دستاوردهای هسته‌ای در یک نمایشگاه

عمادالدین قاسمی‌پناه-روزنامه‌نگار

رهبر معظم انقلاب روز گذشته پس از بازدید از نمایشگاه دستاوردهای هسته‌ای، این نمایشگاه را عالی، خشنودکننده و بشارت‌بخش خواندند و بر آشنا کردن مردم با ابعاد گوناگون و تأثیرات این پیشرفت‌ها در زندگی ملت تأکید کردند. آنچه در این نمایشگاه عرضه شده، دستاوردهایی است که به‌طور مستقیم و غیرمستقیم بر زندگی مردم تأثیر می‌گذارد. مقام‌ معظم رهبری در جریان بازدید از این نمایشگاه با تأکید بر ضرورت «سرریز دانش هسته‌ای» در بخش‌های مختلف زندگی ادامه دادند: «خوشبختانه این کار در حال انجام است و من نیز تأکید و اصرار دارم که زندگی مردم، از پیشرفت‌های علمی صنعت هسته‌ای برخوردار شود». در این نمایشگاه مهم‌ترین دستاوردهای متخصصان دانش هسته‌ای در بخش‌های مربوط به زندگی مردم به‌ویژه در حوزه‌های «پزشکی»، «دارویی»، «صنعتی» و «کشاورزی و غذایی»به نمایش در آمد.

یک ایزوتوپ برای همه‌‌چیز

«ایزوتوپ تلوریوم ۱۳۰» یکی از دستاوردهای دانشمندان جوان صنعت هسته‌ای است که با طراحی و ساخت و راه‌اندازی زنجیره مربعی از۲۰ماشین سانتریفیوژ به‌دست آمده است. این ایزوتوپ در حوزه پزشکی، داروسازی، بخش‌های صنعتی، زمین شناسی، کشاورزی و علوم هسته‌ای کاربرد فراوانی دارد.

ابزارسازی


طراحی و ساخت سامانه‌های ابزار دقیق هسته‌ای یا «رادیو متریک» و«چشمه‌های صنعتی» به‌منظور کنترل کیفی، تعیین سطح مواد در داخل مخازن، چگالی‌سنجی، رطوبت‌سنجی و ضخامت‌سنجی که در صنایع مختلف کاربرد دارند. توانمندی در این حوزه باعث صرفه‌جویی در مصرف ارز می‌شود.

فناوری جلوگیری از خونریزی

پـــودر «همــواِستاپ» یا «بندآورنده‌خون» یکی دیگر از دستاوردهای دانش هسته‌ای در حوزه پزشکی است. با همت دانشمندان کشورمان، اکنون ایران در زمره ۵کشور دارای دانش فنی ساخت این محصول پزشکی است که در جراحی‌ها برای جلوگیری از خونریزی کاربرد بالایی دارد.

کاربردهای فناوری پلاسما

استفاده از فناوری پلاسما یکی دیگر از دستاوردهای صنعت هسته‌ای است که در نمایشگاه ارائه شده بود. فناوری پلاسما در تصفیه شیرابه‌های پسماندهای دارویی و پسماندهای بیمارستانی و همچنین در تبدیل نفت سنگین به نفت سبک و در درمان انواع سرطان کاربرد دارد. از فناوری پلاسما برای درمان زخم‌های مزمن نیز استفاده می‌شود.

نیروگاه‌هایی در جنوب و شمال

ساخت نیروگاه‌های قدرت در سواحل جنوبی و شمالی کشور، ساخت نیروگاه‌های کوچک و بومی و ساخت مجتمع‌های آب‌شیرین‌کن در بوشهر از دستاوردهای دانش هسته‌ای در حوزه انرژی و آب است که در این نمایشگاه، توضیحات آن داده شد.آب‌شیرین‌کن‌ها در کشور ما که از کم‌آبی رنج می‌برد بسیار حیاتی محسوب می‌شوند.

جلوگیری از خام فروشی

تولید ترکیبات دوتریوم با فرآوری آب سنگین و جلوگیری از خام فروشی آن، یکی دیگر از دستاوردهای دانش هسته‌ای است که در نمایشگاه ارائه شد. از ترکیبات دوتریوم محصولات مختلفی با کاربرد در حوزه‌های الکترونیک و سلامت به‌دست می‌آید.  این دستاوردها ظرفیت صادرات به کشورهای دیگر را هم دارند.

 کشاورزی  و امنیت غذایی

امنیت غذایی و کشاورزی، دیگر حوزه‌ای است که دانش هسته‌ای در آن نقش بسزایی دارد و در نمایشگاه دستاوردهای آن ارائه شده بود. در این حوزه، دانش هسته‌ای در 3بخش «پلاسما، زیستی و پرتودهی» به کمک کشاورزی و امنیت غذایی آمده است. مقابله با آفات و آفت‌زدایی مهم‌ترین خدمات دانش هسته‌ای در این بخش است.

بومی‌سازی‌ صفر تا صد

از دیگر دستاوردها در حوزه دانش هسته‌ای، بومی‌سازی‌ قطعات و تجهیزات از معدن تا نیروگاه است. چرخه سوخت هسته‌ای یعنی مراحل اکتشاف، استخراج، تولید کیک زرد، فرآوری اورانیوم، غنی‌سازی،  میله و مجتمع سوخت، مدیریت سوخت هسته‌ای و مدیریت پسماندهای رآکتور همگی با دانش بومی هسته‌ای انجام می‌شود.

شتاب‌دهنده الکترواستاتیک

استفاده از دانش هسته‌ای در بخش صنعت و حفاظت از محیط‌زیست، از دیگر دستاوردهای این فناوری با ارزش بومی است. طراحی و ساخت سامانه شتاب‌دهنده «الکترواستاتیک الکترون» برای تصفیه پساب‌های صنعتی و قابل استفاده در صنایع تولید لاستیک و صنایع پلیمری موجب تحول اساسی در این بخش‌ها شده است.

اکتشاف در عمق زمین

استفاده از دانش هسته‌ای در بخش معدن و نفت و پتروشیمی و استفاده از آن در کشف معادن اورانیوم و کشف چاه‌های نفت با استفاده از ژئوفیزیک هوابرد یکی از دستاوردهای علمی مهم است که در نمایشگاه ارائه شد. کشورمان قادر است با استفاده از ژئوفیزیک هوابرد تا عمق ۱۵ هزار متری زمین، معادن مختلف و چاه‌های نفت را شناسایی کند.