کشمکش بودجه و اجرا

هر پروژه بزرگ و کوچک شهری با موانع گوناگونی در مراحل طراحی، اجرا و پس از آن روبه‌روست و از این نظر تفاوت چندانی میان شهر‌های کشور‌های توسعه‌یافته با دیگر کشور‌های جهان نیست. تنها چیزی که می‌تواند کارآمدی طرح‌ها را افزایش دهد، مطالعات گسترده پیش از اجرا و استفاده از دستاورد‌های علمی و فناورانه در هنگام اجرای پروژه‌هاست. گاهی معایب و فواید یک پروژه پیش از آغاز یا در میانه کار مشخص می‌شود و باید راه‌حلی پیدا کرد. چند نمونه از این پروژه‌ها در نقاط مختلف جهان را مرور می‌کنیم.

توقف پروژه‌ها به‌دلیل بی‌پولی
شهر سنترولینگتون کانادا بازسازی یک پل 100 ساله روی رودخانه ایرواین را لغو کرد. این پل درسال 1922ساخته شده و در سال 2018به‌دلیل فرسودگی زیاد بسته شده بود. شهرداری این شهر 28هزار نفری فراخوانی برای ترمیم پل منتشر کرد. فقط یک متقاضی پیدا شد که هزینه پیشنهادی آن هم بیشتر از بودجه تعیین شده بود؛  بنابراین شورای شهر طرح بازسازی این پل قدیمی را کلا کنار گذاشت. در شهر 140هزار نفری گوئلف که آن هم در ایالت اونتاریوی کانادا قرار دارد پروژه ساخت مرکز تفریحی لغو شد. شهرداری برای این پروژه 80میلیون دلار بودجه درنظر گرفت اما حداقل هزینه‌ای که پیمانکاران اعلام کردند 120میلیون دلار بود. «کام گوتری» شهرداری گوئلف که ریاست انجمن شهرداران اونتاریو را برعهده دارد اظهار کرده است که شهرداری‌های دیگر این ایالت نیز به‌دلیل مشکلات مالی تعدادی از پروژه‌ها را لغو کرده‌اند و چشم به کمک‌های دولت مرکزی برای تامین هزینه‌ها دارند. گروهی هم منتظر هستند که مشکلات مالی کاهش پیدا کند و پیمانکاران دوباره علاقه‌مند به پروژه‌های شهری شوند.

سالن نمایش در پارک تاریخی
مدیریت شهری سئول اعلام کرد که قصد دارد دومین مرکز هنرهای نمایشی سجونگ را در نزدیکی سواحل رودخانه هان،  بسازد. این طرح شامل ساخت یک سالن تئاتر بزرگ 2هزار نفری و یک سالن تئاتر کوچک 400نفری به همراه سایر امکانات تا سال 2026است. شهردار سئول در جریان سفر خود به آلمان گفت که سالن کنسرت جدید از «الب ‌فیلا رمونی» که یک سالن کنسرت واقع در سواحل رودخانه الب در هامبورگ است، الهام گرفته شده است. اما  محلی که برای ساخت سالن کنسرت جدید انتخاب شده یک پارک است که جزو فضای عمومی شهر به‌حساب می‌آید. پارک یویدو و در دوران اشغالگری ژاپنی‌ها، به‌عنوان نخستین فرودگاه سئول مورد استفاده قرار می‌گرفت. این محدوده مدتی هم به‌صورت یک میدان بزرگ آسفالت شده، در آمده بود تا اینکه سال 1999تبدیل به بوستان شد. سابقه تاریخی باعث شده برخی سیاستمداران با طرح پرهزینه سالن  مخالفت کنند.

