نزدیکی ملت‌ها با وساطت کلمات

فاطمه عباسی-روزنامه نگار

موقعیت جغرافیایی و فرهنگی ایران در میان کشورهای خاورمیانه، این سرزمین را به مأمن و ممری برای مهاجران کشورهای همسایه تبدیل کرده است. به اذعان کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل UNHRC، جمهوری اسلامی ایران میزبان یکی از بزرگ‌ترین و طولانی‌ترین موقعیت‌های پناهندگی در جهان است. در حال حاضر 800هزار پناهنده در ایران زندگی می‌کنند که 20هزار نفر آنها عراقی و 780هزار نفر از ایشان افغان هستند. همچنین 2.6میلیون افغان بدون مدرک و 600هزار دارنده پاسپورت افغانستانی در کشور ایران زندگی می‌کنند که این آمار پس از تحولات افغانستان در سال 2021، بیشتر نیز شده است.
حضور مهاجران افغانستانی در ایران به‌دلیل تعلق آنها به وسعت پیکره فارسی‌زبانان از اهمیت خاصی برخوردار است، اما به‌نظر می‌رسد در برهه‌هایی از تاریخ، ورود رسانه‌ها به این پدیده همراه با ترویج نوعی دیگر بودگی و نگرانی‌های امنیتی بوده است؛ رویکردی که در سال‌های اخیر و با رشد فضای مجازی و تسهیل ارتباط‌های بینافردی، تغییری تدریجی
پیدا کرده است.
رضا امیرخانی، نویسنده ایرانی که سفرنامه جانستان کابلستان را از خاطرات نخستین سفر خانوادگی خود به افغانستان نوشته، بعد از ملاقات‌های بعدی خود با فرهیختگان افغان تصریح می‌کند: «رابطه فرهنگی این دو پاره جداشده، نمی‌گویم دو ملت، نزدیک‌تر شده و این نزدیکی فقط به واسطه کلمه است، به واسطه‌ فرهنگ که فرهنگ، خود، بالادستِ سیاست می‌نشیند.»