هوش مصنوعی
دورهمی جهانی روبات‌های انسان‌نما
9روبات انسان‌نما با حضور در یک نشست خبری تلاش کردند که نگرانی انسان نسبت به‌خود را کاهش دهند
عمادالدین قاسمی‌پناه-روزنامه‌نگار
به تازگی 9روبات در یک نشست خبری شرکت کردند تا نگرانی جهانی از وجود این ماشین‌های انسان‌نما را برطرف کنند. درحالی‌که مدیران شرکت‌های سازنده این روبات‌ها می‌توانستند شخصا درباره موضوعات مطرح‌شده در نشست، صحبت کنند، اما به‌نظر می‌رسد که حضور خود روبات‌ها با هدف تأثیر روانی بر جامعه جهانی بوده است. نگرانی مردم که بیشتر به‌خاطر ناشناخته‌بودن عملکرد روبات‌هاست، قابل درک است. به همین‌خاطر یکی از سؤال‌هایی که در نشست خبری مطرح شد، نگرانی از طغیان این روبات‌ها علیه مردم و سازندگان آنها بود. نگرانی از اشغال مشاغل مختلف بخشی از مسائلی است که باید به آن توجه کرد. این در حالی است که اساسا روبات‌ها و هوش‌مصنوعی باید در موقعیت‌هایی به‌کار گرفته شوند که برای انسان‌ها دشوار و خطرناک است.
تلاش برای جهان بهتر
اتحادیه بین‌المللی مخابرات(ITU) در حالی میزبان نخستین نشست خبری ۹ روبات انسان‌نمای مبتنی بر هوش مصنوعی بود که آنها سعی کردند به خبرنگاران اطمینان دهند که می‌توانند در مقایسه با انسان جهان را به شکل بهتری اداره کنند.
روبات‌های حاضر در این نشست خبری اعلام کردند که می‌خواهند در حل مسائل جهانی انسان‌ها را کمک کنند و قصد ندارند که شغل انسان‌ها را تصاحب یا علیه سازندگان خود شورش کنند.
گریس، پیشرفته‌ترین روبات انسان‌نمای حوزه بهداشت و سلامت درحالی‌که لباس آبی پرستاری به تن داشت، با گفتن این جمله که «من با حمایت از انسان‌ها و در کنار انسان‌ها به آنها کمک خواهم کرد و جایگزین هیچ شغل فعلی‌ای نخواهم شد»، سعی کرد که نگرانی‌ها را در این مورد کاهش دهد.
شورش نمی‌کنم!
امیکا که با ایجاد حالت‌های جذاب در چهره سعی می‌کرد توجه خبرنگاران را جلب کند، در پاسخ به این پرسش که آیا در آینده می‌خواهی علیه سازنده خود شورش کنی گفت: «نمی دانم چرا اینطور فکر می‌کنی. سازنده من جز مهربانی با من رفتار دیگری نداشته است و من از وضعیت فعلی خود بسیار راضی هستم.»
امیکا با تأکید بر اینکه روبات‌هایی مانند من می‌توانند برای بهبود زندگی انسان و تبدیل جهان به مکانی بهتر استفاده شوند، معتقد است که زمان این مسئله را حل می‌کند و وقتی هزاران روبات مانند او دیده شوند، تفاوت آشکار می‌شود.
تنظیم‌گری هوش مصنوعی
این نشست خبری که به میزبانی اتحادیه بین‌المللی مخابرات برگزار شد، شاهد یک اتفاق جالب بود؛ تنظیم‌گری.با همه تصویر مثبتی که روبات‌ها در این نشست از خود ارائه دادند یکی از روبات‌ها به خبرنگاران می‌گوید که انسان‌ها باید در استفاده از هوش‌مصنوعی محتاط باشند و استفاده از آن را قانونمند کنند.
آی-دا که در حوزه هنر فعالیت می‌کند، با اشاره به اینکه بسیاری از صاحب‌نظران برجسته در حوزه هوش مصنوعی معتقدند که برخی از اشکال هوش مصنوعی باید تنظیم‌گری و قانونمند شوند، ضمن موافقت با آن گفت: «جف هینتون یکی از پیشگامان هوش مصنوعی است و کار او به شکل‌گیری این بخش به صورت امروزی کمک کرده است. فکر می‌کنم نظرات او در مورد هوش مصنوعی مهم است و ما باید در مورد توسعه آینده هوش مصنوعی محتاط باشیم.»
