دریچه
کمک‌های اولیه در حوادث چهارشنبه‌سوری
آ‌رزو دهقانی-دکترای سلامت در بلایا و فوریت‌ها
در 10سال اخیر هزاران نفر در حوادث ناشی از چهارشنبه آخر سال مصدوم و حدود 60نفر فوت شده‌اند. تجارب سال‌های اخیر از مراسم چهارشنبه آخر سال نشان می‌دهد که این مراسم قدیمی و باستانی با حوادث مختلفی به‌خصوص سوختگی، تروما و آسیب به چشم همراه است. اما درصورتی که در این ایام دچار حادثه شدیم چه باید بکنیم؟
درصورت بروز حادثه در مراسم چهارشنبه آخر سال، خونسردی خود را حفظ کنید. اول باید وضعیت عمومی مصدوم را بررسی کرد. نخستین اقدام این است که وضعیت تنفس مصدوم را بررسی کنید. اگر مصدوم نفس می‌کشد، شروع کنید به خنک کردن محل سوختگی. در این بین با اورژانس 115تماس بگیرید. درصورت وجود آتش در لباس مصدوم آن را خاموش کنید و بهتر است محل سوختگی با آب سرد حداقل به‌مدت 10 دقیقه شسته شود. نواحی دچار سوختگی را باید خنک نگه داشت. در همین حین با توجه به محل سوختگی، ساعت، گردنبند، دستبند، انگشتر، کمربند و کفش‌های مصدوم را درآورید.
اگر لباس مصدوم به پوست بدن در نواحی دچار سوختگی چسبیده است، نباید لباس را از پوست جدا کرد بلکه باید آن را از دور تا دور محل چسبیده قیچی کرد. به هیچ عنوان از خمیردندان، سیب زمینی رنده شده و روغن جهت تسکین درد و بهبود سوختگی استفاده نکنید. پس از خنک کردن پوست دچار سوختگی، یک پارچه تمیز و بدون کرک روی محل سوختگی گذاشته و او را به بیمارستان برسانید. به این مورد هم باید توجه کرد که نباید تاول‌های ناشی از سوختگی را ترکاند.
آسیب‌های چشمی
آسیب به چشم یکی دیگر از حوادث شایع در مراسم چهارشنبه آخر سال است. درصورت مشاهده چنین آسیبی از مالیدن چشم‌ها و پلک‌ها جلوگیری کنید. به هیچ عنوان دست آلوده به چشم‌ها نباید زد. درصورتی که جسم خارجی وارد چشم نشده است، چشم را با آب معمولی و سرم از داخل به خارج به‌مدت حداقل 10دقیقه باید شست و باید مصدوم را به مراکز درمانی رساند. درصورتی که جسم خارجی همچون ترکش در چشم وجود دارد یک لیوان یک‌بار مصرف روی چشم بیمار قرار دهید. نیازی به شست‌وشوی چشم نیست و باید سریعا مصدوم را به بیمارستان برسانید. از مصرف آسپیرین، ایبوبروفن و مواد مشابه تا رسیدن به اورژانس چشم پزشکی خودداری کنید.
درمان آسیب‌های پوستی
نیترات پتاسیم، کلرات باریم، آرسنیک، نیترات سالیسیوم و پرکلرات پتاسیم به‌کار رفته در مواد محترقه و منفجره به‌علت ترکیب با اکسیژن و کربن همگی به نوعی خطرناک هستند و ممکن است حتی هنگام کار و تهیه، عوارضی را برای کارگران به همراه داشته باشد؛ به‌عنوان مثال مواد شیمیایی با پایه کلر و کلرات به لحاظ درجه آتش‌گیری بسیار پایین ناراحتی‌های پوستی -ریوی ایجاد می‌کنند، حتی در مقیاس بالاتر آثار خونی به جا می‌گذارند.
اما این صدمات چه علائمی دارند؟ دردهای شکمی، سرگیجه، حالت استفراغ و اسهال، ناراحتی‌های تنفسی پیشرفته و تماس با ترکیبات نیتراته سبب خوردگی پوست می‌شود.
حساسیت‌های پیشرفته روی غشای پوستی و حتی در صورت جذب از راه پوست، سوختگی‌های پیشرفته پوست از عوارض ترکیبات نیتراته است. تنفس پودرهای گوگردی هم آثار تنفسی، سرفه‌های شدید و تنگی نفس را در پی دارد. درصورتی که مواد شیمیایی با پوست شما برخورد کرد، بلافاصله آن را با آب فراوان شست‌وشو دهید و به یک مرکز درمانی مراجعه کنید.
نجات مصدوم از فضای پردود
برای نجات جان مصدوم از اتاق آتش گرفته‌ای که در آن بسته است باید قبل از ورود، با لمس در اتاق، حرارت را بسنجید، اگر داغ باشد وارد اتاق نشوید و اگر داغ نباشد، قبل از ورود به اتاق چند نفس عمیق بکشید تا خون شما پر اکسیژن شود؛ سپس با شانه خود از پهلو به در ضربه بزنید تا در باز شود و در همین حال صورت خود را برگردانید. اتاق ممکن است پر از هوای سوخته فشرده باشد و احتمال دارد هر لحظه انفجاری رخ دهد. اگر دود کاملاً متراکم باشد روی زمین سینه‌خیز بروید زیرا با توجه به اینکه هوای داغ بالا می‌رود، ممکن است لایه‌ای از هوای تمیز در کف اتاق وجود داشته باشد.
مصدوم را بگیرید و با توجه به رعایت تمام جنبه‌های ایمنی به سرعت به سمت در خروجی بکشید. لباس آتش گرفته مصدوم را با استفاده از پتو، گلیم و یا کت خاموش کنید.
اگر لباس سوخته به پوست مصدوم چسبیده سعی نکنید آن را جدا کنید. اگر مصدوم هوشیار است کاملاً از او مراقبت کنید زیرا ممکن است براثر نیم‌سوز شدن اشیای داخل اتاق، گاز منواکسیدکربن در هوای اتاق پراکنده شده باشد و این امر بر هوشیاری مصدوم به‌تدریج تأثیر می‌گذارد. اگر تنفس مصدوم قطع شده بلافاصله تنفس مصنوعی را شروع کنید و سپس مصدوم را به بیمارستان برسانید.
