خاچیکیان پسر، 70سال بعد
ادوین خاچیکیان از سانسهای اکران «بابا سیبیلو» راضی نیست
ساموئل خاچیکیان، معروف به «هیچکاک ایران» وقتی 32سالش بود، نخستین فیلمش به نام «بازگشت» را در سال 1332ساخت. پای خاچیکیان جوان را به سینما ساناسار خاچاطوریان، مؤسس استودیو دیانافیلم باز کرد.
خاچاطوریان نمایشهای «سارا» و «پردههای نقرهای» را از خاچیکیان دیده و قریحه و دید سینمایی او را تشخیص داده بود. خاچاطوریان به ساموئل توصیه کرد برای اینکه پسند تماشاگران سینما دستش آید، به تماشای فیلمهای فارسی برود.
خاچیکیان بهرغم جوانی و بیتجربگی، میخواست از همان کار اولش فیلم خودش را بسازد و قصد نداشت فیلمش رنگ و رخ فیلمهای روی پرده را داشته باشد. همین هم شد که با وجود مخالفت فیلمبردار فیلم، خودش شخصا نورپردازی را بر عهده گرفت و برخلاف فیلمهای آن دوران که اغلب نماها ایستا بودند، دوربینش را حرکت داد.
فیلمنامه ضعیف و دیالوگهای غیردراماتیک ازجمله ضعفهای فیلم بود، ولی فیلمبرداری، نورپردازی و دکوپاژ خاچیکیان مورد توجه قرار گرفت.
این فیلم راه خاچیکیان را برای حضور در سینما باز کرد تا بعد از آن 31فیلم از او روی پرده برود. که «بلوف» (1372) نام داشت ـ حالا فیلمی از پسر وی، ادوین خاچیکیان به نام «بابا سیبیلو» در سینما به نمایش درآمده است.
در کنار پدر
ادوین خاچیکیان در سالهای جوانی چند باری نامش در تیتراژ فیلمهای پدرش و در کنار وی بهعنوان تدوینگر آمده است. او در مقدمه کتابی که از ترجمه فارسی تجربههای ادبی پدرش فراهم کرده، نوشته پدرش به قصهگویی عشق میورزید و او هم معتاد قصههای پدرش بوده است. حالا پسر بیش از همیشه در مسیری گام بر می دارد که پدرش سالها از پیشگامان آن بوده است.
البته ادوین خاچیکیان در نخستین تجربه سینماییاش سراغ ژانر کودک و نوجوان رفته و فیلمش با همه فیلمهای پدرش کاملا متفاوت است؛ از همین رو مقایسه کار نخست او با آثار پدرش بجا نیست. او در مصاحبه با مهر از وضعیت اکران فیلمش ابراز نارضایتی کرد و گفت: واقعیت این است که اصلاً از وضعیت اکران این فیلم رضایت ندارم.
۸درصد سانسهایی که در اختیار فیلم ما قرار گرفته سانسهای ضعیفی از نظر ظرفیت جذب مخاطب هستند و اصطلاحاً سانسهای مرده محسوب میشوند. معمولاً ساعت اکران فیلم ما صبح و پیش از ظهر است و این در حالی است که معمولاً سانس مطلوب برای مخاطبان سینما از ساعت ۷ بعد از ظهر به بعد است.
دقیقاً در تایمی که خانوادهها آماده میشوند و به سینما میآیند، فیلم ما به استراحت تحمیلی میرود! در کل کشور تنها ۱۵سانس بعد از ساعت ۸شب داریم! خیلیها از من سراغ میگیرند که فیلمتان کجا و چه سانسی اکران دارد و من نمیدانم باید چه پاسخی بدهم. بهدلیل همین شرایط هم فیلم ما در هفته اول اکران لطمه خورده است.
من هرچه در سینما آموختهام از پدرم بوده است
خاچیکیان پسر در جوانی فیلم نخستش را نساخته، اما حتی همین حالا هم او را از مقایسه با پدر گریزی نیست. ادوین خاچیکیان درباره نسبت نخستین تجربه کارگردانیاش در سینما با ساختههای پدر فقیدش ساموئل خاچیکیان از فیلمسازان مطرح تاریخ سینمای ایران هم گفت: پدر من اعتقاد داشت که فیلم باید بهگونهای باشد که کشش داشته باشد و بیننده را با خودش همراه کند؛ فارغ از هر ژانری که دارد.
من هم تمام تلاشم را کردهام که این اصل را در کار خودم لحاظ کنم، اما در عین حال فیلم من یک کمدی فانتزی کودکانه است و با ژانر و گونهای که پدرم در سینمای ایران با آن شناخته و محبوب شده، ۱۸۰درجه متفاوت است. پدرم در کارنامهاش فیلم ملودرام عاشقانه و یا کمدی هم داشته است، فیلم جنگی «عقابها» را هم کارگردانی کرده است، اما در همه این آثار برایش مهم این بود که مخاطب در اولویت باشد و به او احترام گذاشته شود؛ به همین دلیل اصرار داشت که داستانهایش کشش لازم را برای مخاطب داشته باشند.
من هرچه در سینما آموختهام از پدرم بوده است و سعی کردهام آموختههایم را در همین فیلم هم مورد استفاده قرار دهم. این کارگردان درباره اینکه احساس میکند اگر پدرش در قید حیات بود، چه واکنشی به فیلم اولش نشان میداد، گفت: من همیشه به این مسئله فکر کردهام. معتقدم از نظر ساختار فیلم و سروشکل سینمایی آن شرمنده پدرم نخواهم بود.