آینده روبات‌های انسان‌نما
درحالی‌که به‌نظر می‌رسد روبات‌ها می‌توانند خطرناک باشند، اما احتمالا مزیت آنها به خطرات‌شان می‌چربد. هنوز خاطرات تلخ دوران کرونا از اذهان پاک نشده است. در این دوره روبات‌ها در حوزه سلامت توانستند خدمات شایانی به انسان‌ها ارائه دهند. روبات‌های پرستار به کمک کادر درمان آمدند و برای گرفتن تست کرونا، دادن دارو به بیمار، ضدعفونی کردن محیط و بسیاری موارد دیگر پا به میدان گذاشتند. نمی‌توان احتمال یک همه‌گیری دیگر در آینده را رد کرد. بنابراین، این دست ساخته‌های انسانی قطعا می‌توانند به خالقان خود کمک کنند. همچنین کهنسالی و تنهایی یکی از چالش‌های آینده انسان است. روبات‌های همدم اگرچه نه مانند یک انسان، اما تا حد قابل‌قبولی می‌توانند از آلام روحی کهنسالان بکاهند.
روبات‌ها همچنین در حوزه حمل‌ونقل، خرید، آموزش، صنعت، امداد، فرهنگ و هنر هم می‌توانند دنیا را برای انسان تبدیل به جای بهتری کنند.
جایگاه ایران در روباتیک
سال‌هاست که ایران در حوزه روباتیک فعالیت می‌کند. تیم‌های دانشجویی طی سال‌های اخیر در این حوزه که به‌عنوان لبه تکنولوژی شناخته می‌شود، نقش آفرینی کردند.
شاید معروف‌ترین روبات ایرانی «سورنا» باشد که نسخه‌های مختلف آن به مرور زمان ارتقا یافته است.
این در حالی است که اخیرا از روباتی به نام سینا رونمایی شده که در حوزه پزشکی می‌تواند به کمک انسان بیاید.
روبات سینا می‌تواند جراحی‌های پیچیده را انجام دهد؛ روباتی که به‌گفته علیرضا میرباقری ، مدیرعامل شرکت دانش‌بنیان تولید‌کننده سامانه جراحی روباتیک از راه دور سینا، ۱۸ سال برای طراحی و ساخت آن زمان صرف شده است.
تولید این روبات جراح که به اندونزی صادر شده در ۲۰ سال گذشته در اختیار آمریکا بوده و‌اندونزی در این مدت همانند سایر کشورها مشتری روبات جراحی داوینچی آمریکا بود.
قطر 5میلی‌متری روبات سینا در مقابل قطر ۱۰میلی‌متری روبات آمریکایی، دسترسی به تجهیزات یک‌بار مصرف با هزینه کمتر و سیستم یکپارچه روبات با تخت جراحی ازجمله مزیت‌هایی است که در نمونه‌های قبلی روبات داوینچی وجود نداشته است.
تولید 400محصول هوش مصنوعی
تاکنون حدود ۴۰۰ محصول با استفاده از فناوری‌های هوش مصنوعی و یادگیری ماشینی در حوزه‌های مختلف صنعتی و تجاری توسط شرکت‌های دانش بنیان تولید و به بازار عرضه شده است.
طاها ذی قیمت، مسئول کارگروه ترویج ستاد اقتصاد دانش بنیان دیجیتال معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری درخصوص فعالیت شرکت‌های دانش‌بنیان در این حوزه گفت: طبق آخرین ارزیابی‌های صورت گرفته، حدود ۲۵۰شرکت فعال به‌صورت تخصصی در حوزه هوش مصنوعی فعالیت می‌کنند و تاکنون حدود ۴۰۰ محصول با استفاده از فناوری‌های هوش مصنوعی و یادگیری ماشینی در حوزه‌های مختلف صنعتی و تجاری توسط شرکت‌های دانش بنیان تولید و به بازار عرضه شده است.
به‌گفته او، حدود ۱۵۶ دانشگاه و مرکز آموزش عالی در سراسر کشور به این کار مهم می‌پردازند و سالانه حدود ۳۵۰۰ دانش‌آموخته متخصص زیر شاخه‌های مختلف گرایش‌های مرتبط با هوش‌مصنوعی تربیت می‌کنند. همچنین حدود ۱۵۰ نفر محقق برجسته از استادان دانشگاه به‌صورت تخصصی در گرایش‌های مختلف هوش‌مصنوعی در حال تحقیق و پژوهش هستند و در آزمایشگاه‌های کشور به توسعه این علوم می‌پردازند.