جوان‌سازی جمعیت در گرو باروری و غربالگری

محمد ترکاشوند*

باید دقت داشته باشیم که رشد سالمندی با افزایش باروری و وضعیت جمعیتی کشور ارتباطی تنگاتنگ دارد. وضعیت جمعیتی ما چنین بود که در یک دوره، رشد باروری بالایی در کشور داشتیم. بعد از آن دوره، با کاهش باروری روبه‌رو بوده‌ایم؛ نه کاهش جمعیت؛ دوره‌ای که در نتیجه آن جمعیتی معروف به دهه شصتی‌ها در حدود 18میلیون نفر متولد شدند؛ جمعیتی که توانستیم آنها را حفظ کنیم و واضح است که از حدود سال1420 به گروه‌های سالمندی می‌پیوندند؛ بنابراین لازم است چاره‌ای تدبیر شود تا ضمن افزایش نرخ باروری و رشد جمعیت از فربه شدن هرم سنی در قسمت سالمندی جلوگیری شود؛ چراکه ساختار جمعیتی کشور دچار اختلال‌های جبران‌ناپذیری می‌شود؛ اختلال و پیامدهایی مانند ناتوانی ناشی از افول سلامت جمعیت در میان گروه سنی سالمند، افزایش هزینه‌های درمان و نگهداری گروه‌های سالمند غیرفعال و تحلیل نظام سلامت جامعه که باید در برنامه‌ریزی‌های خرد و کلان کشور مبنا قرار گیرد. از سوی دیگر باید از شیوه‌ها و سیاست‌های تشویقی سایر کشورها الگو و ایده گرفت؛ الگو و ایده‌هایی که نکات مهمی را دربردارند؛ ازجمله اینکه سرمایه‌گذاری مادی و معنوی روی جوان‌سازی جمعیت باید به‌نحوی باشد که پویایی آن را نیز تضمین کند؛ به‌عنوان مثال توجه روی باروری خوب و مطلوب است، اما نباید ما را از اهمیت گروه سنی نوجوان و جوان که قرار است در آینده، در گروه سنی سالمند نقش‌آفرینی کند، غافل کند؛ چراکه جمعیت سالمند اگر در دوره جوانی مورد توجه دولت‌ها و سیاستگذاران آن نبوده باشند، این بدان معناست که از سلامت جسمی، اجتماعی و خانوادگی کمتری برخوردار می‌شوند و در نتیجه هزینه‌های افزون‌تری را نیز به جامعه و کشور تحمیل خواهند کرد. پس در اینجا یک بحث خود 60ساله‌ها و گروه‌های سنی بالاتر هستند و طرف دیگر قضیه هم اینکه جمعیت و باروری را به‌گونه‌ای رشد دهیم که موالید امروز و سال‌های بعد، در سال‌های سالمندی دهه شصتی‌ها بتوانند وارد عرصه تولید، کار و حمایت از سالمندها شوند. باید روی این قسمت هم کار کنیم و در کنارش سالمندی فعال هم داشته باشیم تا سالمندان ما، بتوانند خودشان از خودشان مراقبت کنند و زندگی خوبی داشته باشند که لازمه‌اش تمرکز روی سبک زندگی جوانی و میانسالی آنهاست. در این صورت وقتی این گروه پیر شوند، زندگی خوبی خواهند داشت و به دولت کمترین نیاز را دارند؛ به‌عبارتی ساده‌تر، کیفیت زندگی و سلامت سالمند، مسیر زندگی او را می‌سازد. باید درک کنیم که عمده بیماری‌هایی که در دوره سالمندی بروز می‌کنند، درمان ندارند؛ مانند اغلب سرطان‌ها، دیابت و فشار خون و... و فقط نیاز به مراقبت و صرف هزینه دارند؛ بنابراین بهترین راه درمان آنها جلوگیری از ابتلا و پیشگیری است. برای مبتلا نشدن و پیشگیری هم فرد باید یک عمر از سبک زندگی سالم پیروی کند. پس آنچه کیفیت سلامت سالمند را می‌سازد، زندگی سال‌های پیشین او در دوره جوانی است؛ اینکه از 30 تا 60سالگی چه کرده، تعیین‌کننده آن است که از 60سالگی به بعد چه خواهد کرد.