ضعیف‌کشی در کافا

بهروز رسایلی

برنده می‌شویم، اما لذت نمی‌بریم؛ این چکیده کل آن چیزی است که در 2بازی گروهی تورنمنت کافا در قرقیزستان رخ داد. تیم ملی ایران در مسابقه اول با نتیجه 6بر یک از سد افغانستان گذشت و در بازی دوم با حساب 5بر یک بر میزبان غلبه کرد. بدیهی است که وقتی شما با چنین تیم‌های ضعیفی مواجه هستید و چنین بردهای قاطعی به‌دست می‌آورید، این تورنمنت چندان نمی‌تواند برایتان مفید باشد. یک اصل بدیهی در فوتبال این است که باید با تیم‌های قوی‌تر از خودت بازی کنی تا بهتر و بهتر شوی. رویارویی با رقبای خیلی ضعیف، تنها باعث ضعف تیم خواهد شد. تراژدی بیشکک اما از این هم آزاردهنده‌تر است.

   اینها قوی بودند؟ واقعا؟
در مورد کیفیت رقبای ایران در تورنمنت کافا حرف و حدیث‌های زیادی وجود دارد. یک ادعای مهم این بود که افغانستان با تیم دومش وارد این بازی‌ها شده که البته برخی شواهد، آن را تأیید می‌کند. در عین حال در ترکیب قرقیزستان هم بازیکنان جوانی را دیدیم که بعضا نخستین مسابقه ملی خود را برگزار می‌کردند. با وجود این، کادرفنی تیم ملی و شماری از بازیکنان عقیده دیگری دارند. امیر قلعه‌نویی پس از بازی دوم ایران گفت: «می‌گویند قرقیزستان ضعیف است، اما اینطور نیست.» مهدی طارمی هم که به لطف 2هت‌تریک در مرحله گروهی شمار گل‌های ملی‌اش را به عدد 36رساند، گفته: «در آینده از قرقیزستان چیزهای بیشتری خواهیم شنید.» عجیب است که طارمی زمانی بازی دوستانه با الجزایر را برنمی‌تابید و آنطور بی‌پروا به کادرفنی پیشین تیم ملی یورش می‌برد، حالا رویارویی با افغانستان و قرقیزستان هم نظرش را جلب می‌کند. ادعای قلعه‌نویی را نیز زیاد نباید جدی گرفت. او به‌عنوان سرمربی لیگی هم عادت داشت هر زمان تیمی در رده‌های پایین جدول را می‌برد، پس از پایان مسابقه می‌گفت: «تعجب می‌کنم این تیم با این کیفیت چرا اینجای جدول است!»

  اعداد و ارقام عجیب
ممکن است در مورد کیفیت رقبای ایران در کافا اختلاف‌نظرهایی وجود داشته باشد، اما یک راه پایان دادن به این وضعیت، سرکشی به معتبرترین مرجع ارزشگذاری بازیکنان در جهان فوتبال یعنی ترانسفرمارکت است. این سایت می‌گوید ارزش کل تیمی که از ایران راهی مسابقات کافا شده، 55.6میلیون یورو است. این عدد را مقایسه کنید با قرقیزستان که فقط 6.75میلیون یورو می‌ارزد و البته افغانستان که تمامی بازیکنانش در این تورنمنت روی هم فقط 770هزار یورو ارزش دارند! گران‌ترین بازیکن تیم ملی ایران مهدی طارمی است که با درنظر گرفتن افت اخیر قیمتش، 18میلیون یورو می‌ارزد. تنها همین یک نفر دو و نیم برابر قرقیزستان و 23برابر تیم ملی افغانستان ارزش دارد! حالا شما هی مصاحبه کنید و از قدرت پنهان رقبا سخن بگویید!

  جای خالی جوانان
تیم ملی ایران در حالی در کافا ضعیف‌کشی کرد که حداقل می‌شد در این تورنمنت به جوانان میدان داد و آنها را محک زد. با وجود این وقتی کادر فنی تیم ملی هنوز نمی‌تواند حتی از کنار اسم‌هایی مثل احسان حاج‌صفی و وحید امیری بگذرد، روشن است که آقایان اهداف بلندمدت ندارند. آنها صرفا می‌خواهند رزومه‌ای بسازند که سال‌ها بعد با استناد به آن بگویند ما فلان‌قدر بازی کردیم و فلان تعداد گل زدیم. همین!

