گزارش
حواشی مهم‌ترین امتحان نهایی
امتحانات نهایی امسال به‌دلیل تأثیر قطعی معدل بر کنکور اهمیت بیشتری دارد و همین، حاشیه‌های آن را افزایش داده است
گروه جامعه
آزمون امتحانات نهایی 1402برای ۹۱۰هزار و ۱۶۵داوطلب از دیروز با درس دینی آغاز شد؛ آزمونی که امسال به‌دلیل تأثیر قطعی معدل از اهمیت زیادی برخوردار است و همزمان با امتحانات نهایی دوازدهمی‌ها، ترمیم معدل برای فارغ‌التحصیلان سال‌های گذشته را هم دارد؛ فارغ‌التحصیلانی که مدت‌هاست به‌دلیل تأثیر 40درصدی امتحانات نهایی در کنکور نگرانی‌شان را از انتشار سؤالات و تقلب در آزمون، مطرح کرده‌‌اند که البته بی‌دلیل هم نبود.
صبح دیروز و پس از برگزاری آزمون، تعدادی از داوطلبان در شهرهای مختلف در تماس با همشهری ادعاهایی را درباره تقلب در جلسه امتحان مطرح کردند ازجمله اینکه سؤالات امتحانی چنددقیقه بعد از توزیع برگه‌ها به فضای مجازی راه یافت! البته خود آموزش و پرورش پیش از این اعلام کرده بود که ساعت ۸:۳۰سؤالات منتشر می‌شود تا بازار افراد سودجو به‌هم بریزد. محسن زارعی، رئیس مرکز ارزشیابی و تضمین کیفیت وزارت آموزش و پرورش دیروز پس از برگزاری امتحان نهایی دینی و انتشار سؤالات در فضای مجازی، با بیان اینکه درباره به صفر رساندن انتشار سؤالات امتحانات نهایی ادعایی ندارند، گفت: «سؤالات توسط ابزارهای مختلف مانند خودکار، عینک، دکمه و... تصویربرداری و ارسال می‌شود و می‌گویند افشا شده؛ درحالی‌که معنای افشا قبل از حضور دانش‌آموز در سر جلسه امتحان است که به هیچ عنوان این امر، شدنی نیست. برای امتحانات نهایی امسال هم تدابیر لازم از دوربین مداربسته تا سیگنال‌یاب درنظر گرفته شده تا کسی در داخل جلسه آزمون نتواند پاسخها را دریافت کند. البته مدیریت فضای مجازی دست ما نیست و ممکن است کانال‌های سودجو و افرادی با سوءنیت در حوزه‌ها حضور داشته باشند و با هر ابزاری که قابل کشف هم نباشد عکسی بگیرند و منتشر کنند.»
این در حالی است که چندی پیش دیده‌بان شفافیت و عدالت در نامه‌ای به رئیس‌جمهور و رئیس مجلس نسبت به سونامی تقلب هشدار داده و عنوان کرده بود این مسئله می‌تواند به فروریختن اخلاق در میان نوجوانان منجر شود. در بخشی از این نامه تأکید شده بود: با تأثیر قطعی معدل در پذیرش دانشگاه، بی‌اخلاقی و تقلب برای داوطلبان ورود به رشته‌های پررقابت دانشگاهی امری ناگزیر خواهد شد؛ آن هم درحالی‌که به کمک ابزارهای تقلب (جاسوس‌افزارها) و به‌دلیل تعدد مراکز و تعدد روز‌های برگزاری، همچنین زمان بسیار بیشتر پاسخگویی به سؤالات تشریحی، در امتحانات نهایی بسیار عملی‌تر و ساده‌تر خواهد بود. بدین شکل ضربه بزرگی بر اخلاق جامعه دانش‌آموزی کشور وارد خواهد شد که پیامدهایی جبران‌ناپذیر برای کشور خواهد داشت.
بی‌نظمی، استرس امتحان را بیشتر می‌کند
«قرار بود ساعت 7:30دقیقه صبح در حوزه بسته شود، اما نشد. تا ساعت 8:30دقیقه هم داوطلبان را راه می‌دادند. پیش خودم می‌گفتم چرا اینقدر عجله کردم و از ساعت 4صبح خوابم نبرد. می‌توانستم همینقدر بی‌خیال و راحت 7صبح بیدار شوم، 8:30می‌رسیدم و حداقل روی صندلی خشک نمی‌شدم. برگه‌های امتحانی را هم توزیع نمی‌کردند، دقیقا تا 8:45دقیقه طول کشید که برگه‌ها پخش شد. البته بابت تأخیر در شروع، وقت اضافه درنظر گرفتند، اما چه فایده که باعث اضطراب و استرس زیادی در همه شده بود.» اینها را نازنین می‌گوید که سال دوازدهمی است و از دیروز امتحانات نهایی‌اش آغاز شده و ادامه می‌دهد: «نزدیک 2هفته است کتاب دینی از دستم نیفتاده؛ چون ضریب درس بالاست و در معدل نهایی تأثیر زیادی دارد، اما چه فایده که امروز با این میزان از استرس مواجه شدیم.»
