیاری، زرآباد، سرباز، کنارک و چابهار به‌ویژه منطقه «عورکی» بیشترین سطح زیرکشت پاپایا را به‌خود اختصاص داده‌ است.