رویای جابه‌جایی پایتخت
قبلا شهرداری جاکارتا به فکر اصلاح مشکلات این شهر مانند شلوغی معابر و ترافیک بود اما اکنون شهرداری و دولت می‌خواهند پایتخت را به جای دیگری منتقل کنند. منطقه‌ای در جزیره بورنئو انتخاب شده و شهری به نام «نوسانترا» در آن بنا می‌شود. شهر جدید، دوستدار طبیعت و دارای کمترین آلودگی زیست‌محیطی خواهد بود.  طبق برنامه‌ریزی باید تا سال 2024 این شهر جدید تکمیل شود و با انتقال ادارات دولتی، بیمارستان‌ها، مراکز آموزشی و... کار خود را شروع کند. ولی هزینه این کار بزرگ چطور تامین می‌شود. کمی کمتر از یک‌پنجم هزینه اولیه توسط دولت اندونزی تامین خواهد شد. مابقی باید از سوی شرکت‌های دولتی و سرمایه‌گذاران داخلی و بین‌المللی تامین شود که به‌خودی خود آسان نخواهد بود، زیرا این یک پروژه پرریسک است که ممکن است لزوماً توسط دولت بعدی ادامه پیدا نکند. کار ساخت عقب افتاده و بحث‌هایی درباره سرمایه‌گذاری در نوسانترا به میان آمده است. زمانی که مسابقه طراحی شهر جدید در حال برگزاری بود، یک نظرسنجی نشان داد بیش از 90درصد اهالی جاکارتا مخالف جابه‌جایی هستند.

ارزیابی نادرست محیط‌زیستی
در سال 2011 خولنا، سومین شهر بزرگ بنگلادش، با کمبود آب مواجه شد. همچنین آب‌های زیرزمینی کاهش پیدا کرده و منابع آب آلوده شده بود. بعضی از منابع آب شیرین هم شور شده بودند و چاه‌های درون شهر دیگر کارایی نداشتند. دولت محلی چندین گزینه برای مقابله با این بحران داشت. اول ایجاد کارخانه آب شیرین‌کن برای تصفیه آب رودخانه‌های مجاور بود. اما چنین تاسیساتی از نظر زیست‌محیطی مضر شناخته شدند زیرا مقدار زیادی ضایعات نمکی تولید می‌کنند. گزینه دیگری که دولت محلی در اختیار داشت، اجرای کنترل‌های شدید مصرف آب برای ساکنان و مشاغل بود که از نظر سیاسی و اجتماعی ممکن نبود. دولت محلی خولنا تصمیم گرفت یک نمونه کوچک از کارخانه نمک‌زدایی را در روستای «ملاهات» در 40کیلومتری خولنا ایجاد کند و آب شیرین شده را به شهر برساند. یک مخزن آب هم ایجاد شد که آب باران را جمع‌آوری می‌کرد. این آب املاح کمی دارد. ضایعات نمک با آب باران مخلوط می‌شد تا سطح شوری آن به سطح شوری عادی رودخانه برسد و بعد در طبیعت رها می‌شد. این پروژه گران‌قیمت توجیه محیط‌زیستی داشت و بودجه آن از بانک توسعه آسیایی و آژانس همکاری بین‌المللی ژاپن(جایکا) تامین شد. تا سال 2019پروژه به پایان رسید و آب شیرین با لوله‌کشی به شهر خولنا انتقال پیدا کرد.  با این کار میزان بهره‌مندی ساکنان خولنا از آب لوله‌کشی که قبلا 32درصد بود به 65درصد رسید. تصویر زنانی که با ظرف‌های بزرگ در صف آب ایستاده‌اند در شهر کمتر شد و پروژه موفقیت‌آمیز به‌نظر می‌آمد. در سال 2018خبرگزاری الجزیره گزارش داد که ماهیگیری و کاشت برنج در روستای ملاهات به خطر افتاده زیرا آب رودخانه‌های اطراف آن به‌شدت شور شده است. با تحقیق بیشتر مشخص شد که منابع آبی منطقه ملاهات تحت‌تأثیر جریان آب رودخانه گنگ قرار دارد و سد‌سازی‌ کشور هندوستان در آن‌سوی مرز با بنگلادش، باعث کاهش توان این رودخانه‌ها شده است. در نتیجه پروژه آب‌شیرین‌کن خیلی بیشتر از چیزی که تصور می‌شد محیط‌زیست را تخریب کرده است اما دیگر نمی‌توان کارخانه آب‌شیرین‌کن را خاموش کرد.