گپ
زنان تأثیرگذار در جهان‌بانو
حسن برزا کارگردان نمایش میدانی«جهان‌بانو» درگفت‌وگو با همشهری مطرح کرد
هلیا نصیری- روزنامه‌نگار
اجرای نمایش‌های میدانی که از اوایل دهه80 شروع شد، در سال‌های اخیر توانسته مخاطب خود را پیدا کند. حالا مخاطبان با هر سلیقه و تفکری نمایش‌ها را نگاه می‌کنند. بوستان ولایت به خاستگاه این نوع نمایش‌ها تبدیل‌شده و «جهان‌بانو» باردیگر در این بوستان روی صحنه می‌رود و در هر اجرا میزبان بیش از 2هزار نفر است. «جهان‌بانو» با همراهی بیش از 600نفر اجرا می‌شود و سرگذشت زنان مطرح تاریخ از زمان خلقت بشر تا دوره معاصر را روایت می‌کند. این نمایش محصول سازمان هنری‌رسانه‌ای اوج است که با مشارکت اداره کل فرهنگی شهرداری تهران روی صحنه می‌رود. حسن برزا کارگردانی این نمایش میدانی را برعهده دارد، او در گفت‌وگو با همشهری به جزئیاتی از این نمایش پرداخت.
در ادامه تولید و اجرای نمایش‌های میدانی، ایده «جهان‌بانو» چگونه شکل گرفت؟
ایده ابتدایی این نمایش را مسئولان سازمان هنری رسانه‌ای اوج پیشنهاد دادند و خواستند که اثری درباره زنان شاخص تاریخ ساخته شود. پس از آن شروع کردیم به تحقیقات و نگارش نمایشنامه که این مرحله 2سال طول کشید. نزدیک به 30بار نمایشنامه توسط کارشناسان محتوایی بازخوانی و بازنویسی شد. چون می‌خواستیم که متن نمایش مطابق با اسناد و روایت‌ها باشد و بعد از آن تولید را شروع کردیم.
سال پیش وقتی «جهان‌بانو» برای نخستین‌بار اجرا شد، برخی فکر کردند به‌دلیل مسائل اجتماعی اخیر است. واقعیت چیست؟
راستش این نمایش باید خیلی قبل‌تر روی صحنه می‌رفت. پیش‌تولید نمایش تمام‌شده و دکورها آماده بودند. وقتی اتفاقات سال گذشته رخ داد، این شائبه پیش آمد که «جهان‌بانو» واکنش به ناآرامی‌ها است. ولی اصلا این‌طور نبود چون ما قبل از آن اتفاقات، آماده اجرای نمایش بودیم.
فصل دوم نمایش «جهان‌بانو» تا پایان تیرماه تمدید شده؛ از نظر شما دلایل این استقبال چیست؟
به‌نظرم استقبال مردم از «جهان‌بانو» دلایل مختلفی می‌تواند داشته‌باشد. این نمایش فرم جذابی برای مخاطب دارد. وقتی تماشاگر وارد سالنی می‌شود که از 3طرف دارای دکور و پروداکشن عظیم اجراست و همچنین با جلوه‌های ویژه بصری و نورپردازی خاص مواجه می‌شود، تحت‌تأثیر قرار می‌گیرد. محتوای اثر هم عامل دیگری است که مخاطب را جذب خود می‌کند، چون این نمایش با فطرت انسانها سروکار دارد. در اجرا هم سعی کرده‌ایم داستان‌های مختلف را طوری روایت کنیم که برای تماشاگران جذاب باشد و به‌راحتی بتوانند با آنها ارتباط برقرار کنند. نکته دیگر اینکه پیش‌تر نمایشی با چنین کیفیتی درباره زنان و بانوان در سطح کشور اجرا نشده بود و «جهان‌بانو» به نوعی این خلأ را پرکرده‌است.
تجربه اجرای نمایش‌های میدانی زیادی را در کارنامه دارید. «جهان‌بانو» چه تفاوتی با آثار قبلی دارد؟
هر نمایش ویژگی‌های خود را دارد و سعی ما همواره این بوده که روبه‌جلو حرکت کنیم و اتفاقات جذاب‌تری را رقم بزنیم. اگر بخواهیم تماشاگر و مخاطب ایرانی را جذب نمایش‌ها، فیلم‌ها و سریال‌ها کنیم، راهی جز ایجاد جذابیت نداریم تا بتوانیم محتوای مورد نظر را به آنها ارائه دهیم. به‌نظرم مهم‌ترین تفاوت «جهان‌بانو» با سایر نمایش‌ها پروداکشن سنگین آن است.
پرداختن به زنان در قالب آثار نمایشی بیش از گذشته احساس می‌شود. آیا در آینده باز هم نمایش‌هایی از این دست که با محوریت زنان باشد اجرا خواهد شد؟
اگر تا به امروز در حوزه زنان و بانوان اتفاق خاصی رقم‌نخورده به‌دلیل کم‌کاری ارگان‌ها و نهادها بوده و امیدوارم همه کمک کنند که نه‌فقط در حوزه زنان بلکه در حوزه‌های مختلف فرهنگ و هنر کارهای این‌چنینی تولید شود. باید فرهنگ و هنر دغدغه اصلی جامعه شود، چرا که برای رسیدن به موفقیت چاره‌ای نداریم جز اینکه فرهنگسازی کنیم. امیدوارم از این به بعد آثار فاخر فرهنگی‌هنری بیشتری به‌ویژه با موضوع بانوان تولید شود.
به نظر شما سازمان‌های دولتی چگونه می‌توانند به فرهنگ کمک کنند؟
متأسفانه برخی ارگان‌ها دغدغه کار فرهنگی خوب و تأثیرگذار ندارند. اگر این دغدغه وجود داشت، الان ده‌ها کار مثل «جهان‌بانو» باید همزمان در کل کشور اجرا می‌شد. اما چون این احساس نیاز نیست، بودجه‌های فرهنگی به‌درستی مورد استفاده قرار نمی‌گیرند. مسئولان باید نیازسنجی کنند. دنیا به این سمت در حال حرکت است و کشوری مثل آمریکا فهمیده‌است که با هالیوود چگونه ذهن مخاطب را تحت‌تأثیر قرار دهد، اما برخی مسئولان ما گویی با فرهنگ و هنر بیگانه هستند.
در همینه زمینه :
