خاطره‌بازی در شب عروسک‌ها

فهیمه پناه‌آذر- روزنامه‌نگار

نوزدهمین جشنواره بین‌المللی تئاتر عروسکی به ایستگاه پایانی رسید. در اختتامیه جشنواره که به دبیری هادی حجازی‌فر برگزار شد، تصاویری از هنرمندانی همچون جواد ذوالفقاری، کامبیز صمیمی مفخم، دنیا فنی‌زاده، استاد احمد خمسه‌ای، بیژن نعمتی شریف، فرناز بهزادی، گلزار محمدی، اردشیر کشاورزی و... پخش و جشن تولدی برای آبتین، فرزند زنده‌یاد مهرنوش شریعتی و بهرام بهبهانی برپا شد.
محمدمهدی اسماعیلی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی مهم‌ترین چهره غایب در این مراسم بود.
  بعد از مدت‌ها خانواده نمایش عروسکی دور هم جمع شدند. پخش ‌فیلمی که برای بزرگداشت هما جدی‌کار، هنرمند پیشکسوت نمایش عروسکی، ساخته شده بود، فضای خانواده عروسکی را تغییر داد و محمد بحرانی و هادی حجازی‌فر که دانشجویان تئاتر بودند، از خاطرات خود در آن دوره گفتند؛ اینکه به اصرار هما جدی‌کار گرایش عروسکی را انتخاب کرده‌اند. بحرانی از روزگاری سخن گفت که حوصله ساخت‌وساز عروسک نداشته و فاطمه سوزنگر و هادی حجازی‌فر، دیگر هم‌کلاسی‌هایش برایش عروسک ساخته‌اند.
   بخش بعدی برنامه به تجلیل از حسن دادشکر، هنرمند پیشکسوت تئاتر و تئاتر کودک و نوجوان اختصاص داشت. در ابتدا کلیپی درباره این هنرمند پخش شد که در این فیلم هنرمندانی چون بهروز غریب‌پور، مریم سعادت و قطب‌الدین صادقی درباره دادشکر و ویژگی‌هایش صحبت کردند و با خود این هنرمند صحبت‌های کوتاهی شده بود.
  شاید بتوان گفت؛ حجازی‌فر وقتی دبیری جشنواره را پذیرفت، با توجه به اتفاقاتی که افتاد، دبیری پرفراز و نشیبی گذراند. اما او در شب اختتامیه از خوشحالی‌هایش گفت و اینکه برای نخستین‌بار نیمی از هزینه برگزاری جشنواره از سوی بخش خصوصی تامین شده و از شرکت‌های خصوصی قدردانی کرد که فرصت گفت‌وگو را فراهم کرده‌اند تا او از قابلیت‌های عروسک و نمایش عروسکی بگوید و آنان را مجاب کند که نمایش عروسکی هم می‌تواند پولساز باشد.
دبیر جشنواره در مراسم خبر داد که با مبلغ 2میلیارد تومان و با حمایت اداره کل هنرهای نمایشی و انجمن هنرهای نمایشی، صندوقی برای حمایت از نمایشگران عروسکی راه‌اندازی شده است.
  این دوره از جشنواره به شکل رقابتی برگزار شد. حجازی‌فر درباره رقابتی‌شدن در مراسم اختتامیه توضیح داد: رقابتی‌شدن جشنواره به این دلیل بود که حدود یک میلیارد تومان بودجه مربوط به جوایز توی جیب بچه‌ها برود. جشنواره که تمام شود، شب آخر حضور من در جشنواره است و امیدوارم نسل جوان بعدی بتواند جشنواره خوبی برگزار کند.

چرخ نمایش عروسکی باید بچرخد
هادی حجازی‌فر، دبیر جشنواره نمایش عروسکی در گفت‌وگو با همشهری از نقاط ضعف و قوت این دوره از جشنواره می‌گوید

حجازی‌فر که سال‌هاست در حوزه عروسکی کار می‌کند و خودش همیشه در ستاد برگزاری جشنواره حضور داشته، از نقاط ضعف و قوت جشنواره نوزدهم می‌گوید:«نقطه ضعف جشنواره به نسبت دبیری خودم نه دیگر دوره‌ها، بخش بین‌الملل بود. این بخش می‌توانست خیلی بهتر برگزار شود اما در بسیاری از جهات دست ما نبود. نقطه قوت جشنواره هم رفع تبعیض میان گروه‌های شرکت‌کننده داخلی و خارجی بود و اینکه بیش از 70درصد بودجه جشنواره به خانواده عروسکی بازگشت.»حجازی‌فر در گفت‌وگو با همشهری، در پاسخ به این سؤال که دبیری جشنواره بعدی را می‌پذیرد توضیح می‌دهد:«وقتی اختتامیه جشنواره تمام شد، خیلی از دوستان و استادان نمایش عروسکی از دبیری دوره بعد گفتند، اما در شب اختتامیه هم اعلام کردم که بهتر است فرد دیگری دبیری جشنواره را به‌عهده بگیرد چرا که در هر دوره فکرهای جدید وارد جشنواره خواهد شد و اتفاقات جدیدی می‌افتد و من نیز همیشه در کنارشان خواهم بود.»

