اقتباس از «شاهد» ایرانی در «پهباد» ترکیه

عمادالدین قاسمی‌پناه-روزنامه‌نگار

پس از رونمایی و شهرت پهپاد تهاجمی «شاهد 136» ایران، اخیرا خبرها حاکی از تولید یک پهپاد مشابه از سوی ترکیه است که در آینده نزدیک رونمایی می‌شود. عذاب(AZAB) ترکیه نمونه‌ای از یک پهپاد مدرن است که توسط شرکت Robit ساخته شده است. این پهپاد در گروه‌های چند فروندی در مسافت طولانی پرواز می‌کند و به‌عنوان یک پهپاد انتحاری چندمنظوره شناخته می‌شود. شباهت‌های عجیب ظاهری و فنی این پهپاد با شاهد ایرانی باعث جلب توجه متخصصان فناوری شده است. چندی پیش انتشار خبری درباره سرنگونی یک سوخو-۲۷ اوکراینی به وسیله شاهد ۱۳۶ باعث شد بار دیگر این پهپاد مورد توجه رسانه‌های غربی قرار بگیرد.

از شاهد 136تا «عذاب» ترکیه
وقتی ویژگی‌های «عذاب» اعلام شد، بعضی از کارشناسان نظامی از شباهت این پهپاد با «شاهد 136» ایران اظهار تعجب کردند. نظرات کارشناسی درباره اقتباس از «شاهد ۱۳۶» باعث شد تا یک منبع آگاه در شرکت سازنده عذاب در مصاحبه با «الجزیره» مدعی شود که ساختار این پهپاد با پهپادهای ایران متفاوت است.
«شاهد 136» و «عذاب» به لحاظ نوع سلاح و شکل ظاهر مشابه هستند، اما در ویژگی‌ها و عملکرد تفاوت‌هایی دارند. همچنین به‌نظر می‌رسد که لانچرهای هردو پهپاد می‌توانند روی وسایل نقلیه نظامی و شهری مستقر شوند. طول پهپاد ایرانی 3.5متر، وزن آن ۲۰۰کیلوگرم و حداکثر سرعت آن ۱۸۵کیلومتر بر ساعت است. برد آن هم 2هزار کیلومتر اعلام شده است. همچنین طول بال‌های این پهپاد 2.5متر است. این در حالی است که طول «عذاب» 1.5متر اعلام شده است. شاهد ۱۳۶ همچنین در گروه تجهیزات پرسه‌زن محسوب می‌شود که اقدام به گشتزنی در شعاع هدف یا یک محدوده قابل تنظیم می‌کنند. این پهپاد می‌تواند علیه انواع تجمعات دشمن، تجهیزات زرهی و حتی اهداف پروازی از قبیل بالگرد‌ها و پهپاد‌ها وارد عملیات شوند. این پهپاد‌ها وقتی مؤثر و مهلک خواهند بود که به‌صورت انبوه و در فاصله زمانی بسیار کوتاه از یکدیگر پرتاب شوند.
به همین‌خاطر، در فیلمی که منتشر شد، 5فروند شاهد 136به فاصله زمانی بسیار اندک از لانچری که در پشت یک کامیون تعبیه شده بود، پرتاب شد. شاهد 136همچنین حاوی یک کلاهک است که آن را به سلاحی خطرناک تبدیل می‌کند. اما شاید یکی از ویژگی‌های مهم آن، شناسایی دشوار شاهد 136 به‌دلیل اندازه و سطح مقطع راداری محدودش باشد.

تلاش ترکیه برای صادرات
این پهپاد که همه آزمایش‌های پروازی را با موفقیت پشت سر گذاشته، دارای یک بال دلتا مانند است که ظرفیت بارگیری بالایی دارد. این در حالی است که احتمالا آزمایش‌های شلیک یا پرتاب این پهپاد در آینده نزدیک انجام می‌شود. اخبار منتشر شده نشان می‌دهد که آزمایش‌های مهمات «عذاب» تا پایان سه ماهه سوم سال 2023به پایان می‌رسد.
سلجوق فیرات، مدیر محصول شرکت Robit Technology می‌گوید: «ما همه تست‌های پرواز را انجام داده‌ایم و اکنون باید سراغ آزمایش مهمات برویم.» فیرات با اشاره به اینکه طی ماه‌های آینده آزمایش‌های مهمات انجام خواهد شد، بر آمادگی این شرکت برای تولید «عذاب» تأکید و اعلام می‌کند: «ما در آینده می‌توانیم به سفارشات این پهپاد پاسخ بدهیم.»

ویژگی‌های «عذاب»
سازندگان «عذاب» می‌گویند این پهپاد به‌گونه‌ای ساخته شده تا بتواند سامانه‌های دفاع هوایی پرتابی را دور بزند و آن را منهدم کند. آنچه در مورد این پهپاد کامیکازی یا انتحاری قابل توجه به‌حساب می‌آید این است که می‌توان انواع مختلفی از کلاهک‌ها (سر جنگی) را به این پهپاد چندمنظوره متصل کرد. با اینکه سلجوق فیرات، مدیر محصول شرکت سازنده از بال 2متری «عذاب» خبر داده، اما خبرها نشان می‌دهد که قرار است این پهپاد در 2تیپ مختلف تولید شود که طول بال یکی از آنها 2متر و دیگری 1.5متر است. به‌گفته فیرات «عذاب» می‌تواند حداکثر 55کیلوگرم بار را حمل کند، اما ظرفیت مؤثر 15کیلوگرم اعلام شده است. درصورتی که سیستم راکتی «عذاب T200» تکمیل شود از یک منجنیق ۶متری بهره خواهد برد. سازندگان این پهپاد یک سیستم منجنیقی برقی 3متری هم برای پرتاب «عذاب T150» ساخته‌اند. نیروی پیشران موتور «عذاب» می‌تواند ۱۸اسب بخار تولید کند. همچنین وزن آن در هنگام پرواز به ۵۰کیلوگرم می‌رسد و حداکثر سرعت کروز عذاب ۲۷۰کیلومتر اعلام شده که می‌تواند از ۳۰۰متر تا 3هزار متر ارتفاع بگیرد. برد آن هم 500 کیلومترو همچنین برد ارتباطی آن 200کیلومتر است و با مختصات سیستم موقعیت یاب جهانی(GPS) اهداف را منهدم می‌کند.