طراحی لباس فقط برای زنان نیست

سحر جعفریان-روزنامه‌نگار

 کارگروه ساماندهی مد و لباس ذیل وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی یکی از آن دسته نهادهایی‌ است که در ارتباط مستقیم با قانون ساماندهی پوشاک و معرفی البسه مناسب ایرانی و اسلامی سال‌هاست که فعالیت می‌کند. فعالیت‌های این نهاد تاکنون مورد تحسین و نقد بسیاری از مسئولان و کارشناسان قرار گرفته و این روزها هم ذره‌بین متولیان این حوزه روی دستاوردهای آن متمرکز شده است. به همین بهانه سراغ «سجاد لطفی» سرپرست کارگروه ساماندهی مد و لباس رفته‌ایم.

مختصری از تاریخ شروع به فعالیت کارگروه ساماندهی مد و لباس بفرمایید.
کارگروه ساماندهی مد و لباس مصوب سال1385 است که در دوره هفتم مجلس با تلاش بی‌وقفه دکترعماد افروغ به ثمر نشست. فعالیت این کارگاه را می‌توان ازجمله اقدامات خلاقانه و مؤثر در حوزه پوشاک دانست که پیرو سخنان مقام معظم رهبری در سال1383 اتفاق افتاد. ایشان در سخنان خود تأکید داشتند که مد پدیده‌ای منفی نیست؛ به شرطی که قطب‌نمای آن غرب نباشد و خاستگاه آن ارزش‌ها و فرهنگ ایرانی و اسلامی درنظر گرفته شود. همین سخنان راهبردی کافی بود تا کارگروه ساماندهی مد و لباس به‌طور جدی فعالیت خود را مدتی بعد آغاز کند. آیین‌نامه اجرایی کارگروه هم سال1386 تصویب شد و دبیرخانه این کارگروه نیز از سال1387 رسما فعالیت می‌کند.
 مولفه‌های شناسایی پوشاک ایرانی‌اسلامی چیست؟
معیارهای پوشاک ایرانی‌‌اسلامی تا قبل از سال1401 به داورها بازمی‌گشت که فرم‌ها را بررسی و در نهایت اعلام می‌کردند که پوشاک ارائه شده اسلامی است یا نه. اما این رویه با صدور دستورالعمل تازه‌ای تغییر کرد. این دستورالعمل به‌صورت ویژه به «شیما» یا همان شناسنامه یکپارچه‌سازی‌ پوشاک ایرانی‌‌اسلامی اشاره داشت. طبق بند یک قانون ساماندهی مد و لباس، طرح شیما نیز مورد ابلاغ قرار گرفت و لازم‌الاجراست.
 کارگروه فقط در حوزه پوشاک بانوان فعالیت دارد؟
چون فعالان از طراح تا تولیدکننده این حوزه بیشتر متمرکز بر پوشش بانوان شده‌اند به‌نظر می‌رسد که اولویت با پوشش بانوان است. این را می‌توان از تعداد صدور شناسنامه‌های محصولات با عنوان شیما نیز دریافت که در میان آنها طرح‌های ویژه پوشاک بانوان بیشتر است. از سویی هجمه‌های دشمن به‌ویژه در حوادث اخیر هم در حوزه بانوان و پوشش مرتبط با آنها بیشتر بوده که سلامت جنسی جامعه را نشانه گرفته است. اینها شاید گواه بر سنگینی کفه ترازوی فعالیت‌های کارگروه مد و پوشاک با محوریت بانوان محسوب شود اما به واقع این کارگروه در حوزه بانوان و آقایان پذیرای طرح‌های ایرانی و اسلامی است.
 چه تعداد طراح و هنرمند با کارگروه در ارتباط هستند؟