بهنوش هم یکی از کسانی است که امسال برای ترمیم معدل در برخی آزمون‌های امتحان نهایی شرکت کرده. او هم به همشهری می‌گوید: «داوطلبان کنکور مخالف ۱۰۰درصدی تأثیر قطعی معدل بودند و یک سال است که فریاد می‌زنند، آموزش و پرورش زیرساخت لازم برای برگزاری این آزمون مهم را ندارد. در نخستین امتحان چند دقیقه بعد از شروع، سؤالات منتشر شد. زمانی که با موبایل عکس می‌گیرند و به بیرون از جلسه امتحان ارسال می‌کنند، می‌توانند پاسخ سؤالات را هم دریافت کنند. در حوزه‌ای که من امتحان دادم، نظارت‌ها کافی نبود. کجای‌این، عدالت آموزشی است؟»
او ادامه می‌دهد: «مشکل فقط همین‌ها نیست، امتحان تشریحی بود و افرادی که برگه‌ها را تصحیح می‌کنند ممکن است سلیقه‌ای نمره دهند. وقتی کیفیت آموزشی در تمام مدارس کشور یکسان نیست، قطعا این مسئله می‌تواند مشکل‌ساز شود؛ به همین دلیل معتقدم که تأثیر قطعی معدل چه یک‌درصد و چه 40درصد برای امسال نه‌تنها تقلب را افزایش می‌دهد که در حق بسیاری از دانش‌آموزانی که مدام درس خوانده‌اند هم اجحاف است.»
واکنش آموزش و پرورش به ادعای تقلب
«مراقب هستیم، افرادی که می‌خواهند پاسخ‌های سؤالات تشریحی را دریافت کنند، موفق نشوند. بر این اساس اعلام کردیم ساعت 8:30صبح خود آموزش و پرورش سؤالات را در سایت منتشر می‌کند. مسئله ما این است که کسی نتواند از داخل حوزه امتحانی پاسخی را دریافت کند.» اینها را محسن زارعی، رئیس مرکز ارزشیابی و تضمین کیفیت وزارت آموزش و پرورش درباره برخی ادعاها در مورد انتشار سؤالات آزمون نهایی درس تعلیمات دینی در فضای مجازی پس از توزیع سؤالات در حوزه‌های امتحانی می‌گوید و تأکید می‌کند: «آزمون‌ها تشریحی هستند و این خیلی کار مشکلی است که برخی بتوانند پاسخ سؤالات تشریحی را دریافت کنند. آزمون‌ها چهارگزینه‌ای نیست و بروز چنین اتفاقاتی درصد خیلی پایینی دارد، اما همین درصد پایین و اینکه افرادی بخواهند پاسخها را دریافت کنند برای ما مسئله است و نباید صورت بگیرد.»
او همچنین درباره نظارت بر واردنشدن وسایل ارتباطی به حوزه‌ها هم توضیح می‌دهد: «در مرحله اول همراه داشتن وسایل ارتباطی از طریق دستگاه‌های سیگنال‌یاب، تلفن همراه و تبادل پیام از طریق موبایل قابل کشف است؛ ضمن آنکه مراقبان آموزش‌دیده هستند و رفتارهای غیرطبیعی را تشخیص می‌دهند. همچنین بعد از آزمون افراد را براساس سوابق و نمرات سایر دروس چک و برگه افراد مشکوک را با دقت بیشتری بررسی می‌کنیم. اجازه نمی‌دهیم کسی از طریق تقلب و از راه غیرمشروع و غیرمتعارف به سؤالات دسترسی داشته باشد و نمره‌ای بگیرد.»
این مسئول همچنین درباره ادعای برخی داوطلبان از نبود دستگاه‌های سیگنال‌یاب در حوزه‌های امتحانی هم می‌گوید: «برخی حوزه‌های امتحانی در استان‌ها دستگاه‌های سیگنال‌یاب خریداری کرده بودند، اما هنوز دستگاه به دستشان نرسیده بود. ما توصیه کردیم تا زمانی که محقق نشده، حوزه‌های همجوار، آنها را پوشش دهند. کانالی را هم در شاد راه‌اندازی کردیم تا هرگونه مشکل و موردی مشاهده کردند به ما گزارش دهند. علاوه بر این به شرکت‌کنندگان گفتیم اگر شرایط امتحانات مطلوب نبود از نور و تهویه گرفته تا فضای کلاس و... اعلام کنند تا در اسرع‌وقت بررسی و به حوزه‌ها اعلام کنیم که برطرف شود. اجازه نمی‌دهیم مشکل ادامه پیدا کند.»
