بودجه
مطالبه شفاف‌سازی از 59 مؤسسه فرهنگی
مؤسسه نشرآثار امامره گزارشی از هزینه‌کرد بودجه این نهاد منتشر کرد
بعد از همه انتقاداتی که در فضای مجازی و رسانه‌ای به بودجه برخی نهادهای فرهنگی وارد شد، مؤسسه حفظ و نشر آثار حضرت امام‌خمینی(ره) پیشگام شده و داوطلبانه گزارشی از وضعیت هزینه‌های این نهاد در اختیار مردم قرار داده است.
این اقدام در حالی صورت گرفته که حسن روحانی، رئیس‌جمهور هم اخیرا در یک سخنرانی با استقبال از شفافیت در بودجه گفته بود: «راجع به بودجه‌ها مردم صحبت می‌کنند و می‌گویند فلان دستگاه چرا باید اینقدر پول بگیرد. این حق مردم است. مردم دارند مقایسه می‌کنند، می‌گویند فلان دستگاه فرهنگی اینقدر میلیارد تومان بودجه برایش گذاشتید. اعتراض می‌کنند و می‌گویند چرا اینقدر زیاد؛ اهلاً و سهلاً همه‌‌چیز با مردم است».
این بحث با حذف جدول شماره17 و انتقال مؤسسات فرهنگی صاحب ردیف آن به جدول شماره7 و ذیل ردیف بودجه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نخستین گام جدی دولت دوازدهم برای اثبات اصرارش به شفاف‌سازی در بودجه سال آینده بود؛ با این اقدام رسما 59 مؤسسه فرهنگی که بر هزینه‌کرد بودجه‌های قابل توجه‌شان نظارتی نبود موظف به پاسخگویی به دولت شدند.
روحانی در این‌باره گفته بود: یک فهرست بلندبالایی بود در جدول17 بودجه که فقط پول از ما می‌گرفتند، اول سال به آنها پول می‌دادیم، یک روز هم اگر دیر می‌شد، اعتراض می‌کردند که چرا دولت پول ما را نداده و چرا دیر داده است. بعد می‌گوییم این پول را کجا صرف کردید، می‌گفتند به شما ربطی ندارد. در پی این اقدام بود که رسانه‌ها و کاربران شبکه‌های مجازی دست به قلم شدند و جمعی به مدح اقدام دولت پرداختند و جمعی دیگر ناامیدانه از لابی قوی مؤسسات مذکور برای عدم‌پاسخگویی سخن گفتند.
در این میان کاربران شبکه‌های مجازی در ابتدا سراغ مؤسسه نشر و حفظ آثار امام رفتند و از سیدحسن خمینی، رئیس مؤسسه‌اش خواستند به واسطه نزدیکی و همفکری‌اش به رئیس‌جمهور پیشگام شود و بودجه مؤسسه‌اش را شفاف‌سازی کند؛ بنابراین فرهنگستان ادب و زبان فارسی و بنیاد سعدی به ریاست غلامعلی حدادعادل، مؤسسه آموزش و پژوهشی امام خمینی و... ازجمله نهادها یا افرادی بودند که در شبکه‌های مجازی شفافیت در بودجه‌شان مورد سؤال قرار گرفت.
در کنار موجی که برای شفاف‌سازی راه افتاده است، سیدحسن خمینی به میدان آمد و از بحث شفافیت در بودجه استقبال کرد. حالا او در مقام ریاست مؤسسه حفظ و نشر آثار امام و تولیت حرم بنیانگذار جمهوری اسلامی برای شفاف‌سازی هزینه‌کرد بودجه مؤسسات فرهنگی که ردیف بودجه ویژه در اختیار دارند، پیشگام شد و نخستین گام را برای رفع ابهام از هزینه‌کرد بودجه قابل‌توجه نهادهای تحت نظارتش (آستان امام(ره)، پ‍ژوهشگاه امام و انقلاب اسلامی، مؤسسه حفظ و نشرآثار امام) برداشت.