جشنواره‌ها و برنامه‌های بسیاری تاکنون از طریق کارگروه ساماندهی مد و لباس طی سال‌ها برگزار شده که به‌طور تقریبی در بانک اطلاعاتی مشخصات بیش از 4هزار طراح به ثبت رسیده است. اخیرا سامانه جامع طراحان را نیز راه‌اندازی کرده‌ایم که در آن نیز بیش از 500درخواست ثبت شده که البته با توجه به نقص مدارک فقط 70مورد به ثبت نهایی رسیده‌اند و برای آنها کارت عضویت صادر شده است. با راه‌اندازی این سامانه، یکی از شرایط حضور و شرکت طراحان در جشنواره‌های مختلف، در دست داشتن کارت عضویت آن است. بنابراین از همه دوستان طراح مد و لباس درخواست می‌کنیم اطلاعات و رزومه خود در این سامانه فنی و تخصصی به ثبت برسانند تا آموزش، رتبه‌بندی، دریافت تسهیلات و شیمای اثر و یا مالکیت‌های مادی و معنوی به‌درستی ساماندهی شود.
ارتباط و تعامل کارگروه ساماندهی مد و لباس با طراحان و هنرمندان چگونه تعریف شده است؟
شرایط ثبت‌نام‌شان در صندوق هنر و صندوق بیمه هنرمندان را تسهیل می‌کنیم. برگزاری رویدادها، جشنواره‌ها و کارگاه‌های آموزش و صدور مجوز مؤسسات مربوطه با حضور یک عضو طراح نیز ازجمله دیگر خدمات به طراحان است. در حال حاضر بیش از 470پرونده ایجاد مؤسسه داریم که به 370مؤسسه پروانه فعالیت داده‌ایم. این ویژگی(تسهیلگری در صدور مجوز مؤسسات هنری) در حوزه مؤسسات تک‌منظوره واقعا کم‌نظیر و بی‌سابقه بوده است.
 دستاوردهای کارگروه طی سال‌ها فعالیتش چه بوده است؟
در طول سال‌ها فعالیت کارگروه مد و لباس و با وجود اینکه 11جشنواره بزرگ ملی در این زمینه برگزار شده است، نقدی مکرر مطرح شده که آثار برگزیده جشنواره‌ها در بازار و کف جامعه دیده نمی‌شود و جریان مدسازی در میان افراد قابل رویت نیست. این موضوع ابتدا به نوع طرح‌ها بازمی‌گردد که اطمینان صرفه اقتصادی را به تولیدکننده نمی‌دهد یا اینکه چون خرج کار(طرح لباس) و افزونه‌ها زیاد بوده تولیدکننده از تولید عمده یا ضریب دادن به آن صرف‌نظر می‌کرده است؛ بنابراین آن طرح یا اثر برگزیده در حد اثری زیبا و مزونی یا سفارشی باقی می‌ماند. نکته قابل توجه دیگر کاربردی برگزار کردن جشنواره‌ها و نمایشگاه‌هاست، به‌طوری که در پس آنها فقط شعار هنر برای هنر درک نشود. هنر برای زیست هم اشاعه پیدا کند؛ به‌عنوان مثال برگزاری نمایشگاه لباس زیارت که اشاره به هویت معنوی و اسلامی دارد و در سطح جامعه هم نیاز آن احساس می‌شود.  یکی از راهبردهای کارگروه مدسازی، برجسته‌سازی‌ و هویت بخشیدن به البسه است که به مدد آن می‌توان به صنعتی شدن و جهانی شدن و تأثیرگذار بودن هم فکر کرد.
   در همه شهرها و استان‌های کشور فعالیت دارید؟
بله؛ چون هر شهر و استان فرهنگ خاص خود را دارد و هنرمندان در آن شناسایی شده‌اند. در حال حاضر به‌دنبال تقویت کارگروه‌های استانی مد و لباس هستیم که هریک به‌طور اختصاصی در حوزه رویداد و یا نمایشگاهی پررنگ عمل می‌کنند.
 دامنه فعالیت‌های این کارگروه به خارج هم رفته است؟
کارگروه ساماندهی مد و لباس در حوزه بین‌المللی نیز فعالیت داشته و دارد. ازجمله جشنواره پوشاک سنتی جهان اسلام که با حضور بیش از 15کشور اسلامی به میزبانی جمهوری اسلامی ایران برگزار شد. تعاملات نمایشگاهی نیز با کشورهای همسایه و کشورهای اروپایی مانند اسپانیا در حوزه پوشاک داریم.