چالش موشک آبی و دومینوی فیلترینگ تلگرام در جهان

عضوگیری و انجام هماهنگی‌های لازم برای حملات تروریستی توسط گروه داعش به‌ویژه در سال‌های 2015تا 2017، برنامه‌ریزی راست‌های افراطی حامی دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری سابق آمریکا برای حمله به ساختمان کنگره در سال 2021 و جولان نئونازی‌ها و ملی‌گرایان افراطی در اروپا و آمریکای لاتین در چت‌روم‌های تلگرام ازجمله دلایلی است که باعث شده تا دولت‌ها علاوه بر تشدید فشارها بر دست‌اندرکاران این پیام‌رسان برای مقابله با محتواهای خطرناک و اطلاعات نادرست، این شبکه اجتماعی را به‌دلیل مقاومت در برابر همکاری برای جلوگیری از انتشار محتوای خلاف قانون مسدود و جریمه کنند. در تازه‌ترین مورد، دادگاهی در برزیل ضمن مسدودسازی تلگرام اعلام کرده که این پیام‌رسان باید از گوگل‌پلی و اپ استور نیز حذف شود.
گفته شده، مسدودسازی تلگرام در برزیل نتیجه‌ ارائه ندادن اطلاعات کامل کاربران در 2 گروه چت نئونازی بوده است، گروهی که در تحریک حمله به مدارس برزیل نقش داشته‌اند. به‌گزارش خبرگزاری فرانسه، محتویات مرتبط با گروه‌های چت موردبحث در گوشی نوجوانی که متهم به تیراندازی در مدارس برزیل است پیدا شده است. 2 حادثه تیراندازی باعث مرگ 3 نفر و زخمی شدن ۱۳نفر شد. مقامات دولت برزیل می‌گویند: علاوه بر محتوای نازیسم، در گروه‌های مورد بحث آموزش نحوه‌ قتل، دستورالعمل ساخت بمب و ویدئوهای خشونت‌آمیز را مشاهده کرده‌اند. با این حال، 2 روز بعد از حکم اولیه، دادگاه فدرال برزیل حکم مسدود‌سازی‌ تلگرام را لغو و اعلام کرد تحقیقات درباره تأثیر استفاده از این برنامه بر اقدامات گروه‌های نئونازی و افراطی همچنان در حال انجام است. ماهنامه فارین پالسی در سال 2021در گزارشی با عنوان «آیا تلگرام به بهشت افراط‌گرایان تبدیل شده است؟» نوشته:‌ پس از حمله حامیان ترامپ به ساختمان کنگره و مسدودشدن صفحات رئیس‌جمهور سابق آمریکا در اغلب پیام‌رسان‌ها، میلیون‌ها نفر از حامیان او به تلگرام نقل مکان کردند؛‌ چیزی که «پاول دوروف» بنیانگذار تلگرام آن را بزرگ‌ترین مهاجرت دیجیتال تاریخ انسانی خواند. تلگرام با تأکید بر آزادی بیان در شرایطی از مقاومتش در برابر درخواست‌ دولت‌ها برای مقابله با اطلاعات نادرست و محتواهای‌خطرناک به‌عنوان نقطه قوت خود یاد می‌کند که این پیام‌رسان به‌دلیل عدم‌نظارت دقیق به ابزار ارتباطی مطلوب برای جنایتکاران و گروه‌های تروریستی چون القاعده، داعش، راست‌های افراطی و نئونازیست‌ها تبدیل کرده است.

مقابله با محتوای غیرقانونی از کوبا تا آلمان
واشنگتن‌پست در همین خصوص نوشت که «تلگرام از دیرباز محفلی برای تجمع گروه‌های افراطی بوده است. علاوه بر دولت برزیل که تلگرام را در مقطعی مسدود کرد، کوبا نیز در آمریکای لاتین این پیام‌رسان را مسدود نمود. جولای 2021بود که هاوانا به‌دلیل نقش تلگرام در ناآرامی‌های کوبا این پیام‌رسان را مسدود کرد. در آسیا نیز چین در سال 2015 به‌دلیل فعالیت‌های تبلیغی علیه دولت و حزب کمونیست چین، تلگرام را مسدود کرد. اندونزی نیز 2سال بعد (2017) تلگرام را به‌دلیل انتشار محتواهای غیرقانونی ازجمله ترویج تروریسم و افراط‌گرایی مسدود نمود.»
در اروپا نیز جمهوری آذربایجان و آلمان ازجمله کشورهایی بودند که تلگرام را کاملا مسدود یا تاحد زیادی محدود کردند. جمهوری آذربایجان 17سپتامبر 2020 و در پی آغاز جنگ با ارمنستان بر سر منطقه مورد مناقشه قره‌باغ تلگرام و برخی دیگر از پیام‌رسان‌ها را به‌دلیل نقش تبلیغی منفی آنان برای مدتی مسدود کرد. در آلمان و ایتالیا نیز نقش تلگرام به‌عنوان ابزار ارتباطی گروه‌های افراطی و نئونازی صدای اعتراض سیاستمداران را درآورد. مقام‌های اروپایی گرچه تلگرام را مسدود نکردند اما فشارهای بی‌سابقه‌ای را بر این پیام‌رسان وارد کردند تا محتواهای خلاف قانون و مجرمانه را حذف کرده و تن به نظارت‌های قانونی بدهد. بر همین اساس برلین در سال 2022 اعلام کرد که تلگرام موافقت کرده است کانال‌هایی که محتوای نفرت‌پراکنانه و افراطی منتشر می‌کنند را مسدود کند. روزنامه لوموند نوشته، تلگرام پس از آن به درخواست‌های دولت آلمان پاسخ داد که زمزمه مسدود کردنش به گوش ‌رسید و دولت آلمان اعلام کرد که به‌عنوان آخرین راه‌حل، این گزینه را درنظر خواهد گرفت. روسیه، هند، پاکستان، تایلند، هنگ‌کنگ و بحرین نیز ازجمله کشورهایی هستند که طی دوره‌ای تلگرام را به‌دلیل نشر مطالب غیرقانونی یا انتشار محتواهای نامطلوب و ترغیب به خشونت به‌طور موقت یا دائمی مسدود کرده‌اند.