لزوم توسعه دانشگاه‌های کارآفرین در اصفهان

محمد منزه| روزنامه‌نگار:


دانشگاه‌ها در هر جامعه زمینه‌ساز توسعه اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی هستند و با ارائه خدمات آموزشی و پژوهشی سهم عمده‌ای در پرورش نیروی کار متخصص و ایجاد سرمایه انسانی دارند. می‌توان فراهم کردن سرمایه انسانی و پژوهش‌های بنیادی و کاربردی را از پیش‌نیازهای دستیابی به توسعه صنعتی معرفی کرد که در هر دو مورد، دانشگاه‌ها نقش مهمی ایفا می‌کنند. چون دستیابی به پیشرفت صنعت، به پیشرفت و دستیابی به تکنولوژی برتر نیاز است، دانشگاه و صنعت دو رکن اساسی هر اقتصادی هستند و همکاری آن‌ها شرط لازم برای موفقیت و شتاب بخشیدن به فرایند توسعه، به‌ویژه توسعه پایدار است.

ارتباط مطلوب میان دانشگاه و صنعت برای توسعه اقتصادی و موفقیت برنامه‌های آینده جامعه ضرورتی انکار‌ناپذیر است. دانشگاه محل پرورش نیروی انسانی علمی و متخصص و صنعت نیز جایگاهی برای تجربه‌آموزی و تمرین عملی آموزه‌های دانشگاهی است که برای ادامه حیات به پژوهش و نوآوری نیاز دارد. همکاری صنعت و دانشگاه گام مؤثری در پاسخ به این نیاز است که در آن دستیابی به رشد و توسعه امکان‌پذیر می‌شود. لازمه رشد اقتصادی، توسعه مراکز تولید دانش، فناوری و مهارت‌های فنی است که مهم‌ترین آن‌ها دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی هستند که باید به‌عنوان رکن اساسی در توسعه همه‌جانبه کشور از هر نظر حمایت شوند تا وظیفه خود را در تربیت نیروی انسانی خلاق و نوآور اجرا کنند.بزرگ‌ترین سرمایه یک بنگاه اقتصادی زمین و ماشین‌آلات نیست بلکه نیروهای متفکر و خلاق آنان است. دانشگاه‌ها مراکز پرورش کارآفرینان است که باید کارآفرین باشند. زیرا معرف مشاغل جدید و نوآور هستند. شرکت‌های صنعتی که با یک دانشگاه کارآفرین ارتباط داشته باشند، از مزایای فناوری آن بهره‌ می‌برند و بدین لحاظ، فرایندهای علمی و صنعتی دانشگاه‌ها جهت می‌یابد. در کشورهای پیشرفته، اهمیت کارآفرینی فقط به دلیل ایجاد شغل نیست. بلکه فعالیت‌های اقتصادی کوچکی که در این کشورها به وجود آمده و رشد کرده‌اند، توانسته‌اند سهم عمده فناوری به‌روز و در نتیجه سهم بزرگی از ثروت و درآمد را به دست آورند؛ بنابراین کارآفرینی فقط ایجاد اشتغال نیست که به هر قیمت به دست آید. از آثار مهم کارآفرینی، افزایش نوآوری، ارتقای سطح فناوری، افزایش تعداد ثبت اختراعات و ابداعات، ایجاد اشتغال مولد در بنگاه‌های کوچک و متوسط و بهبود توزیع درآمد در جامعه است که در نتیجه می‌تواند به افزایش ثروت ملی بینجامد. 

چگونه می‌توان کارآفرینان را در جامعه پرورش داد؟ آیا وظیفه اصلی دانشگاه، تربیت نیروی انسانی کارآمد و کارآفرین برای فعالیت‌های دارای ارزش افزوده بالاست؟ در پاسخ، وظیفه نظام آموزشی به‌ویژه دانشگاه‌ها در هر جامعه پرورش کارآفرینان است. به گفته مسئولی در دانشگاه اصفهان، این دانشگاه توانسته است در چند سال گذشته از میان 14 هزار دانشجو، زمینه اشتغال 35درصد از آنان را بعد از فارغ‌التحصیلی فراهم کند. این دانشگاه همچنین توانسته است زمینه ایجاد کارآفرینی و فضای کارآفرینی را برای بیش از 100 نفر از فارغ‌التحصیلان را فراهم کند. 

با وجود این اقدامات در این دانشگاه و دانشگاه‌های دیگر، هنوز این مراکز با دانشگاه‌های نسل سوم یا دانشگاه‌های کارآفرین فاصله دارند. حال باید دید دانشگاه اصفهان و هم‌چنین دانشگاه صنعتی اصفهان به‌ عنوان دو دانشگاه بزرگ در استان به همراه مرکز آموزش عالی دیگر تا چه میزان می‌توانند برای 370 هزار دانشجوی فارغ‌التحصیل شغل ایجاد کنند و آنان را به مسیر کارآفرینی سوق دهند تا به نسل سوم دانشگاه‌ها نزدیک شوند؟ این نهادهای علمی باید برنامه‌های آموزشی را طوری تنظیم کنند که زمینه ایجاد خلاقیت و نوآوری در دانشجویان و دانش‌آموختگان فراهم شود. دانشگاه‌ها باید به نهادها و مراکز تربیت کارآفرین تبدیل شوند و از راه یادگیری مهارت‌های کارآفرینانه در توسعه ملی، منطقه‌ای و حتی جهانی رقابت کنند.