کار دبیر بعدی سخت است
وی همچنین در پاسخ به این سؤال که ممکن است بعد از شما، دبیری حضور داشته باشد که باز هم ساختارها را برهم بزند، یادآور می‌شود:«اینطور نمی‌شود؛ تلاش کردیم اسلوب ساختاری برای جشنواره نمایش عروسکی ایجاد کنیم که دوستان عروسکی با ظرفیت‌ها آشنا شوند، حق و حقوق خود را بیشتر از همیشه بشناسند و اتفاقا کار برای دبیر بعدی سخت می‌شود چرا که برای انجام هر کاری باید پاسخگوی نمایشگران باشد. امیدوارم کسی که دبیر می‌شود سابقه اجرایی در حوزه نمایش را هم داشته باشد و خلأها را بشناسد. در این سال‌ها سطح توقع نمایشگران عروسکی پایین بوده و سعی کردیم در این دوره توقعات را بالا ببریم.»

اختصاص هامون به فضای عروسکی
این کارگردان در ادامه درباره کارهایی که قرار است در آینده‌ای نزدیک انجام دهد، می‌گوید:«تلاشم این است که سالن تئاتر هامون را به یک فضای حرفه‌ای نمایش عروسکی تبدیل کنم. یکی از کارهایی که می‌خواهم انجام دهم برگزاری یک جشنواره نمایش عروسکی در بخش خصوصی است. باید تلاش کنیم تا این جشنواره عروسکی بتواند در بخش خصوصی کار کند و به یک درآمدزایی حرفه‌ای برسد. خودم هم دوست دارم یک کار عروسکی انجام بدهم.»

آغازی بر اجراهای عمومی
بازیگر سریال «سرگیجه» در ادامه به اجرای عمومی نمایش‌های عروسکی اشاره کرده و در پاسخ به این سؤال که چقدر تلاش شده تا سالنی برای گروه‌های عروسکی درنظر گرفته شود، توضیح می‌دهد:«تا قبل از دبیری جشنواره، خودم معتقد به اختصاص یک سالن به گروه‌ها بودم اما وقتی وارد فضای کار می‌شویم به نکات مختلفی پی می‌بریم. باید اصلاحات را از خود نمایش عروسکی شروع کنیم، باید تولیداتمان به سمتی برود که بتواند مخاطب امروز را جذب کند. اگر قرار باشد یک سالن را برای ظرفیت نمایش عروسکی اختصاص بدهیم و بعدها نمایش‌هایی برای صندلی‌های خالی اجرا شود این حق را از دیگر گروه‌ها گرفته‌ایم. زمانی کار درست را انجام می‌دهیم که تولیدات نمایشی آنقدر قوی باشند که خود مدیران سالن به‌دنبال اجرای عمومی نمایش‌ها باشند. خیلی خوشحالم که این جشنواره هنوز تمام نشده بود که برخی از نمایش‌ها برای اجرای عمومی انتخاب شدند.» حجازی‌فر تأکید می‌کند که باید سبک مطالبه‌گری را بالا بریم و آنقدر اجراهای خوبی داشته باشیم که مدیران به‌دنبال اجرای عمومی نمایش‌ها باشند. خوشبختانه در این دوره از جشنواره در هر بخش بیش از 40درصد کارها حرفه‌ای بودند. گروه‌های نمایش عروسکی باید به مرحله‌ای برسند که با ظرفیت‌سازی‌ بتوانند بخش خصوصی را هم وارد کار کنند و خیلی‌ها خودشان اسپانسر شوند.
بازیگر «پوست شیر» تربیت نیروی حرفه‌ای در حوزه نمایش عروسکی و به‌دنبالش تولید کار خوب و اجراهای مستمر را مهم خوانده و عنوان می‌کند همین قضیه زمینه حرفه‌ای حرکت چرخه اقتصادی نمایش عروسکی را فراهم می‌کند.