پلی که از دل خاک بیرون آمد

«پروژه‌های عمرانی در دوره گذشته مدیریت شهری متوقف شده بودند و حتی روی برخی از این پروژه‌ها خاک ریخته شده بود اما در این دوره، مدیریت شهری آنها را از زیر خاک بیرون کشیده است. پل‌های میدان فتح نمونه همین پروژه‌هاست.» این موضوع دیروز در نشستی خبری از سوی علیرضا زاکانی شهردار تهران مطرح شد. گرچه سکاندار پایتخت از این تعبیر برای تلاش مدیریت شهری این دوره در راستای فعال‌سازی‌ پروژه‌های نیمه‌تمام استفاده کرد اما مدفون‌شدن پل‌ها در میدان فتح یک واقعیت است. بررسی فرایند اجرای پروژه شاخه غربی بزرگراه یادگار امام(ره) اصل ماجرای این موضوع را آشکار می‌کند.
در ادوار گذشته بخش‌هایی از تهران توسط کارگاه‌های عمرانی تصرف شده بودند. کارگاه‌هایی که تعداد زیادی از آنها به‌دلیل وجود معارض در پروژه یا کمبود نقدینگی فعالیتی نداشتند. وجود این کارگاه‌ها از یک سو نمای شهر را نازیبا کرده بود و از سوی دیگر سبب کم‌عرض‌شدن مسیر تردد عابران پیاده یا حتی خودروسواران شده بود. در دوره گذشته شهردار وقت دستور جمع‌آوری کارگاه‌های عمرانی غیرضروری و متوقف شده را داد. میدان هفتم تیر نمونه بارزی است که سال‌ها بخش زیادی از این معبر با ایرانیت آبی رنگ محصور شده بود و با این تصمیم کارگاه مربوط به پروژه مترو جمع‌آوری و پلازا ساخته شد. همین اقدام در میدان فتح هم انجام شد.
کارگاه عمرانی در راستای امتداد شاخه غربی بزرگراه یادگار امام(ره) از میدان شهیدان تا میدان فتح به طول 2کیلومتر ایجاد شد. به‌دلیل وجود معارضانی چون پادگان جی و سوله‌های متعلق به آموزش و پرورش، پروژه متوقف شد. همان زمان 2 پل به‌اصطلاح فنی و عمرانی در سطح صفر قرار گرفته بود تا با ایجاد مسیر بزرگراهی زیرزمینی از زیر این پل‌ها، پروژه به بهره‌برداری برسد. در این دوره مدیریت شهری تصمیم گرفت این پروژه را از میدان فتح به بلوار بهار ادامه دهد و به بزرگراه شهید بروجردی برسد و سپس با اتصال به بزرگراه آزادگان و جاده ساوه یک محور بزرگراهی غربی ایجاد کند. با این رویکرد پروژه فعال شد و خاکبرداری از روی پل‌های سطح صفر صورت گرفت.
ساخت پروژه‌های عمرانی در مناطق شهری به اشکال گوناگونی انجام می‌شود و معمولا بسیار طولانی مدت است. در مراحل مختلف کار باید ایجاد و تجهیز کارگاه، حفاری، تثبیت خاک، فونداسیون و... انجام شود. در این میان اجرای پروژه‌های ترافیکی به صورت تقاطع‌های غیر همسطح بسیار دشوار است. این پروژه‌ها به نسبت حجم ترافیک که باید از خود عبور دهند پیچیده تر طراحی می‌شوند. شبکه بزرگراهی تهران که در سال‌های گذشته ساخته شده است به شرط اتصال کامل بخش‌های مختلف آن و تکمیل حلقه‌ها بزرگراهی به کارایی کامل خودمی‌رسد. شهرداری تهران در مدیریت کنونی خود به دنبال اتصال این بخش‌های باقی‌مانده است.