در گزارشی که با امضای حمید انصاری، قائم‌مقام مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی(ره) روی سایت جماران منتشر شده آمده است که این گزارش در 2قسمت محل هزینه بودجه تخصیص یافته به مؤسسه حفظ و نشر آثار امام را تبیین می‌کند، بخش اول که پنجشنبه گذشته منتشر شد شامل اطلاعات و توضیحات کلی درباره ارقام بودجه مؤسسه، مأموریت‌ها و وظایف قانونی، عناوین خدمات و فعالیت‌های مؤسسه و نقد و تحلیلی درباره شبهات و ابهامات منتشره اخیر در برخی سایت‌ها و شبکه‌های اجتماعی است و بخش دوم آنکه مربوط به گزارش آماری و عملکردی بخش‌های مختلف مؤسسه و پژوهشکده و شرح تفصیلی برنامه‌ها و فعالیت‌هاست، قرار است (امروز شنبه دوم دی‌ماه) منتشر شود.
بخش اول گزارش مذکور شرح سرفصل‌های هزینه‌کرد بودجه قریب به 76.9میلیاردی مؤسسه در سال گذشته است، (بودجه این نهادها در لایحه بودجه سال آینده به 71.3میلیارد ریال کاهش یافته است). به‌نظر می‌رسد عزم یادگار امام در شفاف ساختن بودجه جدی است.
مؤسسه نشرآثار امام خمینی با شفاف‌سازی در ارائه گزارش به مردم در این باره در حالی پیشگام شده است که غلامعلی حداد عادل، رئیس فرهنگستان ادب و زبان فارسی هم برای شفاف‌سازی اعلام کرد او هم مشکلی با شفاف‌سازی ندارد و اگر لازم باشد، به مردم گزارش می‌دهد. حداد عادل به‌جز فرهنگستان ادب و زبان فارسی به‌خاطر بنیاد سعدی هم صاحب ردیف بودجه است.
اولین گام جدی دولت امید
پیش از رئیس‌جمهور چهره‌های اهل حساب و کتاب چون عادل آذر، رئیس دیوان محاسبات هم به عدم‌وجود نظارت بر هزینه‌کرد بودجه بیش از 276میلیارد تومانی نهادهای فرهنگی حاضر در جدول شماره17 لایحه بودجه انتقاد داشتند. او مؤسسات فرهنگی مذکور را به زنگوله‌های پای بودجه تشبیه کرده بود.
به همین دلیل هم امسال روحانی در زمان ارائه لایحه بودجه سال97 گلایه‌وار به نمایندگان مجلس گفت: می‌دانم برخی برای ارتقای بودجه‌هایشان به شما فشار می‌آورند و لابی می‌کنند اما من از شما می‌خواهم تسلیم این فشارها نشوید.
اشاره روحانی به رقم بودجه این جدول در سال95 بود، جدول شماره17 بودجه95 با پیشنهادی 244میلیاردتومانی از سوی دولت، به بهارستان ارائه شده بود اما مجلسی‌ها 32میلیاردتومان بر آنچه دولت درنظر گرفته بود، اضافه کردند و نهایتا بیش از 276میلیارد تومان، آن را به پاستور بازگرداندند. بعد از افزایش این رقم بود که نمایندگان در مصاحبه‌های غیررسمی‌شان از لابی‌ها و فشارهای ذینفعان این مؤسسات برای ارتقای بودجه‌شان خبر دادند.
شفافیت و در پی‌آن نظارت بر دستگاه‌های فرهنگی و اجرایی شعاری است که دولت و در رأس آن رئیس‌جمهور این روزها به‌شدت پیگیر آن است. حال باید دید اقبال نهادها و دستگاه‌های فرهنگی نسبت به این شعار دولت که به خواسته مردم در شبکه‌های مجازی هم بدل شده است، تا کجا پیش خواهد رفت. آیا دیگر چهره‌های سیاسی و اجرایی همچون یادگار امام به میدان خواهند آمد یا نه؟
ریشه انتقادات کجاست؟
داستان بودجه‌بگیران مؤسسات فرهنگی آمده در جدول بودجه، داستان قدیمی است و از اوایل انقلاب هم مستقیم در بودجه سهیم بوده‌اند اما سال به‌سال هم بر تعدادشان هم بر دریافتی‌شان از بودجه کشور اضافه شد. این مؤسسات نخستین‌بار در دولت اول اصلاحات در جدول شماره12 ساماندهی شدند و مدت‌ها هم ذیل این جدول بودند اما با افزایش شمار آنها به 59 مؤسسه جدولی ویژه برای آنها طراحی شد که به جدول وی‍ژه‌بگیران یا جدول شماره17 مشهور شد.