فقط یک سال جوان‌تر از جام‌جهانی
ایران مسن‌ترین تیم کافا را دارد؛ وعده جوان‌گرایی قلعه‌نویی به کجا رسید؟
امیر قلعه‌نویی در نخستین نشست خبری خود به‌عنوان سرمربی تیم ملی از بالا بودن میانگین سنی این مجموعه انتقاد کرد و گفت تیم باید جوان شود. در این بخش از سخنان امیر آمده بود: «باید جوان‌های خوب لیگ را ببینیم. متأسفانه تیم ملی ما بالاترین میانگین سنی را در جام‌جهانی داشت. از همه مهم‌تر اینکه لیگ ما هم لیگ پیری است.» تیم ملی ایران در جام‌جهانی از میانگین سنی 28.9برخوردار بود و با توجه به تأکید قلعه‌نویی، انتظار داشتیم تحول عمیق در تیم شروع شود. این اتفاق در 2بازی دوستانه فروردین رخ نداد و زمانی که مقرر شد تیم ملی با وجود همه انتقادها در تورنمنت کافا شرکت کند، امیدوار بودیم لااقل آنجا دور به جوان‌ها برسد که باز هم اینطور نشد.
آمار منتشر شده نشان می‌دهد بین 7تیم حاضر در رقابت‌های کافا، میانگین سنی ایران از همه بالاتر است. تیم ملی معدل سنی 27.9سال را دارد که تقریبا همان 28سال می‌شود. عمان با میانگین سنی 27.4سال پس از ایران قرار دارد، ترکمنستان هم با 26.8سال تیم سوم است. قرقیزستان و ازبکستان به‌ترتیب با میانگین 26.4و 25.4سال در رده‌های بعدی ایستاده‌اند و تاجیکستان و افغانستان هم با میانگین 24.1سال جوان‌‎ترین تیم‌های‌ تورنمنت را دارند.  این  یعنی ایران نسبت به جام‌جهانی فقط یک سال جوان‌تر شده و  حتی در تورنمنت کافا هم از همه مسن‌تر است. حالا با  این شتاب هم لازم نبود جوانگرایی کنید امیرخان!

23سال بعد
تیم ملی پس از بیش از 2دهه در 5بازی پیاپی گل خورد
پاشنه آشیل تیم ملی ایران در تورنمنت کافا، خط دفاعی ضعیف و تور لرزان دروازه بوده است؛ آنچه باعث شد شاگردان امیر قلعه‌‎نویی دست به یک کار غیر ممکن بزنند و در برابر افغانستان و قرقیزستان هم گل بخورند! این نقطه‌ضعف چنان به چشم آمده و توجهات را جلب کرده که شخص سرمربی تیم ملی هم در نشست خبری پس از پایان مسابقه به آن اشاره کرد. امیر گفت: «اینکه در هر بازی گل می‌خوریم اتفاق بدی است که باید دلایل آن بررسی شود و حتما این کار را خواهیم کرد.» تیم ملی در هیچ‌یک از 4بازی‌اش در دوران سرمربیگری امیر قلعه‌نویی موفق به ثبت کلین‌شیت نشده. ایران در 2بازی دوستانه فروردین از روسیه و کنیا گل خورد و فعلا هم در کافا مقابل افغانستان و قرقیزستان مغلوب شده است. این سریال اما از پیش از حضور امیر روی نیمکت تیم ملی شروع شد؛ جایی که ایران هشتم آذر سال گذشته در آخرین بازی خود در مرحله گروهی جام‌جهانی2022 قطر با تنها گل پولیسیچ به آمریکا باخت.
حالا 5مسابقه پی‌درپی است که تیم ملی گل می‌خورد و این، اتفاقی بسیار نادر در تاریخ فوتبال کشور به‌شمار می‌آید؛ آنقدر کم‌نظیر که برای پیدا کردن آخرین مرتبه آن باید 23سال عقب برویم. دفعه قبلی که تیم ملی در 5بازی پشت سر هم گل خورد، هدایت این مجموعه را جلال طالبی برعهده داشت. ایران ابتدا در جام ال‌جی با مصر به تساوی یک‌-یک دست‌یافت، در ادامه در همین مسابقات با حساب 3بر یک بر مقدونیه‌شمالی غلبه کرد. پس از آن تیم ملی در یک بازی دوستانه با نتیجه 2بر یک در برابر گرجستان پیروز شد که گل مشهور پژمان جمشیدی در مسابقات ملی در همین دیدار به ثمر رسید! در بازی چهارم، ایران یکی از سنگین‌ترین شکست‌های تاریخش را تجربه کرد و در یک مسابقه دوستانه 5بریک به اتریش باخت و بازی پنجم را هم باز در قالب دیداری تدارکاتی 2بریک از قطر برد. حالا این رکورد منفی بعد از 23سال تکرار شده و دروازه تیم ملی در 5بازی پیاپی باز شده است. حالا اگر تیم قلعه‌نویی در فینال کافا از ازبکستان هم گل بخورد، رکورد مزبور بدتر خواهد شد.