گپ
جواد شمقدری در گفت‌وگو با همشهری پیشنهاد داد:
تشکیل قرارگاه فرهنگی در کنار شورای‌عالی انقلاب فرهنگی
جواد شمقدری هم سابقه فیلمسازی دارد و هم سابقه مدیریت در حوزه سینما. او به‌عنوان نخستین رئیس سازمان سینمایی کشور از سال 1388تا 1392سکان‌دار سینما بود و تلاش فراوانی را صرف تعیین قوانین سینمایی مطابق با اهداف کلی نظام کرد و به خوبی با ساختارهای فرهنگی و روندهای قانونی در این حوزه‌ها آشنایی دارد. او که در زمان مسئولیتش با شورای‌عالی انقلاب فرهنگی تعامل و قصد به تصویب رساندن سند سینما را داشته، فرد مناسبی است تا به اظهارنظر درباره میزان اثرگذاری عملی شورا در حوزه فرهنگ و مخصوصا در سینما بپردازد.
شورای‌عالی انقلاب فرهنگی در تعامل با حوزه سینما اثرگذار است و توانسته اهداف مأموریتی‌اش را در این حوزه پیگیری کند؟
جایگاه شورای‌عالی انقلاب فرهنگی این است که بتواند همین اثر را بگذارد، کمااینکه در دوره خود ما وقتی سند سینما بعد از نزدیک به 10جلسه که در دبیرخانه شورا تنظیم شد، به صحن اصلی شورا رفت ولی به‌دلیل کارشکنی بعضی اعضای شورا در آن مقطع در دست بحث و بررسی و تصویب قرار نگرفت. اگر چنین سندی براساس نیازها و اهدافی که نظام جمهوری اسلامی برای سینمای ایران دارد تنظیم و در شورا مصوب شود و به مراکزی که باید اجرا کنند ازجمله وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ابلاغ شود، قطعا می‌تواند اثرگذار باشد. همانطور که رهبری فرمودند، مشکل اینجاست که خیلی از این سندها و قوانین و آیین‌نامه‌هایی که مصوب می‌شود، بعد از ابلاغ، نظارتی نیست که اجرا می‌شوند یا نه، خصوصا که در بدنه مدیریتی بعضی دستگاه‌ها شاهد مقاومت در اجرای ابلاغیه‌ها و قوانینی هستیم که رویکردها را اصلاح می‌کند.
اشکال کار کجاست؟
در واقع اشکال دو جاست؛ یکی اینکه در خود شورا نسبت به مسائل فرهنگی، هنری و مخصوصا در بحث سینما بی‌توجهی و کم‌کاری هست و دوم اینکه حالا اگر سند یا قانون بالادستی تصویب شود، بعد از ابلاغ، دستگاه‌ها مورد بازخواست قرار نمی‌گیرند که چرا طبق آن مصوبه یا قانون، مسیر اصلاح نشده و امور در دست اجرا قرار نگرفته است. در این فرایند است که نقش شورا خیلی ضعیف می‌شود و در بعضی موارد بود و نبودش خیلی فرقی نمی‌کند.
با توجه به مشغله فراوانی که اعضای شورا دارند، چطور می‌توانند شناخت‌شان را از حوزه‌های فرهنگی بالا ببرند؟ تشکیل کمیته‌های تخصصی، دعوت از هنرمندان یا چه شیوه دیگری را پیشنهاد می‌کنید؟
این مشکل وجود دارد که اعضای شورا عملا غیراز آن دو سه ساعتی که در جلسه‌های شورا حضور دارند، در طول هفته‌ها و ماه‌ها شاید نتوانند ذهن‌شان را متمرکز کنند روی مسئولیت‌ها و مأموریت‌هایی که باید در شورای‌عالی انقلاب فرهنگی به فکرشان باشند. این اشکال وجود دارد. از طرف دیگر، ضرورت جایگاه این شورا می‌طلبد که رؤسای 3 قوه عضوش باشند یا بعضی از سازمان‌های فرهنگی هنری کشور مثل وزارت ارشاد، صداوسیما و سازمان تبلیغات باید در این شورا باشند. راهکار این است که باید در کنار، نه در زیردست، شورای‌عالی انقلاب فرهنگی یک قرارگاه فرهنگی شکل بگیرد. افرادی که در این قرارگاه مأمور می‌شوند، می‌توانند هم از اعضای شورا باشند و هم از افراد دلسوز و آشنا به حوزه فرهنگ از بیرون شورا که مثل قرارگاه عملیاتی همیشه پای کار باشند و امور را پیگیری کنند و بحث نظارت را به‌عهده بگیرند.
برپایی چنین قرارگاهی می‌تواند مؤثر باشد؟
اگر این قرارگاه به کمیته‌های زیرمجموعه شورا تنزل پیدا کند، کمااینکه ظاهرا قبلا هم بوده، باز به‌نظر من نتیجه‌ای ندارد. نهایتاً می‌شود کمیته‌هایی زیرنظر شورای‌عالی انقلاب فرهنگی یا زیرنظر دبیرخانه شورا که با توجه به مشغله اعضای شورا باز کار آنها مورد توجه قرار نمی‌گیرد. در سال 1391، ما سند سینما را بعد از ساعت‌ها کار دقیق در کمیته‌های کارشناسی تنظیم کردیم ولی وقتی به شورای‌عالی انقلاب فرهنگی آمد، آقایان فکر کردند کاغذپاره است و به آن توجه نکردند و حتی انگار دو سه نفر مسئولیت داشتند دستور جلسه را تغییر دهند و تشنج ایجاد کنند. البته این شرایطی است که آن موقع پیش آمد و ممکن است همیشه نباشد. البته تا جایی که من خبر دارم چنین فضاهایی قبلا هم بوده، هم در دوره آقای هاشمی و هم در دوره آقای روحانی. در دوره آقای روحانی که جلسات خیلی هم برگزار نمی‌شد. لذا من معتقدم راهکار این است که بخشی از اعضای شورا که وقت بیشتری دارند و حاضرند وقت بگذارند و با افرادی از بیرون شورا که دلسوز و متخصص و باتجربه باشند، یک قرارگاه فرهنگی را در کنار خود شورا تشکیل دهند. سازوکارهای قانونی‌اش را می‌شود پیدا کرد که اگر در این قرارگاه تصمیمی گرفته شد، این تصمیم با حضور رئیس‌جمهور یا رؤسای 3 قوه وجاهت قانونی پیدا کند. آن قرارگاه فرهنگی هم در فاز عملیاتی وارد شود و در واقع نقش مستقیم در اتفاقات داشته باشد و هم در حوزه نظارتی مثل یک قاضی که در قوه قضاییه به‌طور مستقل حکم می‌دهد، حکم بدهد. قرارگاه فرهنگی هم باید چنین جایگاهی پیدا کند تا بشود خروجی مطلوبی از مجموعه کلی شورای‌عالی انقلاب فرهنگی در عرصه فرهنگ و هنر کشور، چه در حوزه‌های تخصصی و چه در حوزه‌های عمومی، شاهد باشیم.
